Etnoarcheologia w praktyce. Z badań niedawnej przeszłości
DOI:
https://doi.org/10.12775/AHP.2019.015Słowa kluczowe
etnoarcheologia, badania archeologiczne, badania etnograficzne, archeologia współczesności, dziedzictwo kulturowe, Jura Krakowsko-CzęstochowskaAbstrakt
W artykule przedstawione zostały wybrane aspekty, możliwości oraz ograniczenia metod i narzędzi etnoarcheologicznych, wykorzystywanych w badaniach niedawnej przeszłości. Praktykę etnoarcheologiczną zaprezentowano na przykładzie badań prowadzonych na północnych terenach Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Tematem opisywanego projektu są miejsca objęte dyskursem wspólnotowym, wpisane w krajobrazy fizyczny i kulturowy pięciu gmin. Prace badawcze dotyczą miejsc ważnych dla lokalnych społeczności, stanowiących impuls do wieloaspektowego poznawania historii, kulturowej rzeczywistości, dziedzictwa kulturowego oraz tożsamości mieszkańców badanych terenów. Strategia badawcza stanowi propozycję interdyscyplinarnej metodologii – zestawienia i połączenia etnograficznych i archeologicznych procedur powiązanych z ustaleniami z zakresu historii i historii sztuki. Polega na wypracowaniu metod, które mogłyby służyć w badaniach krajobrazów fizycznego i kulturowego, poprzez zintegrowaną procedurę pozyskiwania i analizy źródeł etnograficznych, archeologicznych, pisanych oraz ikonograficznych.
Bibliografia
Carman J., 2011, Stories We Tell. Myths at the Heart of ‘Community Archaeology’, Archaeologies. Journal of the World Archaeological Congress, t. 3, nr 1, s. 490–501.
Cattachio N. N., 1986, Wytwarzanie wiedzy archeologicznej: formułowanie problematyki jako systematyczny program badań wielodyscyplinarnych, [w:] Teoria i praktyka badań archeologicznych, red. W. Hensel, G. Donato, S. Tabaczyński, Wrocław, s. 33–54.
Community-based ethnography, 1997, Community-based ethnography. Breaking traditional boundaries of research, teaching and learning, red. E. Stinger, New Jersey.
Duszak A., 1998, Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa.
Dyskurs jako struktura, 2001, Dyskurs jako struktura i proces, red. T. A. van Dijk, Warszawa.
González-Ruibal A., 2014, Archaeology of the Contemporary Past, [w:] Encyclopedia of global archaeology, red. C. Smith, New York, s. 1683–1694.
Grad J. 2001, Tradycja jako „kultura ukryta”, [w:] Skrytość kultury, red. K. Zamiara, Poznań, s. 83–96.
Howarth D., 2008, Dyskurs, Warszawa.
Kobyliński Z., 2012, Etnoarcheologia, [w:] Przeszłość społeczna. Próba konceptualizacji, red. S. Tabaczyński i in., Poznań, s. 721–731.
Krupa-Ławrynowicz A., Ławrynowicz O., 2016, O projekcie, [w:] Miejsca pamięci, s. 8–18.
Krupa-Ławrynowicz A., Ławrynowicz O., 2017, „Nasz Niemiec” z Konstantynowa. Historia – pamięć – miejsce, [w:] Krajobrazy kulturowe ziemi lelowskiej, red. M. Skrzypczyk, Lelów, s. 183–208.
Lorkiewcz W., 2017, Analiza antropologiczna szkieletu ludzkiego odkrytego na stanowisku 1, Konstantynów-Las, gm. Janów, maszynopis w archiwum Instytutu
Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Lozny L. R., 2006, Place, historical ecology and cultural landscape. New directions for culture resource management, [w:] Landscapes under oressure. Theory
and practice of cultural heritage research and preservation, red. L. R. Lozny, New York, s. 15–26.
Ławecka D., 2003, Wstęp do archeologii, Warszawa–Kraków.
Ławrynowicz O., 2012, Współczesne rekonstrukcje uzbrojenia średniowiecznego z ziem polskich. Jeszcze amatorstwo czy już archeologia eksperymentalna?, [w:]
Skanseny archeologiczne i archeologia eksperymentalna, red. J. Gancarski, Krosno, s. 631–642.
Ławrynowicz O., 2015, Góra Skarzawa. Archeologiczne (i nie tylko) odkrywanie miejsca, Zeszyty Wiejskie, t. 22, s. 815–828.
Ławrynowicz O., 2016, Metodyka diagnozy archeologicznej, [w:] Miejsca pamięci, s. 90–107.
Ławrynowicz O., 2019, Archaeology of us and the local identity. An interdisciplinary context, Acta Universitatis Lodziensia. Folia Archaeologica, z. 34, s. 45–57.
Minkler M., Wallerstein N., 2003, Introduction to community based participatory research, [w:] Community-based participatory research for health, red. M. Minkler, N. Wallerstein, San Francisco, s. 3–26.
Nowicka E., 1985, Człowiek i terytorium. Postawy społeczności nienarodowych, [w:] O społeczeństwie i teorii społecznej. Księga poświęcona pamięci Stanisława
Ossowskiego, red. E. Mokrzycki, M. Ofierska, J. Szacki, Warszawa, s. 506–522.
Ossowski S., 1967, Dzieła, t. 3: Z zagadnień psychologii społecznej, Warszawa.
Pawleta M., 2016, Przeszłość we współczesności. Studium metodologiczne archeologicznie kreowanej przeszłości w przestrzeni społecznej, Poznań.
Pietrzykowski J., 1972, Hitlerowcy w powiecie częstochowskim 1939–1945, Katowice.
Places in mind, 2004, Places in mind. Public archaeology as applied anthropology, red. P. A. Shackel, E. J. Chambers, New York–London.
Prinke A., 1973, Możliwości porównawczego stosowania danych etnograficznych w archeologii, Etnografia Polska, t. 17, z. 1, s. 41–65.
Renfrew C., Bahn P., 2002, Archeologia. Teorie, metody, praktyki, Warszawa.
Szacki J., 1991, Dylematy historiografii idei oraz inne szkice i studia, Warszawa.
Tully G., 2007, Community archaeology: General methods and standards of practice, Public Archaeology, t. 6, nr 3, s. 155–187.
Wejland A. P., 2016a, Metodyka diagnozy etnograficznej, [w:] Miejsca pamięci, s. 59–89.
Wejland A. P., 2016b, Strategia badawcza, [w:] Miejsca pamięci, s. 51–57.
Zalewska A. I., 2011, Archeologiczny „palimpsest” jako specyficzna postać interakcji teraźniejszości z…, [w:] Współczesne oblicza przeszłości, red. D. Minta-Tworzowska, A. Marciniak, M. Pawleta, Poznań, s. 115–132.
Zalewska A. I., 2014, Prospołeczna, partycypacyjna i „wspólnotowa” archeologia bliskiej przeszłości, Studia Humanistyczne Akademii Górniczo-Hutniczej, t. 13(2),
s. 19–39.
Zalewska A. I., 2016, Archeologia czasów współczesnych w Polsce. Tu i teraz, [w:] Archeologia współczesności. Pierwszy Kongres Archeologii Polskiej, t. 1, red. A. I. Zalewska, Warszawa, s. 21–39.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1096
Liczba cytowań: 0
