Poszukiwania krzyżackiego Starogrodu i Chełmna. Wyniki badań nieinwazyjnych i archeologicznych najstarszej lokacji Chełmna i pierwszej krzyżackiej warowni w Starogrodzie
DOI:
https://doi.org/10.12775/AHP.2019.005Słowa kluczowe
archeologia, warownie, miasto, zakon krzyżacki, Starogród, Chełmno, lokacjaAbstrakt
W artykule zaprezentowano wstępne wyniki badań nieinwazyjnych i archeologicznych najstarszej warowni krzyżackiej w Starogrodzie i pierwszej lokacji miasta Chełmna. Nie tylko potwierdziły one wzmianki historyczne znajdujące się
w XIV-wiecznej kronice krzyżackiej Piotra z Dusburga, ale również pozwoliły po raz pierwszy, po kilkuset latach, odtworzyć historię jednego z najstarszych miast lokowanych
na prawie chełmińskim, założonym przez Krzyżaków na początku XIII wieku w Polsce.
Bibliografia
Biermann F., Herrmann C., Koperkiewicz A., 2016, Alt Wartenburg/Barczewko na Warmii. Początki miasta średniowiecznego i jego fortyfikacje, [w:] Grodziska Warmii i Mazur 2. Nowe badania i interpretacje, Archaeologica Hereditas 7, red. Z. Kobyliński, Warszawa, s. 49–70.
Blusiewicz K., 2017, Konstrukcje ciesielskie w budownictwie drewnianym późnośredniowiecznego Pucka, [w:] Puck. Kultura materialna małego miasta w późnym średniowieczu, red. M. Starski, Warszawa, s. 93–124.
Chudziak W., Bojarski J., 2015, Chełmno i Toruń. Początki miast na ziemi chełmińskiej, Archaeologia Historica Polona, t. 23, s. 83–105.
Czaja R., 2000, Miasta i ich posiadłości ziemskie w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach, [w:] Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach. Podziały administracyjne i kościelne od XIII do XVI wieku, red. Z. H. Nowak, Toruń, s. 45–65.
Dorna M., 2015, About the date when the foundation privilege was granted to Chełmno and Toruń, Zapiski Historyczne, t. 80, z. 4, s. 85–102.
Dzwonowo, 2017, Dzwonowo. Średniowieczne zaginione miasto, t. 1: Środowisko naturalne, zarys dziejów, badania nieinwazyjne, red. M. Krzepkowski, M. Moeglich, P. Wroniecki, Wągrowiec.
Guerquin B., 1984, Zamki w Polsce, Warszawa.
Heise J., 1887, Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Westpreussen, z. 5: Der Kreis Kulm, Danzig.
Inwentarz, 1927, Inwentarz dóbr biskupstwa chełmińskiego z r. 1614 z uwzględnieniem późniejszych do roku 1759, wyd. A. Mańkowski, Toruń.
Inwentarze, 1955, Inwentarze dóbr biskupstwa chełmińskiego (1646 i 1676), wyd. M. Mienicki, Toruń.
Inwentarze, 1956, Inwentarze dóbr biskupstwa chełmińskiego (1723–1747), wyd. M. Mienicki, Toruń
Jasiński T., 1980, Pierwsze lokacje miast nad Wisłą. 750 lat Torunia i Chełmna, Toruń.
Jasiński T., 1993, Die Rolle des Deutschen Ordens bei der Städtegründung in Preußen im 13. Jahrhundert, [w:] Stadt Und Orden. Das Verhältnis des Deutschen
Ordens zu den Städten in Lievland, Preußen und im Deutschen Reich, Quellen und Studien zur Geschichte des Deutschen Ordens, t. 44, Veröffentlichungen
der Internationalen Historischen Kommission zur Erforschung des Deutschen Ordens, t. 4, red. U. Arnold, Marburg, s. 94–111.
Jóźwiak S., 2000, (rec.) Marc Löwner, Die Einrichtung von Verwaltungsstrukturen in Preussen durch den Deutschen Orden bis zur Mitt des 13. Jahrhunderts,
Wiesbaden 1998, ss. 250 +8 nlb, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, t. 227, nr 1, s. 113–114.
Jóźwiak S., 2001, Centralne i terytorialne organy władzy zakonu krzyżackiego w Prusach w latach 1228–1410, Toruń.
Krzepkowski M., Wroniecki P., Szymański M., Moeglich M., 2017, Dzwonowo przemówiło. Czy sprawa skończona?, [w:] Dzwonno, s. 277–302.
Löwner M., 1998, Die Einrichtung von Verwaltungsstrukturen in Preussen durch den Deutschen Orden bis zur Mitte des 13. Jahrhunderts, Wiesbaden.
Molewski P., Wiewióra M., Wasik B., 2018, An attempt to reconstruct selected elements of the original site topography of the Teutonic castles at Unisław and Starogród (Chełmno Land, orthern Poland) based on archaeological and cartographic data, Bulletin of Geography. Physical Geography Series, nr 15, Toruń, s. 15–26.
Pabian A., Rozynkowski W., 1997, Zamki krzyżackie w ziemi chełmińskiej, Toruń.
Piekalski J., 1996, Początki budynków o konstrukcji szkieletowej na terenie Środkowej Europy, Archaeologia Historica Polona, t. 3, s. 73–86.
Piekalski J., 2014, Praga, Wrocław, Kraków. Przestrzeń publiczna i prywatna w czasach średniowiecznego przełomu, Wrocław.
Piotr z Dusburga, 2004, Piotr z Dusburga, Kronika ziemi pruskiej, tłum. S. Wyszomirski, komentarz J. Wenta, Toruń.
Steinbrecht C., 1888, Die Baukunst des Deutschen Ritterordens in Preussen, t. 2: Preussen zur Zeit der Landmeister, Berlin.
Torbus T., 1998, Die Konventsburgen in Deutschordensland Preussen, München–Oldenbourg.
Torbus T., 2014, Zamki konwentualne państwa krzyżackiego w Prusach, Gdańsk.
Sprawozdanie, 2017, Sprawozdanie z badań archeologiczno-architektonicznych zamku w Starogrodzie (stan. nr 1) przeprowadzonych w 2017 roku, red. B. Wasik, maszynopis w Instytucie Archeologii UMK, Toruń.
Sprawozdanie, 2018, Sprawozdanie z badań archeologiczno-architektonicznych zamku w Starogrodzie (stan. nr 2) przeprowadzonych w 2018 roku, red. B. Wasik, maszynopis w Instytucie Archeologii UMK, Toruń.
Wasik B. 2018, Antiquum Culmen – stare Chełmno. Układ przestrzenny, zabudowa i lokacja miasta w Starogrodzie, maszynopis w Instytucie Archeologii UMK, Toruń.
Wiewióra M., 2018, Weryfikacja wyników badań nieinwazyjnych w Unisławiu i Starogrodzie prowadzonych w ramach projektu Castra Terrae Culmensis w 2017–2018 r., [w:] Metody geofizyczne w archeologii Polskiej. Spotkanie V, red. M. Wiewióra,
T. Herbich, Toruń, s. 95–98.
Wiewióra M., Misiewicz K., Małkowski W., Bogacki M., 2017, Castra Terra Culmensis – results of non-invasive surveys of the Teutonic Ordens’ strongholds in the
Culmerland (Poland), [w:] AP 2017: 12th International Conference of Archaeological Prospection: 12th–16th September 2017, University of Bradford, Bradford.
W poszukiwaniu zaginionego miasta, 2015, W poszukiwaniu zaginionego miasta: 15 lat badań średniowiecznej lokalizacji Nieszawy, red. A. Andrzejewski, P. Wroniecki, Łódź.
Wroniecki P., 2018, Nieinwazyjne poszukiwania i badania pierwotnej lokacji Torunia, [w:] Metody geofizyczne w archeologii Polskiej. Spotkanie V, red. M. Wiewióra, T. Herbich, Toruń, s. 99–102.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 972
Liczba cytowań: 0
