Pozostałości cegielni w Starym Rypinie
DOI:
https://doi.org/10.12775/AHP.2017.005Słowa kluczowe
ziemia dobrzyńska, średniowiecze, cegielnia, piec do wypału cegiełAbstrakt
Zarys treści. Artykuł prezentuje wyniki badań archeologicznych stanowiska 4 w Starorypinie Prywatnym (gm. Rypin, woj. kujawsko-pomorskie), przeprowadzonych w latach 2014–2017. Miejsce to osadniczo wykorzystywane było w pradziejach i wczesnym średniowieczu, o czym świadczą jamy gospodarcze, natomiast w późnym średniowieczu i okresie nowożytnym funkcjonowała tu cegielnia. Na stanowisku odsłonięto pozostałości późnośredniowiecznego, dwukomorowego pieca do wypału cegieł z zachowanym całym wsadem. Według typologii średniowiecznych pieców ceglarskich można go zaliczyć do typu I b, posiadającego dwie komory ogniowe (Hennrich (2003). Rezultat datowania luminescencyjnego cegieł wskazuję, że mur, z którego pochodził materiał datujący po raz ostatni poddany został działaniu wysokiej temperatury 705 lat temu, przy minimalnej niepewności tego oszacowania 41 lat. Natomiast datowanie 14C węgla drzewnego pochodzącego z wejścia do komory północnej wskazują na czas 745±30 BP. W innym miejscu stanowiska 4 natrafiono na dwa kolejne piece, dużo młodsze – datowane wstępnie na XIX wiek. Stanowi to dowód na tradycję miejsca, zapewne wynikającą z dostępności i jakości surowca.
Bibliografia
Arszyński M. 1970 Technika i organizacja budownictwa ceglanego w Polsce w końcu XIV w. i 1 połowie XV wieku, [w:] Studia i materiały z historii kultury materialnej, t. 39, Studia z dziejów rzemiosła i przemysłu, Wrocław, t. 9, s. 7–139.
Arszyński M. 2016 Organizacja i technika średniowiecznego budownictwa ceglanego w Prusach w kontekście europejskim, Malbork.
Binding G. 2004 Medieval building techniques, Stroud.
Celińska E., Gałkowski P. 2006 Starorypin. Zespół dworski, [w:] Materiały do dziejów rezydencji w Polsce. Ziemia dobrzyńska, t. 2, cz. 3, red. P. Gałkowski, S. Kunikowski, Włocławek, s. 303–322.
Chruścińska A. 2016 Określenie metodą luminescencyjną wieku prób cegły pochodzących ze stanowiska archeologicznego w Starym Rypinie. Raport z wykonania prac badawczych w ramach umowy nr 427/15 z dnia 30.06.2015 r., maszynopis w archiwum Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie, Toruń.
Chruścińska A., Palczewski P., Przegiętka K. R. w druku Datowanie luminescencyjne cegieł pochodzących ze stanowiska 4 w Starym Rypinie, [w:] Późnośredniowieczny kompleks osadniczy w Starym Rypinie, red. J. Lewandowska, Toruń.
Dethlefsen R. 1915 Ein mittelalterlicher Ziegelofen, Die Denkmalpflege, R. 17, s. 12–14.
Goslar T. w druku Określenie wieku bezwzględnego próbek ze Starego Rypina, [w:] Późnośredniowieczny kompleks osadniczy w Starym Rypinie, red. J. Lewandowska, Toruń.
Hennrich C. 2003 Mittelalterliche Ziegelbrenntechniken, [w:] Backsteintechnologien in Mittelalter und Neuzeit, Studien zur Backsteinarchitektur 4, red. E. Badstübner, D. Schumann, Berlin, s. 24–52.
Horbacz T. J. 1996 Teoria a doświadczenie. Wokół kwestii związanych z produkcją cegły w średniowieczu, Archaeologia Historica Polona, t. 3, s. 167–181.
Kajzer L. 1984 Wstęp do badań archeologiczno-architektonicznych, Łódź.
Lewandowska J. 2011 Średniowieczny kompleks osadniczy w Starorypinie, gm. Rypin, woj. kujawsko-pomorskie w świetle badań archeologicznych prowadzonych w latach 2007–2009, [w:] XVII Sesja Pomorzoznawcza, t. 1: Od epoki kamienia do wczesnego średniowiecza, red. M. Fudziński, H. Paner, Gdańsk, s. 541–552.
Lewandowska J. 2016 Odkryte skarby, nierozwiązane zagadki i nowe perspektywy badawcze Starego Rypina, [w:] Dziedzictwo archeologiczne północnej części ziemi dobrzyńskiej, red. J. Lewandowska, Toruń, s. 125–148.
Lewandowska J. w druku Późnośredniowieczne osadnictwo na stanowisku 4. Cegielnia, [w:] Późnośredniowieczny kompleks osadniczy w Starym Rypinie, red. J. Lewandowska, Toruń.
Lewandowska J., Szymkowicz A. w druku Osada ludności kultury pomorskiej odkryta na wielokulturowym stanowisku numer 3 w miejscowości Starorypin, gm. Rypin, woj. kujawsko-pomorskie, Rocznik Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie, t. 3.
Pietrzak J. 2013 Nowożytne budownictwo przemysłowe w dobrach biskupich na Mazowszu, Łódź.
Weckwerth P. w druku Charakterystyka geomorfologiczna obszaru Starego Rypina, [w:] Późnośredniowieczny kompleks osadniczy w Starym Rypinie, red. J. Lewandowska, Toruń.
Wasik B. 2016 Budownictwo zamkowe na ziemi chełmińskiej (od XIII do XV wieku), Toruń.
Wyrobisz A. 1961 Średniowieczne cegielnie w większych ośrodkach miejskich w Polsce, [w:] Studia i Materiały z Historii Kultury Materialnej, t. 10, Studia z dziejów rzemiosła i przemysłu, t. 1, Wrocław, s. 55–82.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 437
Liczba cytowań: 0
