Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • Announcements
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • English
  • Język Polski

Gdański Notatnik Historyczny

Creation and initial operations of the Fine Arts and Artisanal Handicraft Society within the modernization of the early 20th Century
  • Home
  • /
  • Creation and initial operations of the Fine Arts and Artisanal Handicraft Society within the modernization of the early 20th Century
  1. Home /
  2. Archives /
  3. Vol. 2 (2023) /
  4. Artykuły i przyczynki

Creation and initial operations of the Fine Arts and Artisanal Handicraft Society within the modernization of the early 20th Century

Authors

  • Ewa Barylewska-Szymańska Muzeum Gdańska, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk https://orcid.org/0000-0003-0887-3714

DOI:

https://doi.org/10.12775/GNH.2023.01

Keywords

societies of Gdańsk, fine arts, artisanal handicraft, early 20th Century, cultural education

Abstract

A new organization was established in July 1905, under the name of the Fine Arts and Artisanal Handicraft Society (Verein für Kunst und Kunstgewerbe). During the founding meeting its statute was passed to regulate its operations. The society was headed by city councillor Ernst Goeritz and the society’s first board included university teachers, artists, and members of the city’s cultural elite.

The society remained in operation for a relatively short period of time: until 1913, when it merged with the Society for Fine Arts. It introduced refreshing values to the social life of Gdańsk of the early 1900s, promoting new trends in arts and crafts. It suggested new methods of cooperating with the public: preparing a number of small exhibitions in each season, lectures, and group tours of monuments. Much emphasis was also placed on the aesthetics and typography of printed ephemera: invitations, programmes, and catalogues.

Thanks to such endeavours the society significantly influenced the attitude of the population of Gdańsk and their openness to new artistic trends. The activity of the Society is, therefore, a part of the reform movement (Reformbewegung) which was visible throughout Germany in the late 19th and early 20th Century and posited – among other issues – the renewal of artisanal handicraft.

Author Biography

Ewa Barylewska-Szymańska, Muzeum Gdańska, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk

Ewa Barylewska-Szymańska – historyk kultury materialnej, sztuki i architektury, doktor, zastępca dyrektora ds. merytorycznych Muzeum Gdańska i pracownik Instytutu Historii PAN (Pracownia Historii Gdańska i Dziejów Morskich Polski). Jej zainteresowania badawcze koncentrują się na historii architektury i historii wnętrz, rzemiośle artystycznym i życiu codziennym XVIII–XX w. oraz historii ochrony zabytków, muzealnictwa i stowarzyszeń XIX i XX w. w Gdańsku i Europie Północnej. Autorka artykułów naukowych i książek. Redaktorka merytoryczna publikacji naukowych. Kuratorka wystaw muzealnych.

References

Źródła archiwalne:

Archiwum Państwowe w Gdańsku

361/96

361/240

361/248

361/259

PAN Biblioteka Gdańska

5327/18 [druki programowe Towarzystwa Sztuk Pięknych i Rzemiosła Artystycznego]

6382/23, Verein der Danziger Künstler in der Peinkammer, Juli 1905

Od 21295 8⁰, 1931–1932 Kunstverein [Programy Towarzystwa Sztuk Pięknych]

Od 21390 4⁰, cz. 1, Sammlung der Programme, Kataloge und sonstigen Drucksachen des

Kunst- und Kunstgewerbevereins [!] zu Danzig 1905–1909.

Personalnachweisung der Danziger Gemeindeverwaltung und mit derselben in Verbindung stehenden Verwaltungen und Anstalten, Jg. 1903, Danzig 1903; Jg. 1905, Danzig 1905; Jg. 1907, Danzig 1907; Jg. 1913, Danzig 1913.

Prasa:

Die Ordensritter und ihre Burgen, „Danziger Neueste Nachrichten”, Nr 277, 3. Beilage z 25 listopada 1905 r.

[nekrolog], „Danziger Neueste Nachrichten”, Nr 203 z 31 sierpnia 1931 r.

Opracowania:

Abramowicz M., Frąckowska A., Srebra od pokoleń. Zarys dziejów firmy i rodziny Stumpfów, [w:] Srebra od pokoleń. Gdańscy złotnicy Stumpfowie 1804–1945. Katalog wystawy Muzeum Gdańska, red. A. Frąckowska, Gdańsk 2019, s. 13–50.

Barylewska-Szymańska E., Szymański W., Wydział Architektury Wyższej Szkoły Technicznej w Gdańsku (w latach 1904–1918) i dysertacja Ottona Rollenhagena, [w:] O. Rollenhagen, Untersuchung und Beschreibung der Danziger Bürgerhäuser mit besonderer Darstellung der Bauten aus der Zeit der Gotik bis zur Spätrenaissance. Edition der nicht veröffentlichten Dissertation (1910–1915) / Analiza i opis gdańskich kamienic mieszczańskich ze szczególnym uwzględnieniem budowli z czasów od gotyku do późnego renesansu. Edycja niepublikowanej dysertacji (1910–1915), wyd. E. Barylewska-Szymańska, E. Bauer, D. Popp, W. Szymański, Marburg – Gdańsk 2008.

Bernhardt K., Oddział Architektury w dawnej Wyższej Szkole Technicznej w Gdańsku (1904–1945). Struktura, wykładowcy, koncepcje, „Rocznik Historii Sztuki”, R. 35, 2010, s. 115–137.

Bernhardt K., Stil – Raum – Ordnung. Architekturlehre in Danzig 1904–1945, Berlin 2015 (Humboldt-Schriften zur Kunst- und Bildgeschichte, Bd. 19).

Breuer G., Die englischen Vorläufer und die deutsche Kunstgewerbe-Reformbewegung um 1900, [w:] 100 Jahre deutscher Werkbund 1907/2007, hg. von W. Nerdinger, München 2007, s. 15–19.

Danziger Bürgerbuch. Bilder aus Leben und Wirken Danziger Männer und Frauen in Politik, Wirtschaft, Presse, Kunst, Wissenschaft, Volksbildung, hg. von R. Franke, Danzig 1925.

Gliński M., Leksykon biograficzny, [b.d.], komputeropis.

Handbuch der deutschen Reformbewegung 1880–1933, hg. von D. Kerbs, J. Reulecke, Wuppertal-Hammer 1998.

Hofer S., Reformarchitektur 1900–1918. Deutsche Baukünstler auf der Suche nach dem nationalen Stil, Stuttgart–London 2005.

Hartmann K., Gartenstadtbewegung, [w:] Handbuch der deutschen Reformbewegung 1880–1933, hg. von D. Kerbs, J. Reulecke, Wuppertal-Hammer 1998, s. 289–300.

Kuźnicki A., Max Buchholz i jego twórczość artystyczna w Gdańsku, „Gdańskie Zeszyty Numizmatyczne. Kwartalnik Oddziału Gdańskiego Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego”, nr 163, 2021, s. 5–35.

Makała R., Nawiązania do tradycji nowożytnej w ceglanej architekturze wczesnomodernistycznej północnych Niemiec, „Porta Aurea. Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego”, t. 17, 2018, s. 94–111.

Meyer H.B., Hundert Jahre Kunstverein zu Danzig 1835–1935, Danzig 1935.

Keyser E., Baugeschichte der Stadt Danzig, Köln-Wien 1972.

Kowalska H., Powstanie i działalność Towarzystwa Sztuk Pięknych w Gdańsku w świetle jego statutu, [w:] Z dziejów kultury Pomorza XVIII–XX wieku. Materiały z seminarium, Uniwersytet Gdański, 26 X 1999 r., red. J. Borzyszkowski, Gdańsk 2001, s. 64–80.

Mielnik M., Towarzystwo Przyjaciół Sztuki w Gdańsku (Kunstverein zu Danzig) 1835–1945. Zarys działalności, „Rocznik Gdański”, R. 81, 2021, s. 52–70.

Neues Adressbuch für Danzig und Vororte 1905, [Danzig] 1905.

Neues Adressbuch für Danzig und Vororte 1907, [Danzig] 1907.

Nieczyporowski R., U źródeł powstania politechniki w Gdańsku. Przyczynek do biografii Alberta Carstena, [w:] Tradycjonalizm i neotradycjonalizm w sztuce XX i XX wieku na Pomorzu, red. J. Tarnowski, R. Nieczyporowski, Gdańsk 2012, s. 119–132.

Pehnt W., Deutsche Architektur seit 1900, München 2006.

Schoemann G., Das städtische Gymnasium in Danzig von 1858 bis 1908. Festschrift zur Feier des dreihundertundfünfzigjährigen Bestehens, [Danzig 1908].

Schollmeier A., Gartenstädte in Deutschland. Ihre Geschichte, städtebauliche Entwicklung und Architektur zu Beginn des 20. Jahrhunderts, Münster 1990.

Selle G., Geschichte des Design in Deutschland, Frankfurt am Main – New York 2007.

Szczerski A., Wzorce tożsamości. Recepcja sztuki brytyjskiej w Europie Środkowej około roku 1900, Kraków 2002 (Ars Vetus et Nova, red. W. Bałus, t. 10).

Szymański W., Straty wojenne Domu Uphagena w Gdańsku, [w:] idem, Dom Uphagena w Gdańsku. Straty wojenne, Gdańsk 2020, s. 5–55.

Opracowania internetowe:

Gliński M., August Friedrich Carl von Brandis, https://gdansk.gedanopedia.pl/gdansk/?title=BRANDIS_AUGUST_von,_artysta_plastyk [dostęp: 31 lipca 2023].

Gliński M., Emil Friedrich Wilhelm Fentzloff, https://gdansk.gedanopedia.pl/gdansk/?title=FENTZLOFF_EMIL_FRIEDRICH_WILHELM,_artysta_plastyk,_rze%C5%BAbiarz [dostęp: 31 lipca 2023].

Gliński M., Heinrich Rickert, https://gdansk.gedanopedia.pl/gdansk/?title=RICKERT_HEINRICH_I,_polityk,_honorowy_obywatel_Gda%C5%84ska,_by%C5%82y_patron_ulicy [dostęp: 31 lipca 2023].

Gliński M., Księgarstwo, https://gdansk.gedanopedia.pl/gdansk/?title=KSI%C4%98GARSTWO# [dostęp: 31 lipca 2023].

Gliński M., Max Buchholz, https://gdansk.gedanopedia.pl/gdansk/?title=BUCHHOLZ_MAX,_artysta_plastyk [dostęp: 10 września 2023].

Gliński M., Otto Julius Kafemann, https://gdansk.gedanopedia.pl/gdansk/?title=KAFEMANN_ OTTO_JULIUS,_wydawca [dostęp: 30 lipca 2023].

Gliński M., Państwowa Rzemieślnicza Szkoła Dokształcająca; https://gdansk.gedanopedia.pl/gdansk/?title=PA%C5%83STWOWA_RZEMIE%C5%9ALNICZA_SZKO%C5%81A_DOKSZTA%C5%81CAJ%C4%84CA [dostęp: 31 lipca 2023].

Gliński M., Siegrfried (Frido) Badt, https://gdansk.gedanopedia.pl/gdansk/?title=BADT_SIEGFRIED,_artysta_plastyk [dostęp: 31 lipca 2023].

Gliński M., Towarzystwo Przyjaciół Sztuki (Kunstverein), https://gdansk.gedanopedia.pl/gdan- sk/?title=TOWARZYSTWO_PRZYJACI%C3%93%C5%81_SZTUKI [dostęp: 28 lipca 2023]

Stenger E., Anschütz Ottomar, [w:] Neue Deutsche Biographie, Bd. 1, 1953, s. 308, https://www. deutsche-biographie.de/pnd11864954X.html#ndbcontent [dostęp: 12 września 2023].

Tulibacki M., Towarzystwo Sztuk Pięknych w Gdańsku (Kunstverein zu Danzig) w latach 1835–1873. Powstanie, organizacja, wystawy, komputeropis udostępniony https://www.academia.edu/87746525/Towarzystwo_Sztuk_Pi%C4%99knych_w_Gda%C5%84sku_Kunstverein_zu_Danzig_w_latach_1835_1873_Powstanie_organizacja_wystawy [dostęp: 15 lipca 2023].

Gdański Notatnik Historyczny

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Published

2025-01-03

How to Cite

1.
BARYLEWSKA-SZYMAŃSKA, Ewa. Creation and initial operations of the Fine Arts and Artisanal Handicraft Society within the modernization of the early 20th Century. Gdański Notatnik Historyczny. Online. 3 January 2025. Vol. 2, pp. 4-27. [Accessed 18 December 2025]. DOI 10.12775/GNH.2023.01.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

Vol. 2 (2023)

Section

Artykuły i przyczynki

License

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

Stats

Number of views and downloads: 139
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Information

  • For Readers
  • For Authors
  • For Librarians

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • English
  • Język Polski

Tags

Search using one of provided tags:

societies of Gdańsk, fine arts, artisanal handicraft, early 20th Century, cultural education
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop