Drzewa, okopy, sztuka okopowa – materialne pozostałości po drugiej wojnie światowej wokół Chyciny
DOI:
https://doi.org/10.12775/AHP.2019.013Słowa kluczowe
drzewa, okopy, sztuka okopowa, druga wojna światowaAbstrakt
Artykuł prezentuje wybrane wyniki nieinwazyjnego rozpoznania przykładów dziedzictwa z drugiej wojenny światowej w lasach okalających Chycinę (woj. lubuskie). Najważniejszą częścią badań realizowanych między 2016 a 2018 rokiem było zadokumentowanie rytów na 11 bukach zwyczajnych (Fagus sylvatica), przy pomocy dwóch metod: naziemnego skanowania laserowego połączonego z fotogrametrią bliskiego
zasięgu. Dokumentacja rytów wykonanych przez ludność cywilną, jeńców wojennych i przymusowych robotników stanowi przyczynek do dyskusji nad problematyką sztuki
okopowej – przedmiotów stworzonych, przetworzonych z materiałów wojennych albo będących formą upamiętnienia danego konfliktu zbrojnego. Ryty spod Chyciny stanowią
ważny przykład drugowojennej sztuki okopowej, interesujące dziedzictwo niedawnej przeszłości.
Bibliografia
Archeologia totalitaryzmu, 2015, Archeologia totalitaryzmu. Ślady represji 1956–1939, red. O. Ławrynowicz, J. Żelazko, Łódź.
Archeologia współczesności, 2016, Archeologia współczesności, red. A. Zalewska, Warszawa.
Chmielewski A., 2013, MRU. Historia i współczesność, Międzyrzecz.
Domańska E., 2005, Mikrohistorie: spotkania w międzyświatach, Poznań.
Frąckowiak M., 2009, Historia na drzewach zapisana. Przyczynek do poznania dziejów MRU na podstawie napisów zachowanych na bukach w pobliżu Chyciny, [w:] Ziemia Międzyrzecka w przeszłości, t. 7, red. B. Mykietów, M. Tureczek, Międzyrzecz, s. 143–150.
Frąckowiak M., 2016, Budowa obiektów MRU w okolicach Chyciny we wspomnieniach Reinharda Klopscha, [w:] Społeczeństwo i fortyfikacje dawniej i dziś, red. G. Urbanek, Poznań, s. 39–42.
Harrison F., 2012, Frank loves Helen: 65 years on, WWII soldier’s love note on a tree is revealed to wife he carved it for, Daily Mail, 29 May, https://www.dailymail.
co.uk/news/article-2151578/American-WWI-veterans-wife-gets-love-messagecarved-British-tree-1945-archaeology-student-traces-graffiti-back.html (dostęp:
12.2018).
Hubacz Ł. J., 2017, Manierki jeńców wojennych 1914–1918 na tle manierek państw zaborczych/Canteens of prisoners of war 1914–1918 compared with the ones
of occupants, Mińsk Mazowiecki.
Hubacz Ł. J., Kobiałka D., 2019, Hervé Alfred Marie z Lanrelas zmarł w niewoli…, [w:] Rzeczowy świadek, red. R. Sendyka, K. Grzybowska, Kraków, s. 35–49.
Kajda K., Frąckowiak M., 2017, Duchy miejsca – napisy (graffiti) w przestrzeniach publicznych i prywatnych jako przedmiot badań archeologii współczesnej przeszłości,
Acta Universitatis Lodziensis, Folia Archaeologica 32, s. 344–363.
Kobiałka D., 2017, Airborne laser scanning and 20th century military heritage in the woodlands, Analecta Archaeologica Ressoviensia, t. 12, s. 247–269.
Kobiałka D., 2018a, 100 years later: the dark heritage of the Great War at a prisoner of war camp in Czersk, Poland, Antiquity, t. 92(363), s. 772–787.
Kobiałka D., 2018b, Sztuka okopowa: doświadczenia i wspomnienia wojenne utrwalone w materii, Archeologia Żywa, t. 2(68), s. 76–80.
Kobiałka D., 2019, Living monuments of the Second World War: terrestrial laser scanning and trees with carvings, International Journal of Historical Archaeology,
t. 23(1), s. 129–152.
Kobiałka D., Frąckowiak M., Kajda K., 2015, Tree memories of the Second World War: a case study of common beeches from Chycina, Poland, Antiquity, t. 89(345), s. 683–696.
Kobiałka D., Kajda K., Frąckowiak M., 2017, Wspomnienia drzew, Archeologia Żywa, t. 3(65), s. 48–51.
Kobiałka D., Kostyrko M., Kajda K., 2016, Archeologia poza archaīos. Przykład obozu jeńców wojennych i internowanych w Tucholi (woj. kujawsko-pomorskie), Folia Praehistorica Posnaniensia, t. 21, s. 177–200.
Kola A., 2005, Archeologia zbrodni: oficerowie polscy na cmentarzu ofiar NKWD w Charkowie, Toruń.
Krupa-Ławrynowicz A., Majewska A., 2017, Cytaty z przeszłości – ryty na drzewach w przypałacowym parku w Nakle (gmina Lelów). Odczytywanie nieoczywistych
elementów lokalnej historii, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Archaeologica 32, s. 325–344.
Loyata T., 2015, Marked trees: exploring the context of southern Rocky Mountain arborglyphs, [w:] Understanding graffiti. Multidisciplinary studies from prehistory to the present, red. T. Loyata, E. Olton, London–New York, s. 91–104.
Mallea-Olaetxe J., 2010, Speaking through the aspens: Basque tree carvings in California and Nevada, Reno.
Miniewicz J., Perzyk B., 2012, Międzyrzecki Rejon Umocniony, Warszawa.
Podręcznik, 2014, Podręcznik dla uczestników szkoleń z wykorzystaniem produktów LiDAR, red. P. Wężyk, Warszawa.
Rydén J. B., 2018, When bereaved of everything: objects from the concentration camp of Ravensbrück as expressions of resistance, memory, and identity, International Journal of Historical Archaeology, t. 22, s. 511–530.
Saunders N., 2000, Bodies of metal, shells of memory: ‘trench art’, and the Great War re-cycled, Journal of Material Culture, t. 5, s. 43–67.
Saunders N., 2003, Trench art: materialities and memories of war, Oxford.
Saunders N., 2007, Killing time: archaeology and the First World War, Stroud.
Saunders N., 2016, Pearl’s treasure’: the trench art collection of an Australian sapper, [w:] Sappers and shrapnel: contemporary art and the art of the trenches,
red. L. Slade, Adelaide, s. 12–39.
Saunders N., 2017, Trench art: objects and people in conflict, [w:] War and art: a visual history of modern conflict, red. J. Bourke, London, s. 209–215.
Seitsonen O., Herva V.-P., Nordqvist K., Herva A., Seitsonen S., 2017, A military camp in the middle of nowhere: mobilities, dislocation and the archaeology of a Second World War German military base in Finnish Lapland, Journal of Conflict Archaeology, t. 12, s. 3–28.
Suchánek P., Martinů L., Kamenický V., Urban M., 2013, Sieć telefoniczna Frontu Ufortyfikowanego Łuku Odry – Warty w świetle dotychczasowych badań, [w:] Międzyrzecki Rejon Umocniony. 80 lat zabytku architektury obronnej, red. G. Urbanek, Pniewo, s. 63–78.
Summerfield C., 2010, Trees as a living museum: arborglyphs and conflict on Salisbury Plain, [w:] Beyond the dead horizon: Studies in modern conflict archaeology, red. N. Saunders, Oxford, s. 159–171.
Summerfield C., 2012, Living memorials: a brief introduction to ‘arborglyphs’, The Listening Post. Newsletter of the Western Front Association Worcestershire & Herefordshire Branch, t. 19, s. 2–4.
Wojtasik P., Ziętek J., 2014, 100. rocznica operacji łódzkiej 1914–2014. Katalog wystawy, Łódź.
Wroniecki P., Jaworski M., Kostyrko M., 2015, Exploring free LiDAR derivatives. A user’s perspective on the potential of readily available resources in Poland, Archaeologia Polona, t. 53, s. 611–616.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 971
Liczba cytowań: 0
