Zamki krzyżackie w Starogrodzie i Bierzgłowie na tle innych komturskich siedzib nieregularnych w świetle nowych badań
DOI:
https://doi.org/10.12775/AHP.2018.011Słowa kluczowe
zakon krzyżacki, Krzyżacy, zamek krzyżacki, dom konwentu, zamek nieregularny, Starogród, Bierzgłowo, Zamek BierzgłowskiAbstrakt
W artykule przedstawiono nowe dane na temat układu, przekształceń i datowania zamków wysokich w Bierzgłowie i Starogrodzie, na tle dotychczasowej wiedzy o krzyżackich komturskich zamkach nieregularnych. Cechowały je skomplikowane dzieje budowlane, odzwierciedlające tendencje przemian architektury zamkowej w Prusach w XIII–XIV wieku.
Bibliografia
Arszyński M. 2010 Architektura warowna zakonu krzyżackiego w Prusach, [w:] Fundacje artystyczne na terenie państwa krzyżackiego w Prusach, t. 2: Eseje, red. B. Pospieszna, Malbork, s. 7–45.
Bogacki M., Małkowski W., Misiewicz K. 2016 Sprawozdanie z I etapu badań nieinwazyjnych wykonanych w maju 2016 roku w ramach projektu NPRH „Castra Terre Culmensis”, maszynopis w Instytucie Archeologii UMK, Toruń.
Błażejewska A. 2012 Rzeźba w Prusach krzyżackich do połowy XIV wieku. Źródła stylu, Toruń.
Chudziakowa J., Kola A. 1974 Źródła archeologiczne z terenu zamku krzyżackiego w Toruniu (Badania 1958–1966 r.),Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Prace Archeologiczne, nr 6, Warszawa–Poznań.
Heise J. 1887 Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Westpreussen, z. 5: Der Kreis Kulm, Danzig.
Herrmann Ch. 2007 Mittelalterliche Architektur im Preussenland. Untersuchungen zur Frage der Kunstlandschaft und –Geographie, Petersberg–Olsztyn.
Heym W. 1933 Das „Altschlößchen” in Marienwerder, Zeitschrift des historischen Vereins für Regierungsbezirk Marienwerder, t. 69, s. 3–28.
Jóźwiak S. 1997 Powstanie i rozwój struktury administracyjno-terytorialnej zakonu krzyżackiego na Kujawach i ziemi chełmińskiej w latach 1246–1343, Toruń.
Jóźwiak S. 2001 Centralne i terytorialne organy władzy zakonu krzyżackiego w Prusach w latach 1228– 1410, Toruń.
Jóźwiak S. 2009 Centralne organy władzy, [w:] M. Biskup i in., Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach. Władza i społeczeństwo, Warszawa, s. 123–132.
Jóźwiak S., Trupinda J. 2011 Organizacja życia na zamku krzyżackim w Malborku w czasach wielkich mistrzów (1309–1457),Malbork.
Jóźwiak S. 2012 Krzyżackie zamki komturskie w Prusach. Topografia i układ przestrzenny na podstawie średniowiecznych źródeł pisanych, Toruń.
Jóźwiak S. 2016 Topografia i układ przestrzenny krzyżackiego komturskiego zamku w Toruniu w świetle średniowiecznych źródeł pisanych, Zapiski Historyczne, t. 81, z. 3, s. 7–35.
Jurkowlaniec T. 1989 Gotycka rzeźba architektoniczna w Prusach, Wrocław.
Löwner M. 1998 Die Einrichtung von Verwaltungsstrukturen in Preussen durch den Deutschen Orden bis zur Mitte des 13. Jahrhunderts, Wiesbaden.
Mroczko T. 1980 Architektura gotycka na ziemi chełmińskiej, Warszawa.
Nawrocki Z. 2005 Zamek krzyżacki w Toruniu. Dzieje budowy, upadek, ponowne zagospodarowanie, Rocznik Muzeum w Toruniu, t. 13–14, s. 7–72.
Nawrocki Z. 2017 Zamek krzyżacki w Toruniu XIII–XXI w Studium historyczno-architektoniczne z katalogiem detalu architektonicznego ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Toruniu, cz. 1: Budowa, upadek i ponowne zagospodarowanie, Toruń, s. 10–83.
Pawłowski A. 2003 Zamek w Dzierzgoniu w świetle źródeł pisanych i badań archeologiczno-architektonicznych, [w:] Pogranicze polsko-pruskie i krzyżackie. Materiały z konferencji naukowej. Górzno, 1–2 czerwca 2002 r., red. K. Grążawski, Włocławek–Brodnica, s. 277–300.
Pawłowski A. 2005 Zamek w Dzierzgoniu odsłania swe tajemnice. Wyniki badań archeologiczno- architektonicznych w latach 1998–2003,[w:] XIV Sesja Pomorzoznawcza, t. 2: Od wczesnego średniowiecza do czasów nowożytnych, red. H. Paner, M. Fudziński, Gdańsk, s. 207–229.
Pawłowski A. 2008 Próba rekonstrukcji zamku w Dzierzgoniu, [w:] Pogranicze polsko-pruskie i krzyżackie (II), red. K. Grążawski, Włocławek–Brodnica, s. 209–236.
Steinbrecht C. 1888 Die Baukunst des Deutschen Ritterordens in Preussen, t. 2: Preussen zur Zeit der Landmeister, Berlin.
Toeppen M. 1880 Zur Baugeschichte der Ordens- und Bischofsschlösser in Preuβen, Zeitschrift des Westpreuβischen Geschichtsvereins, nr 1, s. 1–44.
Torbus T. 1998 Die Konventsburgen in Deutschordensland Preussen, München.
Torbus T. 2004 Anmerkungen zu den Verzieungsformen aus Glasur und Schwarz gebranten Köpfen an den Deutschordensburgen– eine Bestandsaufnahme. Klassifizierung und der Versuch, ihre Herkunftzubestimmen, [w:] Castrumbene, nr 5: Castle and church, red. L. Kajzer, H. Paner, Gdańsk, s. 219–238.
Torbus T. 2014 Zamki konwentualne państwa krzyżackiego w Prusach, Gdańsk.
Trupinda J. 2009 Znaki władzy zakonu Niemieckiego w Prusach w XIII i w I połowie XIV wieku, [w:] „Rzeź Gdańska” z 1308 roku w świetle najnowszych badań. Materiały z sesji naukowej 12–13 listopada 2008, red. B. Śliwiński, Gdańsk, s. 125–145.
Wasik B. 2014 Prace budowlane na zamkach w Grudziądzu i Toruniu u progu XIV wieku. Przyczynek do badań nad średniowiecznymi warsztatami budowlanymi w Prusach, Rocznik Grudziądzki, t. 22, s. 99–112.
Wasik B. 2016a Budownictwo zamkowe na ziemi chełmińskiej (od XIII do XV wieku), Toruń 2016.
Wasik B. 2016b Początki krzyżackich zamków na ziemi chełmińskiej. Pierwsze warownie i obiekty murowane, Archaeologia Historica Polona, t. 24, s. 233–260.
Wasik B. 2017a Relikty architektury i technika budowy zamku, [w:] Sprawozdanie z badań archeologiczno-architektonicznych zamku w Starogrodzie (stan. nr 1) przeprowadzonych w 2017 roku, red. B. Wasik, maszynopis w archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Toruniu, Toruń, s. 39–49.
Wasik B. 2017b Układ przestrzenny i fazy funkcjonowania zamku,[w:]Sprawozdanie z badań archeologiczno-architektonicznych zamku w Starogrodzie (stan. nr 1) przeprowadzonych w 2017 roku, red. B. Wasik, maszynopis w archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Toruniu, Toruń, s. 50–55.
Wasik B. 2017c Wnioski z analizy architektonicznej zamku wysokiego w Bierzgłowie, maszynopis w archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Toruniu, Toruń.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1419
Liczba cytowań: 0
