“Weekdays in hell” – the materiality of Stalag 318/VIII F (344) Lamsdorf
DOI:
https://doi.org/10.12775/AHP.2023.009Słowa kluczowe
Lamsdorf, PoW camp, LiDAR, remote sensing, landscape, materialityAbstrakt
The Site of National Remembrance in Łambinowice, Poland, is a complex of former prisoner of war (PoW) and resettlement camps that functioned in the vicinity of the village from the time of the Franco-Prussian War in 1870-1871 until 1946. This article focuses on the material remains and landscape transformations related to the functioning of Stalag 318/VIII F (344) Lamsdorf. The authors present the applied methodology of the “Science for society, society for science at the Site of National Remembrance in Łambinowice” project, in which available archival sources and obtained archaeological data complement each other. Such a holistic approach has allowed conducting a more complete inventory and mapping of what has remained of Stalag 318/VIII F (344) Lamsdorf until the present day.
Bibliografia
Archeologia, 2016, Archeologia współczesności, ed. A.I. Zalewska, Warszawa.
Archeologia frontu wschodniego, 2021, Archeologia frontu wschodniego Wielkiej Wojny jako wyzwanie, ed. A.I. Zalewska, Warszawa–Lublin.
Archeologia totalitaryzmu, 2015, Archeologia totalitaryzmu. Ślady represji 1939–1956, eds. O. Ławrynowicz, J. Żelazko, Łódź.
Archeologia wobec materialnych śladów, 2023, Archeologia wobec materialnych śladów współczesności, eds. M. Pawleta, D. Kobiałka, A. Marciniak, Kraków.
Archaeologies, 2001, Archaeologies of the contemporary past, eds. V. Buchli, G. Lucas, London–New York.
Bednorz R., 1998, Dzień powszedni jeńca w stalagach VIII B, 318/VIII F i 344 Lamsdorf (1939–1945), [in:] Szkice z dziejów obozów w Lamsdorf/Łambinowicach. Historia i współczesność, vol. 1, ed. E. Nowak, Opole, pp. 59–72.
Blancas M., Wierenga S., Ribbens K., Rieffe C., Knoch H., Billib S., Verschure P., 2021, Active learning in digital heritage: introducing geo-localisation, VR and AR at Holocaust historical sites, [in:] Digital Holocaust memory, education and research, ed. V.G. Walden, Cham, pp. 145–176.
Contemporary archaeologies, 2009, Contemporary archaeologies – excavating now, eds. C. Holtorf, A. Piccini, Frankfurt am Main.
González-Ruibal A., 2019, An archaeology of the contemporary era, London.
González-Ruibal A., 2020, The archaeology of the Spanish Civil War, London.
Hoess R., 1965, Wspomnienia Rudolfa Hössa komendanta obozu oświęcimskiego, Warszawa.
Karski K., 2020, Archeologia nadmiaru. Podsumowanie wyników badań archeologicznych KL Plaszow z lat 2016–2019, Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, vol. 38, pp. 41–68.
Karski K., Kobiałka D., 2021, Archaeology in the shadow of Schindler’s List: discovering the materiality of Plaszow Camp, Journal of Contemporary Archaeology, vol. 8 (1), pp. 89–111.
Karski K., Kobiałka D., 2023, If archaeology is not just about the past – the landscape of KL Plaszow Memorial, Archaeologia Polona, vol. 61, pp. 219–237.
Katyń, 1996, Katyń w świetle badań terenowych 1994–1995, ed. M. Głosek, Toruń.
Kavec L., 1993, Byłem jeńcem Stalagu 344 w Lamsdorf-Łambinowicach (wspomnienia słowackiego powstańca), Łambinowicki Rocznik Muzealny, vol. 16, pp. 117–131.
Kiarszys G., 2019, The destroyer of worlds hidden in the forest: cold War Nuclear warhead sites in Poland, Antiquity, vol. 93 (367), pp. 236–255.
Kobiałka D., 2022, The devil burns gold there – the heritage of Nazi Germany crimes in Death Valley, Chojnice, Poland, International Journal of Historical Archaeology, vol. 26, pp. 359–378.
Kobiałka D., Kostyrko M., Lokś A., Karski K., Rezler-Wasielewska V., Stanek P., Wickiewicz A., Góra E., Tomczak S., Pawleta M., 2023, “Hell camp” hidden in the forest – the materiality of Stalag VIII B (344) Lamsdorf, Journal of Conflict Archaeology, vol. 18 (2–3), pp. 97–124.
Kobiałka D., Pawleta M., Karski K., Kostyrko M., Lokś A., Rezler-Wasielewska V., Stanek P., Czerner A., Góra E., Michalski M., Tomczak S., Kowalczyk Z., Ważyński S., Wroniecki P., 2023a, Camp archaeology at the site of National Remembrance in Łambinowice (formely Lamsdorf), Poland, International Journal of Historical Archaeology, vol. 27, pp. 1035–1067.
Kobiałka, D., Pawleta M., Karski K., Kostyrko M., Lokś A., Rezler-Wasielewska V., Stanek P., Czerner A., Góra E., Michalski M., Tomczak S., Kowalczyk Z., Ważyński S., Wroniecki P., 2023b, Scientific review and cultural significance of the site of National Remembrance in Łambinowice, Poland, Antiquity, vol. 97 (396), p. e35.
Kobiałka D., Ceran T., Mazanowska I., Wysocka J., Czarnik M., Nita D., Kostyrko M., Jankowski T., 2024, An archaeology of the Pomeranian Crime of 1939: the case of mass crimes in the Szpęgawski Forest (Poland), International Journal of Historical Archaeology, vol. 28, pp. 469–499.
Kokalj Ž., Hesse R., 2017, Airborne laser scanning raster data visualization. A guide to good practice, Ljubljana.
Kola A., 2005, Archeologia zbrodni: oficerowie polscy na cmentarzu ofiar NKWD w Charkowie, Toruń.
Kostyrko M., Kobiałka D., 2020, Small and large heritage of the Great War: an archaeology of a prisoner of war camp in Tuchola, Poland, Landscape Research, vol. 45 (5), pp. 583–600.
Lachendro J., 2010, Los jeńców sowieckich w KL Auschwitz. Nowe spojrzenie, [in:] Między Wehrmachtem a SS. Jeńcy wojenni w niemieckich obozach koncentracyjnych, ed.
V. Rezler-Wasielewska, Opole, pp. 61–74.
Łukowski S., 1965, Zbrodnie hitlerowskie w Łambinowicach i Sławęcicach na Opolszczyźnie w latach 1939–1945, Opole.
Materialne pozostałości, 2019, Materialne pozostałości konfliktów i zbrodni XX wieku w świetle najnowszych badań archeologicznych, eds. H. Mik, W. Węglińska, Gdańsk.
Marczyk W., 1987, Jeńcy radzieccy w niewoli Wehrmachtu na ziemiach polskich w latach 1941–1945, Opole.
Mazurek Z., 1997, Jeniecka dola partyzantów 1. Iłżeckiego Pułku Piechoty Armii Krajowej, Łambinowicki Rocznik Muzealny, vol. 20, pp. 140–150.
Nowak E., 2000, Powstańcy słowaccy w obozach jenieckich Wehrmachtu 1944–1945 (na przykładzie stalagów w Lamsdorf, Sagan i Görlitz), Dzieje Najnowsze, vol. 3, pp. 171–179.
Nowak E., 2002, Obozy na Śląsku opolskim w systemie powojennych obozów w Polsce, Opole.
Obozy w Lamsdorf, 2006, Obozy w Lamsdorf/Łambinowicach (1870–1946), ed. E. Nowak, Opole.
Oliva L.S., Maura A., Pecheco D., Verschuere P., 2015, Recovering the history of Bergen Belsen using an interactive 3D reconstruction in a mixed reality space the role of pre-knowledge on memory recollection, Digital Heritage, vol. 1, pp. 163–165.
Pluciński A., 1978, Fragmenty notatek prowadzonych w Stalagu VIII B Lamsdorf w okresie od 29 października 1944 do 20 stycznia 1945, Łambinowicki Rocznik Muzealny,
vol. 2, pp. 69–76.
Popielski B., 1984, Pamięci Profesora Tadeusza Pragłowskiego, Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminalnej, vol. 34, pp. 1–8.
Rezler-Wasielewska V., 2000, Sprawa pochówku jeńców obozów Lamsdorf (1939–1945), Łambinowicki Rocznik Muzealny, vol. 23, pp. 45–68.
Rezler-Wasielewska V., 2017, Muzeum w miejscu pamięci, Opole.
Saunders N., 2007, Killing time: archaeology and the First World War, Stroud.
Sawczuk J., 1974a, Hitlerowskie obozy jenieckie w Łambinowicach w latach 1939–1945. Studium monograficzne, Opole.
Sawczuk J., 1974b, Jeńcy radzieccy w Stalagu 318 (VIII F) w Łambinowicach. Traktowanie i zatrudnienie (lipiec 1941–sierpień 1942), Łambinowicki Rocznik Muzealny, vol. 1, pp. 100–145.
Sawczuk J., Senft S., 2006, Obozy jenieckie w Lamsdorf w latach II wojny światowej, [in:] Obozy w Lamsdorf/Łambinowicach (1870–1946), ed. E. Nowak, Opole, pp. 117–260.
Senft S., 2000, Włoscy jeńcy wojenni w Stalagu 344 Lamsdorf, [in:] Szkice z dziejów obozów w Lamsdorf/Łambinowicach. Historia i współczesność, vol. 2, ed. E. Nowak, Opole, pp. 61–73.
Stanek P., 2015, Przystanek Lamsdorf. Powstańcy warszawscy w obozie jenieckim Stalag 344, Opole.
Stanek P., 2017, Wrześniowy epilog. Żołnierze Wojska Polskiego w obozach Lamsdorf, Opole.
Stanek P., 2018, Ewakuacja jeńców wojennych ze Stalagu 344 Lamsdorf, [in:] Koniec wojny na Śląsku. Rok 1945. Studia i materiały, eds. K. Jasiak, K. Kawalec, P. Stanek, Wrocław, Opole, Warszawa, pp. 88–99.
Stanek P., 2019, Jeniecki monolit? Nieformalna hierarchia jeniecka w obozach Wehrmachtu w latach II wojny światowej, [in:] W niewoli. Doświadczenia jenieckie i jego konteksty na przestrzeni wieków, eds. M. Jarząbek, M. Stachura, P. Szlanta, Kraków, pp. 161–179.
Strazdowski W., 1995, Numer 90116 – dziewięćdziesiąt tysięcy sto szesnaście, Łambinowicki Rocznik Muzealny, vol. 18, pp. 59–62.
Sturdy Colls C., 2015, Holocaust archaeologies: approaches and future directions, Cham, Heidelberg, New York, Dordrecht, London.
Uryga L., 1974, Stalag 318 (VIII F). Lokalizacja i budowa obozu, Łambinowicki Rocznik Muzealny, vol. 1, pp. 146–161.
Wilczur J., 2001, Śmiertelny sojusz Hitler–Mussolini. Niewola i zagłada jeńców włoskich w niemieckich obozach jenieckich na ziemiach polskich, wrzesień 1943–maj 1945, Warszawa.
Woropayev S. (Woropajew S.), 2000, Dni powszednie w piekle, [in:] Szkice z dziejów obozów w Lamsdorf/Łambinowicach. Historia i współczesność, vol. 2, ed. E. Nowak, Opole, pp. 150–179.
Zalewska A.I., 2017, Archeologia czasów współczesnych i (nie)moc działania materialnych śladów Wielkiej Wojny w Polsce, Ochrona Zabytków, vol. 2, pp. 47–77.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Dawid Kobiałka, Sonia Tomczak, Kamil Kaski, Michał Pawleta, Violetta Rezler-Wasielewska, Piotr Stanek, Piotr Wroniecki, Marek Michalski, Mikołaj Kostyrko, Adam Lokś
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 137
Liczba cytowań: 0
