Organizacja Kriegshilfe für Danzig – przyczynek do dziejów Gdańska w latach I wojny światowej
DOI:
https://doi.org/10.12775/GNH.2023.02Słowa kluczowe
I wojna światowa, Heinrich Scholtz, dobroczynność, Kriegshilfe, OpfertagAbstrakt
Organizacja Pomoc Wojenna dla Gdańska (Kriegshilfe für Danzig) powstała 12 sierpnia 1914 r. z inicjatywy nadburmistrza miasta Heinricha Scholtza, który został jednocześnie jej przewodniczącym. Jej zadaniem była pomoc rodzinom żołnierzy walczących na froncie. Polegała ona m.in. na wydawaniu żywności, odzieży, butów, węgla na zimę. Organizacja pomagała w znalezieniu pracy, prowadziła jadłodajnie wydające bezpłatną zupę, opiekowała się rannymi żołnierzami w lazaretach wojskowych, udzielała pomocy uchodźcom z Prus Wschodnich, prowadziła żłobki i ochronki dla dzieci żołnierzy. Specjalną opieką zostały otoczone kobiety oczekujące dziecka bądź zajmujące się niemowlętami. W okresie 1915–1918, z okazji kolejnych rocznic wybuchu wojny, organizowano w Gdańsku tzw. Dzień Ofiarności (Opfertag), podczas którego mieszkańcy mogli wspomóc organizację w trakcie zbiórek dobroczynnych. Wobec pogarszającej się sytuacji aprowizacyjnej miasta w kolejnych latach Pomoc Wojenna działała w coraz trudniejszych warunkach. Aktywność niektórych komisji wygasła jeszcze przed zakończeniem wojny.
Bibliografia
Prasa:
„Danziger Zeitung”, 1914, 1915, 1916, 1917, 1918
„Volkswacht“, 1915
Źródła drukowane:
Bericht des Magistrats der Stadt Danzig über den Stand der Gemeindeangelegenheiten bei Ablauf des Verwaltungsjahres 1914/15, b.m.r.w.
Bericht über die Verwaltung der Stadt Danzig während der Kriegszeit, b.m.r.w.
Die Tätigkeit der Kriegshilfe für Danzig in den Monaten Januar bis März 1915. Bericht der Ausschüsse, b.m.r.w., PAN BG, Od 5884 2° (Drucksachen des Danziger Magistrats, t. 5: 1910–1915, nr 355).
Ein Jahr Kriegsfürsorge in Danzig, b.m.w., 1915, PAN BG, Od 5884 2° (Drucksachen des Danziger Magistrats, t. 5: 1910–1915, nr 356).
Frank L., Die Entwicklung der Kriegshilfe für Danzig im ersten Kriegsjahr, b.m.r.w., PAN Biblioteka Gdańska, Od 5884 2° (Drucksachen des Danziger Magistrats, t. 5: 1910–1915, nr 354).
Kriegshilfe für Danzig (K. f. D.): Ausschüsse und Zweigstellen, Danzig 1914.
Opracowania:
Andrzejewski M., Gustav Adolf Fuchs, https://gdansk.gedanopedia.pl/gdansk/?title=FUCHS_ GUSTAV_ADOLF,_wydawca,_senator [dostęp: 4 września 2023].
Barylewska-Szymańska E., Instytucjonalna opieka nad małymi dziećmi w dziewiętnastowiecznym Gdańsku, [w:] Między prowincjonalizmem a nowoczesnością. Przeobrażenia Gdańska na tle procesów modernizacyjnych wschodnich prowincji Prus w XIX wieku, red. J. Dargacz, T. Krzemiński, Gdańsk 2022, s. 404–430.
Daniluk J., 115 lat temu zaczęto promować Gdańsk, https://historia.trojmiasto.pl/Jak-dawniej-promowano-Gdansk-n166218.html [dostęp: 4 września 2023].
Daniluk J., Kolumna Wojenna z 1915 r., http://www.jandaniluk.pl/pl/aktualnosci/111-kolumna-wojenna-z-1915-r [dostęp: 13 września 2023].
Danziger Bürgerbuch. Bilder aus Leben und Wirken Danziger Männer und Frauen in Politik, Wirtschaft, Presse, Kunst, Wissenschaft, Volksbildung, hrsg. von R. Franke, Danzig 1927.
Gliński M., Marie Baum, uczona, https://gdansk.gedanopedia.pl/gdansk/?title=BAUM_MA- RIE,_uczona [dostęp: 7 września 2023].
Gliński M., Nadburmistrzowie Gdańska w latach 1814–1920, [w:] Poczet sołtysów, burmistrzów, nadburmistrzów, przewodniczących Miejskiej Rady Narodowej i prezydentów Gdańska od XIII do XXI wieku, red. B. Możejko, Gdańsk 2015, s. 295–323.
Niedzielska M., „Pomniki Żelazne” I wojny światowej w Prusach Zachodnich i Wschodnich, „Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym”, t. 36 (1)/2016, s. 69–90.
Romanow A., Sytuacja demograficzna Gdańska w latach 1871–1920, [w:] Historia Gdańska, t. 4, cz. 1: 1815–1920, red. E. Cieślak, Sopot 1998, s. 267–282.
Rühle S., Die historischen Medaillen der Stadt Danzig. Ein Beitrag zur Geschichte der Danziger Medaillenkunst und ihrer Künstler mit 10 Bildtafeln, „Zeitschrift des Westpreußischen Geschichtsvereins“, H. 68, 1928.
Wrzosek M., Działania militarne w Prusach Wschodnich 1914–1915, „Komunikaty Warmińsko-Mazurskie”, nr 4, 1997, s. 531–554.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 75
Liczba cytowań: 0
