Monarchia i monarcha w systemie filozoficzno-politycznym Jana z Salisbury
DOI:
https://doi.org/10.12775/DP.2020.011Słowa kluczowe:
Jan z Salisbury, monarchia, monarcha, władca, kościół, prawo boskie, prawo, tyran, społeczeństwo, hierarchiaAbstrakt
The paper discusses views presented by John of Salisbury on monarchy and the role of a monarch,
his duties and virtues. John clearly distinguishes between ecclesiastical and temporal power.
Those chosen by God to rule over the people must consider the law – given by God and being
an emanation of the Divine Law, the most important signpost in all their undertakings. The law
must be obeyed by the whole political body – in it’s nature hierarchical, including it’s head: the
monarch. His ultimate task is to fulfil God’s will within the state committed to him. Every king
and prince voluntarily submits himself to the teaching and authority of the church – representing
God and therefore granted position that must be considered superior over the whole society
– including the ruler. For the rest of the society the monarch is a judge and a protector. If he does
not act according to the law of God, he becomes a tyrant and can be certain of the punishment
which will be imposed on him by God. Unlike many of his contemporaries, John believes, that
the virtues are more important than the bloodline of a monarch.
Bibliografia
Bianchi Luca, Feltri Paola, Giovanni di Salisbury Policraticus. L’uomo di governo nel pensiero medievale, Milano 1985.
Boczar Mieczysław (tłum. i wstęp), Jan z Salisbury: Polikratyk czyli o błazeństwach dworaków i tropach filozofów, [w:] Frankowska-Terlecka Małgorzata (red.), Wszystko ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XII wieku, Warszawa 2006, s. 396–426.
Brüschweiler Roman W., Das Sechste Buch des Policraticus von Ioannes Saresberiensis: ein Beitrag zur Militärgeschichte Englands im 12. Jahrhundert, Zürich 1975.
Dickinson John (red.), Th e Statesman’s Book of John of Salisbury, [Policraticus – Books IV,V,VI and excerpts from Books VII and VIII], New York 1963.
Foulechat Denis (tłum.), Brucker Charles (red.), Le Policraticus de Jean de Salisbury, livre IV, (1372), Ms 24287 de la BN, Nancy 1985.
Foulechat Denis (tłum.), Brucker Charles (red.), Tyrans, princes et prêtres: Jean de Salisbury Policratique IV et VIII, Montréal 1987.
Foulechat Denis (tłum.), Brucker Charles (red.), Le Policratique de Jean de Salisbury (1372): livres I–III, Paris–Genève 1994.
Foulechat Denis (tłum.), Brucker Charles (red.), Le Policratique de Jean de Salisbury. Livre V, Paris–Genève 2006.
Johannis Saresberiensis Policraticus de nugis curialium et vestigiis philosophorum continens libros octo. Curavit imprimi honestus vir Constantinus Fradin bibliopola anno Dui1500 et 13…, Lyon 1513.
Joannis Saresberiensis Policraticus, sive de Nugis curialium et vestigiis philosophorum libri octo…, Lugduni Batavorum 1595.
Joannis Saresberiensis Policraticus, sive de Nugis curialium et vestigiis philosophorum libri octo. Accedit huic editioni ejusdem Metalogicus..., Lugduni Batavorum 1639.
Keats-Rohan Katherine (red.), John of Salisbury, Policraticus I–IV, Brepols 1993 (Corpus Christianorum Continuatio Medievalis, 117).
Kruk Magdalena (tłum.), Jan z Salisbury, Policraticus albo o paplaninie dworaków i przekazach filozofów, Lublin 2008.
Ladero Miguel Angel., Garcia Gomez Matias, Zamarriego Tomas (red.), Juan de Salisbury, Policraticus, Madrid 1984 (Classicos para una Biblioteca contemporanea. Pensamiento nr 28.
Markland Murry (tłum.), John of Salisbury, Policraticus [selections], New York 1979.
Nederman Cary J. (red.), John of Salisbury, Policraticus: of the frivolities of courtiers and the footprints of philosophers, Cambridge 1990.
Pike Joseph (red.), John of Salisbury, Frivolities of Courtiers and Footprints of Philosophers [Policraticus – books I,II,III and excerpts from VII and VIII], London 1938 (wydanie drugie: New York 1972).
Policraticus sive de Curialium nugis – autore Joanne Salisberiense carnotense episcopus, Paris 1513.
Policratici contenta. Festivum opus et omni statui delectabile lectu, quod intitulatur Policraticum de nugis curialium et vestigiis philosophorum Joannis Salesberiensis... Venale in vico sancti Jacobi, in Sole aureo et in Lilio aureo, apud benivolos mercatores magistrum Bertholdum Rembolt et Joannem Parvum, Paris 1513.
Seit S., Lutz-Bachmann M., Niederberger A., Fidora A. (red.), Policraticus, Freiburg 2008.
Webb Clemens. (red.), Joannes Saresberiensis Policraticus sive de nugis curialium et vestigiis philosophorum, Oxford 1909.
Baszkiewicz Jan, Myśl polityczna wieków średnich, Poznań 1998.
Bloch David, John of Salisbury on Aristotelian Science, Turnhout 2012.
Boczar Mieczysław, Człowiek i wspólnota: filozofia moralna, społeczna i polityczna Jana z Salisbury, Warszawa 1987.
Grellard Christophe, Lachaud Frederique (red.), A companion to John of Salisbury, Leiden–Boston 2015.
Hosler John, John of Salisbury: Military Authority of the Twelft h Century, Leiden 2013.
Kirby Gerald J., Law in the Writings of John of Salisbury and Th omas Aquinas, Toronto 1935.
Liebeschüz Hans, Mediaeval Humanism in the Life and Writings of John of Salisbury, London 1950.
Nederman Cary J., John of Salisbury, Tempe 2005.
O’Daly Irene, John of Salisbury and the Medieval Roman Renaissance, Manchester 2018.
Skwierczyński Krzysztof, Recepcja idei gregoriańskich w Polsce do początku XIII wieku, Wrocław 2005.
Ullmann Walter, Medieval Political Thought, Harmondsworth 1975.
Webb Clemens, John of Salisbury, New York 1932.
Wielomski Adam, Teokracja papieska 1073–1378, Warszawa 2011.
Wilks Michael (red.), The World of John of Salisbury, Oxford 1984.
Boczar Mieczysław, Filozofia prawa w ujęciu Jana z Salisbury, „Studia Filozoficzne” 1979 nr 10, s. 53–69.
Boczar Mieczysław, Koncepcja historii w myśli Jana z Salisbury, „Przegląd Humanistyczny” 1980 nr 32, s. 103–120.
Boczar Mieczysław, Koncepcja społeczeństwa Jana z Salisbury, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1980 nr 32, s. 29–45.
Boczar Mieczysław, Jana z Salisbury znajomość literatury antycznej, „Meander” 1981 nr 36/5, s. 261–271.
Boczar Mieczysław, Godność człowieka i jego powinności w poglądach Jana z Salisbury, „Studia Filozoficzne” 1984 nr 28, s. 53–73.
Boczar Mieczysław, Ratio naturae et officii w filozofii społecznej Jana z Salisbury, „Studia Mediewistyczne”
nr 24, s. 3–28.
Boczar Mieczysław, Koncepcja retoryki w pismach Jana z Salisbury, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1987 nr 32, s. 139–155.
Brown Anthony, John of Salisbury, „Franciscan Studies” 1959 nr 19 (3/4), s. 241–297.
Campbell Catherine, Nederman Cary J., Kapłani, królowie i tyrani: władza duchowna i doczesna w Policraticusie Jana z Salisbury (ok. 1115/1120–1180), tłum. M. Matuszewski, „Pro Fide Rege et Lege” 2013 nr 2(72), s. 271–292.
Dubiel Lech, Princeps educatus in the Th ought of John of Salisbury, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 2018 nr LXV(1), s. 7–23.
Goltz Piotr, Zagadnienia wojny i pokoju w dziele Policraticus Jana z Salisbury, [w:] Ecclesia et bellum: kościół wobec wojny i zaangażowania militarnego duchowieństwa w wiekach średnich, red. R. Kotecki, J. Maciejewski, Bydgoszcz 2016, s. 42–63.
Jaskólski Michał, Stoczewska Barbara (red.), Myśl Polityczna. Od historii do współczesności. Księga dedykowana profesorowi Markowi Waldenbergowi, Kraków 2002, s. 443– 461.
Taylor Q., John of Salisbury, the Policraticus and Political Th ought, „Humanitas” 2006 nr 19 (1 i 2), s. 133–157.
Lapis Bohdan, Jana z Salisbury rozumienie zasad historiografi i, „Studia Źródłoznawcze” 1970 nr 15, s. 85–108. Zob. też: A.R., Bohdan Lapis, Jana z Salisbury rozumienie zasad historiografi i, „Studia Źródłoznawcze” 1970 nr 15 (recenzja), „Acta Poloniae Historica” 1973 nr 27, s. 234.
Matuszewski Mariusz, Jan z Salisbury a idee gregoriańskie: zarys problemu, „Pro Fide Rege et Lege” 2011 nr 2, s. 31–48.
Nederman Cary J., A Duty to Kill: John of Salisbury’s Th eory of Tyrannicide, „Review of Politics” 1988 nr 50, s. 365–89.
Nederman Cary J., Th e Liberty of the Church and the Road to Runnymede: John of Salisbury and the Intellectual Foundations of the Magna Carta, „PS: Political Science and Politics” 2010 nr 43, s. 457–461.
Palacz Ryszard, Les manuscrits du Policraticon en Pologne, „Mediaevalia Philosophica Polonorum” 1961 nr 10, s. 55–58.
Palacz Ryszard, Bezpośrednia recepcja arystotelizmu w Metalogiconie Jana z Salisbury, „Studia Mediewistyczne” 1964 nr 5, s. 191–251.
Palacz Ryszard, Jana z Salisbury koncepcja wolności teokratycznej, [w:] M. Drużkowski (red.), Antynomie wolności: z dziejów filozofii wolności, Warszawa 1966, s. 135–147.
Radzińska A., Jan z Salisbury – humanista XII wieku, „Kultura i Społeczeństwo” 1973 nr 17(2), z. 237–245.
Rouse Richard H. i Mary A., John of Salisbury and the Doctrine of Tyrranicide, „Speculum” 1967
nr 42, s. 695.
Strzelczyk Jerzy, The Metalogicon of John of Salisbury – A Twelft h Century Defence of the Verbal and Logical Arts of the Trivium, Daniel D. McGarry, Berkley & Los Angeles 1962 (recenzja), „Studia Źródłoznawcze” 1966 nr 11, s. 213.
Szlachta Bogdan, Jan z Salisbury, czyli o aequitas i prawie oraz królu i tyranie, [w:] tenże, Monarchia prawa. Szkice z historii angielskiej myśli politycznej do końca epoki Plantagenetów, Kraków 2001, s. 81–131;
Szlachta Bogdan, Książeczka męża stanu. Elementy doktryny politycznej Jana z Salisbury, [w:] Myśl polityczna: od historii do współczesności: księga dedykowana profesorowi Markowi Waldenbergowi, Kraków 2000
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 722
Liczba cytowań: 0
