Gród w Słupsku i jego losy na tle wczesnośredniowiecznej sieci grodowej ziemi słupskiej
DOI:
https://doi.org/10.12775/AHP.2016.008Słowa kluczowe
Słupsk, Ziemia Słupska, Pomorze wschodnie, wczesne średniowiecze, grodziska, kościoły średniowieczneAbstrakt
Tekst jest próbą ukazania stanu badań nad wczesnośredniowiecznym osadnictwem grodowym ziemi słupskiej. Zainteresowanie tą problematyką sięga początków ubiegłego stulecia. Kolejnym istotnym etapem były badania weryfikacyjno-sondażowe prowadzone w latach 60. i 70. XX wieku, które zostały zwieńczone katalogowymi publikacjami systematyzującymi wiedzę w zakresie rozpoznania wczesnośredniowiecznych grodzisk na terenie byłego województwa słupskiego. W latach 60. XX wieku przeprowadzono również badania archeologiczne na nizinnym grodzisku w Słupsku, jednak nie doczekały się one monograficznego opracowania. W niniejszym artykule przedstawiono wczesnośredniowieczny Słupsk jako ośrodek centralny ulokowany nad Słupią, na przecięciu szlaków komunikacyjno-handlowych z północy na południe i ze wschodu na zachód. Przechodził on liczne transformacje – w miejscu grodu ulokowano kolejno siedziby kasztelańską, krzyżacką, ostatecznie zaś, znajdującego się tam do dziś, kościoła pw. św. Ottona.
Bibliografia
Historia – Historia Słupska, red. S. Gierszewski, Poznań
Biermann F., 2008 Medieval éilte burial in eastern Mecklenburg and Pomerania, Antiquity, t. 82, s. 87–98.
Chudziak W., 2010 Przestrzeń pogańskiego sacrum w krajobrazie przyrodniczo-kulturowym Słowian pomorskich, [w:] Sacrum pogańskie – sacrum chrześcijańskie. Kontynuacja miejsc kultu we wczesnośredniowiecznej Europie Środkowej, red. K. Bracha, C. Hadamik, Warszawa, s. 289–317.
Czacharowski A., 1981 Miasto w okresie rozdrobnienia feudalnego 1307–1478, [w:] Historia, s. 74–112.
Dulinicz M., 2001 Kształtowanie się Słowiańszczyzny Północno-Zachodniej. Studium archeologiczne,
Warszawa.
Eggers H. J., 1960 Die wendischen Burgwälle in Mittelpommern, Baltische Studien, t. 47, s. 13–46.
Holz A.
Eggers H. J., 1966 Die Pommersche Bildsteine, Baltische Studien, t. 52, s. 7–30.
Jankowska D. 2003 Wczesnośredniowieczne grodzisko w Łupawie na Pomorzu Środkowym, Archaeologica Historica Polona, t. 13, s. 217–220.
Janocha H., 1964 Archeologiczne rewelacje ze Słupska, Zapiski Koszalińskie, z. 2/18, s. 50–58.
Janocha H., 2004 Archeologia o początkach słupskiego ośrodka miejskiego, Koszalińskie Zeszyty Muzealne, t. 24, s. 19–68.
Janowski A., 2014 Groby 558 i 1120 z Cedyni na tle wczesnośredniowiecznych zachodniopomorskich pochówków z mieczami, [w:] Civitas Cedene. Studia i materiały do dziejów Cedyni, t. 1, red. P. Migdalski, Chojna–Szczecin–Cedynia, s. 53–103.
Kunkel O., 1931 Pommersche Urgeschichte in Bildern. Tafelteil, Stettin.
Kunkel O., 1932 Burgwallforschung in Pommern, Pommerschen Heimatpflege, t. 3, z. 3, s. 1–12.
Labuda G., 1972 Okres II: Zwycięstwo ustroju wczesnofeudalnego na Pomorzu Wschodnim (1120–1310), [w:] Historia Pomorza, t. 1: Do roku 1466, cz. 1, red. G. Labuda, Poznań, s. 346–580.
Lachowicz F., Olczak J., Siuchniński K., 1977 Osadnictwo wczesnośredniowieczne na Pobrzeżu i Pojezierzu Wschodniopomorskim. Wybrane obszary próbne. Katalog, Poznań.
Lindmajer J., Machura T., Spors J., Wachowiak B., 1986 Dzieje Słupska, Słupsk.
Łosiński W., 1982 Osadnictwo plemienne Pomorza (VI–X wiek), Wrocław.
Młynarska-Kaletynowa M., Rozpędowski J., 2005 Czy Trzebnica była kiedyś ośrodkiem kultu pogańskiego? [w:] Sacrum. Obraz i funkcja w społeczeństwie średniowiecznym, red. A. Pieniądz-Skrzypek, J. Pysiak, Warszawa, s. 57–65.
Nowak B., 2010 Podwójny jubileusz miasta czyli garść rozważań o tym, jak i kiedy obchodzono rocznice lokacji Słupska, Materiały i studia do regionalizmu słupskiego, t. 11, s. 9–19.
Olczak J., Siuchniński K., 1985 Źródła archeologiczne do studiów nad wczesnośredniowiecznym osadnictwem grodowym na terenie województwa słupskiego, t. 1, Poznań.
Olczak J., Siuchniński K., 1989 Źródła archeologiczne do studiów nad wczesnośredniowiecznym osadnictwem grodowym na terenie województwa słupskiego, t. 2, Poznań.
Pagel K.-H., 1989 Der Landkreis Stolp in Pommern: Zeugnisse seiner deutschen Vergangenheit,
Lübeck. Popielas-Szultka B.
Pagel K.-H., 1990 Początki i lokacje miast na Pomorzu Sławieńsko-Słupskim do połowy XIV wieku, Słupsk.
Rajman J., 2009 Grody kasztelańskie a średniowieczne miasta (z genezy miast pomorskich), Słupskie Prace Geograficzne, t. 6, s. 5–17.
Rosik S. 2010 Conversio Gentis Pomeranorum. Studium świadectwa o wydarzeniu (XII wiek), Wrocław.
Sikora M., 1967a Z badań nad wczesnośredniowieczną metryką Słupska, Zapiski Koszalińskie, z. 3, s. 97–103.
Sikora M., 1967b Sprawozdanie z badań archeologicznych przeprowadzonych na grodzisku wczesnośredniowiecznym w Słupsku, [w:] Sprawozdania z badań archeologicznych prowadzonych na terenie woj. koszalińskiego w 1966 r., red. H. Janocha i in., Koszalin, s. 80–86.
Sikora M., 1981 Starożytność i wczesne średniowiecze, [w:] Historia, s. 15–35.
Słupecki L. P., 1993 Słowiańskie posągi bóstw, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, R. 41, nr 1, s. 33–69.
Spors J., 1978 Z problematyki trzynastowiecznego Słupska. Kościoły słupskie na tle aglomeracji osadniczej, Zapiski Historyczne, t. 43, z. 1, s. 9–36.
Spors J., 1981 We wczesnofeudalnym księstwie sławieńsko-słupskim i gdańsko-pomorskim w XII–XIV wieku (do roku 1308), [w:] Historia, s. 36–73.
Ślaski K., 1962 Rozwój osadnictwa na Pomorzu Słupskim w IX–XIII wieku, Zapiski Historyczne, t. 27, z. 4, s. 463–487.
Wachowski K., 1991 Oddziaływania zachodnie na wytwórczość ostróg haczykowatych u Słowian, Przegląd Archeologiczny, t. 38, s. 85–107.
Witt W., 1934 Die Burgwälle des Stolper Landes, Stolp.
Żak J., Maćkowiak-Kotkowska L., 1988 Studia nad uzbrojeniem środkowoeuropejskim VI–X wieku. Zachodniobałtyjskie i słowiańskie ostrogi o zaczepach haczykowato zagiętych do wnętrza, Poznań.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1144
Liczba cytowań: 0
