Analiza modularna układu urbanistycznego jako klucz do odczytania programu miasta lokacyjnego (na przykładzie Krakowa z roku 1257)
DOI:
https://doi.org/10.12775/AHP.2015.011Słowa kluczowe
urbanistyka, miasto lokacyjne, Kraków,Abstrakt
Analiza modularna układu lokacyjnego winna być oparta na wszechstronnych badaniach źródeł: pisanych, geologicznych, archeologicznych, architektonicznych, ikonograficznych i planistycznych. Pozwala, w powiązaniu z tymi źródłami, na odtworzenie teoretycznego, idealnego planu i programu lokacyjnego miasta oraz faktycznej realizacji zamierzeń i wtórnych przekształceń. Zarówno doskonałość lokacyjnego założenia urbanistycznego z 1257 roku, jak i bogactwo wszelkich typów źródeł, pozwalają na traktowanie układu przestrzennego Krakowa jako istotnego wzoru dla tego rodzaju analiz.
Bibliografia
Wykaz skrótów
Krzysztofory – Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, Kraków
RKr. – Rocznik Krakowski, Kraków
Atlas, 2007 Atlas historyczny miast polskich, t. 5: Małopolska, z. 1: Kraków, red. Z. Noga, Kraków.
Atlas, 2010 Atlas historyczny miast polskich, t. 4: Śląsk, red. M. Młynarska-Kaletynowa, z. 9: Legnica, red. R. Eysymontt, R. Goliński, Wrocław.
Chorowska M., 2010 Rekonstrukcja planu średniowiecznej Legnicy w obrębie murów miejskich na podstawie planu pomiarowego z 1956 i spisu podatkowego z 1451 roku, [w:] Atlas, t. 4, s. 14–15, plansza 5.
Dryja S., Głowa W., Niewalda W., Sławiński S., 2010a Rynek krakowski po lokacji – główne kierunki rozwoju bloku śródrynkowego, Krzysztofory, t. 28/1, s. 99–112.
Dryja S., Głowa W., Niewalda W., Sławiński S.,2010b Przemiany architektoniczne Kramów Bogatych i Kramów Bolesławowych, Krzysztofory, t. 28/1, s. 153–172.
Eysymont R., 2009 Kod genetyczny miasta. Średniowieczne miasta lokacyjne Dolnego Śląska na tle urbanistyki europejskiej, Warszawa.
Friedberg M., 1929 Założenia i początkowe dzieje kościoła N. Panny Marji w Krakowie (XIII–XV w.), RKr., t. 22.
Gawlas S., 1999 Ulica a zmiany krajobrazu miejskiego w okresie lokacji, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, R. 47, nr 1–2, s. 3–26.
Głowa W., 2010 Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe na Rynku Głównym w Krakowie, Krzysztofory, t. 28/1, s. 129–144.
Goliński M., 1993 Die Anfänge der Kaufhäuser und Reichkrame in den schlesischen Städten, Zeitschrift für Ostforschung, t. 42, z. 1, s. 1–13.
Goliński M., 1994 Ze studiów nad początkami sukiennic w Polsce (XIII–XIV w.), [w:] Monastycyzm. Słowiańszczyzna i państwo polskie. Warsztat badawczy historyka, red. K. Bobrowski, Wrocław, s. 130–143.
Grabski W., 1961 Wybrane zagadnienia z urbanistyki średniowiecznego Krakowa, Biuletyn Krakowski, t. 3, s. 80–110.
Grabski W., 1968 Ze studiów nad zabudową mieszkalną średniowiecznego Krakowa, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury, t. 2, s. 187–205.
Kiryk F., 1968 Z dziejów miast w zachodniej części ziemi bieckiej do r. 1520, [w:] Na rzeką Ropą. Szkice historyczne, t. 3, red. F. Kiryk, Kraków, s. 119–154.
Kiryk F., 1978a Zarys dziejów osadnictwa, [w:] Dzieje Olkusza i regionu olkuskiego, red. F. Kiryk, R. Kołodziejczyk, Warszawa–Kraków, s. 41–142.
Kiryk F., 1978b Pozostałe miasta regionu olkuskiego, [w:] Dzieje Olkusza i regionu olkuskiego, red. F. Kiryk, R. Kołodziejczyk, Warszawa–Kraków, s. 341–360.
Kiryk F., 1994 Urbanizacja Małopolski. Województwo sandomierskie, XIII–XVI wiek, Kielce.
Klapacka J., 1962 Kościół WW. Świętych w Krakowie, [w:] Kroniki miasta Krakowa 1959–1960, Kraków, s. 33–66.
Komorowski W., 1997 Najstarsze kamienice krakowskie, Kwartalnik Historii i Urbanistyki, t. 42, s. 107–119.
Komorowski W., 1998 Krakowski ratusz w średniowieczu i Dwór Artusa w Krakowie, RKr., t. 63, s. 7–33.
Komorowski W., 2002 Kamienice i pałace Rynku krakowskiego w średniowieczu, RKr., t. 68, s. 311–329.
Komorowski W., 2008 Ratusz krakowski, [w:] Urbs celeberriana. Księga pamiątkowa na 750-lecie lokacji Krakowa, red. A. Grzybkowski, Z. Żygulski jun., T. Grzybkowska, Kraków, s. 174–201.
Krasnowolski B., 2004 Lokacyjne układy urbanistyczne na obszarze Ziemi Krakowskiej w XIII i XIV wieku, cz. 1–2, Kraków.
Krasnowolski B., 2008 Uposażenie ziemskie lokacyjnego Krakowa a uposażenie wójtowskie, Krzysztofory, t. 26, s. 41–56.
Krasnowolski B., 2010 Rynek Główny w Krakowie – kompozycja i funkcja na tle regularnych układów urbanistycznych średniowiecznej Europy, Krzysztofory, t. 28/1, s. 53–74.
Krzyżanowski S., 1938 Polityka miejska Bolesława Wstydliwego, [w:] Studia historyczne ku czci Stanisława Kutrzeby, t. 2, Kraków, s. 381–430.
Kutrzeba S., 1900 Finanse Krakowa w wiekach średnich, RKr., t. 3, s. 27–149.
Liniecki T., 1988 Dom wójta Henryka z w. XIII w Krakowie, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki 33, z. 4, s. 287–297.
Morawski Z., 1991 „Intra muros”. Zarys problematyki cmentarza miejskiego w średniowieczu, [w:] Czas i przestrzeń w dawnych miastach. Studia ofiarowane Henrykowi Samsonowiczowi w sześćdziesiątą rocznicę urodzin, red. A. Wyrobisz, M. Tymoński, Warszawa, s. 93–99.
Panofsky E., 1971 Architektura gotycka i scholarska, [w:] Studia z historii sztuki, oprac. J. Białostocki, Warszawa, s. 33–65.
Przywileje, 2007 Przywileje ustanawiające gminy miejskie wielkiego Krakowa (XIII–XVIII wiek), oprac. B. Wyrozumska, Kraków.
Radwański K., 1975 Kraków przedlokacyjny, rozwój przestrzenny, Kraków.
Radwański K., 2007 Kraków przedlokacyjny, [w:] Atlas, t. 5, s. 7.
Rożek M., 1974 Nieznany kościół św. Szczepana w Krakowie, Biuletyn Historii Sztuki 36, s. 215–226.
Samsonowicz H., 1983 Kultura miejska w Polsce późnego średniowiecza, Kwartalnik Historyczny, R. 90, nr 4, s. 771–789.
Samsonowicz H., 1986 Miasta i mieszczaństwo do schyłku XV wieku, [w:] M. Bogucka, H. Samsonowicz, Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Wrocław, s. 5–317.
Sławiński S., 2010 Przyczynek do stanu badań nad zagadnieniem najstarszych kamienic krakowskich i ich lokalizacji na działce modularnej, Krzysztofory, t. 28/2, s. 77–96.
Sudacka A., 2008 Sukiennice, [w:] W. Komorowski, A. Sudacka, Rynek Główny w Krakowie, Wrocław, s. 235–242.
Tomkowicz S., 1926 Ulice i place Krakowa w ciągu dziejów, ich nazwy i zmiany postaci, Biblioteka Krakowska, nr 63–64, Kraków.
Tyszka P., 2001 Obraz przestrzeni miejskiej Krakowa XIV–XV wieku w świadomości jego mieszkańców, Lublin.
Węcławowicz T., 2010 Fazy budowy kościoła Mariackiego. Modele rekonstrukcyjne dla Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, Krzysztofory, t. 28/2, s. 65–76.
Widawski J., 1973 Miejskie mury obronne w państwie polskim do początku XV wieku, Warszawa. Wyrozumski J.
Widawski J., 1992 Kraków do schyłku wieków średnich, [w:] Dzieje Krakowa, t. 1, red. J. Bieniarzówna, J. M. Małecki, Kraków.
Zaremska H., 2011 Żydzi w średniowiecznej Polsce. Gmina krakowska, Warszawa.
Zarębska T., 1995 Badania historyczno-urbanistyczne metodą analiz przestrzennych, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, R. 43, nr 1, s. 15–32.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1662
Liczba cytowań: 0
