Attempt at specifying the attribution of late medieval leather amulets From Central and Eastern Europe
DOI:
https://doi.org/10.12775/AHP.2022.012Słowa kluczowe
późne średniowiecze, Europa środkowa i wschodnia, znaki posłańcówAbstrakt
We determine the function of the so-called leather amulets, of which we already know 50 specimens, mainly as identifiers of medieval messengers. In several cases, we managed to identify the connection between the amulets and document/letter cases and to specify other tangible attributes of messengers. Owing to the diversity of the iconographic programme and, occasionally, also of inscriptions, we were able to identify the issuers of these artefacts, albeit not without some reservations: rulers, the wealthy, municipal self-governments, trade organizations, minnesingers, bishops, religious fraternities, commanders of the Teutonic Order, and Jews. As for now, we know of only one workshop where the amulets and document cases were manufactured, specifically, in Nysa, Silesia; however, only part of the known products were made there. The origin of the amulets not discovered yet in Western Europe is still to be determined, along with specifying the function of love amulets and identifying coats of arms of commanders known from the amulets, as well as narrowing down the identification of the emblem of a mermaid with a specific trade organization.
Bibliografia
AP Wrocław, Archiwum Państwowe we Wrocławiu, Akta miasta Świdnica.
Bartlett R., 2006, Panorama średniowiecza, Warszawa.
Bergerbusch E. M., 2018, „Gefragt, wer ich sei” – Wie mittelalterliche Boten sich ausweisen, Diplomica Verlag (e-book).
Boockmann H., 1998, Die Briefe des Deutschordenhochmeisters, [in:] Kommunikationspraxis und Korrespondenzwesen im Mittelalter und in der Renaissance, ed. F. Schöningh, Padeborn, pp. 103–112.
Brandtner G., 2000, Die Post in Ostpreußen: ihre Geschichtte von Anfängen bis ins 20. Jahrhundert, Lüneburg.
Bravermanová M., Otavká V., Wallisová M. S., 2016, Stredoveké textilní a barvírské technologie: soubor textilních fragmentu z odpadních vrstev z Nového Mesta pražského, Praha.
Bytom, 2004, Bytom przed wiekami (katalog wystawy), compiled by B. Badura, I. Wójcik-Kühnel, Bytom.
Ceská malba, 1950, Ceská malba gotická. Deskové malirstvi 1350–1450, ed. A. Matejcek, Praha.
Czaja R., 2012, Przenoszenie listów miedzy miastami w strefie hanzeatyckiej w XIV–XV wieku, Clio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym, vol. 23, pp. 7–24.
Czaja R., 2014, Städtische Läufer und Briefboten im Ostseeraum in Spätmittelalter, [in:] Hanse und Stadt. Akteure, Strukturen und Entwicklungen im regionalen und europäischen Raum, eds. M. Hundt, J. Lokers, Lübeck, pp. 69–79.
Darznik K., Gomoliszek A., 2016, Elementy opraw książkowych oraz stilusy i futerał na tabliczki woskowe z wykopalisk w Gdańsku (ulica Chmielna 73–74, Stara Stocznia 14–16, Toruńska 22), [in:] Dantiscum, vol. 1, ed. R. Krzywdziński, Gdańsk, pp. 241–266.
Fercowicz T., 2002, Futerał na tablice przysiag cechu rzezników zWrocławia, [in:] Zabytki cechów śląskich, ed. M. Korzel-Krasna, Wrocław, pp. 426–427.
Fundacje, 2010, Fundacje artystyczne na terenie panstwa krzyzackiego w Prusach (katalog wystawy), ed. B. Pospieszna, Malbork, p. 308.
Gumowski M., 1936, Pieczecie slaskie do konca XIV w., [in:] Historia Śląska od najdawniejszych czasów do roku 1400, ed. W. Semkowicz, Kraków, pp. 247–440.
Karel IV, 2006, Karel IV. Císar z boží milosti. Kultura a umeni za vlady Lucemburku 1310–1437, eds. B. Drake Boehm, J. Fajt, Praha.
Katalog Lwów, 2011, Skarbi pidzemnogo Lvova (katalog wystawy), Lviv.
Katalog Wilno, 2010, Lietuvos didžiuju kunigaikšciu rumai pilyje. Istprija ir rinkiniai. Albumas, Vilnius.
Kubów P., 2008, Ptakowice, [in:] Skarby ziemi wydarte, eds J. Piekalski, E. Tomczak, Katowice, p. 125.
Kufel-Dzierzgowska A., 2007, Najstarsze materiały średniowieczne z badań wykopaliskowych na Rynku w Sieradzu w 1962 r., [in:] Od pradziejów po współczesność. Archeologiczne wedrówki, eds. M. Głosek, J. Maik, Acta Archaeologica Lodziensis, 53, Łódź, pp. 36–42.
Kulakov V. I., 2005, Raskopki Ljobenihta v 1999 g. Kjonigsbrg pod Kaliningradom, Lietuvos Archeologija, vol. 27, pp. 179–286.
Menzel V., 2013, Deutscches Gesandschaftswesen im Mittelalter, Bremen.
Michalski J., 1998, Badania archeologiczne Starego Miasta w Olsztynie, [in:] Badania archeologiczne starych miast Warmii i Mazur a problemy rewaloryzacji. Materiały z konferencji. Wykno 12–14 XI 1997, ed. J. Wysocki, Nidzica, pp. 133–140.
Nawrolska G., Tandecki J., 1997, Średniowieczne tabliczki ze Starego Miasta Elbląga, Archaeologia Elbingensis, vol. 2, pp. 131–143.
Płonka T., Wiśniewski Z., 1990, Sprawozdanie z ratowniczo-rozpoznawczych badań archeologicznych na Nowym Mieście we Wrocławiu, przy ul. Bernardyńskiej w 1988 roku, Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, vol. 31, pp. 423–434.
Radzimiński A., 1990, Listy wielkich mistrzów do rady miasta Torunia z 1. połowy XV w. Przyczynek do dziejów i funkcjonowania poczty krzyżackiej, Rocznik Toruński, vol. 19, pp. 325–340.
Sachs R., 1982, Schlesische Lederkleinkunst des Spätmittelalters, Jahrbuch der Schlesischen Friedrich-Wilhelms-Universität zu Breslau, vol. 22, pp. 147–169.
Siwiak A., Siwiak W., 2009, Wykopaliska archeologiczne przy ulicy Mostowej 4 w Bydgoszczy, [in:] XVI Sesja Pomorzoznawcza, part 2: Od późnego sredniowiecza do czasów nowożytnych, eds. A. Janowski, K. Kowalski, S. Slowinski, Acta Archeologica Pomoranica, 3, Szczecin, pp. 333–344.
Sobczak Ł., 2016, Korespondencja pospieszna w panstwie Zakonu Krzyzackiego w 1. połowie XV stulecia. Przyczynek do badan nad mobilnością społeczeństwa w średniowieczu, [in:] Wdrodze ku przyszłości, ed. M. Żmudziński, Toruń, pp. 105–116.
Targ Sienny, 2016, Targ Sienny w Gdansku – przedmiescie europejskiej metropolii w swietle wykopalisk archeologicznych (Katalog wystawy), Gdansk.
Tondera M., 1966, Średniowieczne zabytki archeologiczne odkryte w Nysie, Opolski Rocznik Muzealny, vol. 2, Opole, pp. 151–157.
Trzeciecki M., 2000, Kultura materialna średniowiecznego Płocka, [in:] Historia Płocka w ziemi zapisana. Podsumowanie dotychczasowych badań archeologicznych, ed. A. Gołembnik, Płock, pp. 87–133.
Velislavova bible 1325–1349, vol. 33, https://pl.pinterest.com/pin/290834088429950500/?lp=true (15.04.2018).
Wachowski K., 2013, Emblemata mediaevalia profana. Przykład Polski, Wrocław.
Wachowski K., Jaroch E., 2009, Artystyczne wyroby skórzane w późnym średniowieczu. Problem wytwórczosci w Europie Środkowo-Wschodniej, Archaeologia Historica Polona, vol. 18, pp. 97–119.
Wachowski K., Krawczyk M., 2019, Nyski warsztat artystycznych wyrobów skórzanych w XIV–XV wieku, Nyskie Szkice Muzealne, vol. 12, pp. 67–97.
Wachowski K., Krawczyk M., in press, Sredniowieczny „dowód osobisty” herolda króla czeskiego i emblemat bractwa eucharystycznego z badań w Nysie, Nyskie Szkice Muzealne.
Walenta K., 2002, Badania wykopaliskowe przy ul. Szewskiej-Podmurnej w Chojnicach, [in:] Chojnice i Pomorze Wschodnie w średniowieczu. Materiały z sesji archeologicznej zorganizowanej 6 III 1998, eds. H. Rząska, K. Walenta, Chojnice, pp. 15–64.
Walser R., 2004, Lasst uns ohne nachricht nit. Botenwesen und Informationbeschaffung unter der Regierung des Markgrafen Albrecht Achilles von Brandenburg, München 2004, doctoral dissertation, https://edoc.ub.uni-muenchen.de/2796/1/Walter Robert. pdf (8.04.2019).
Zaitz E., 2012, The settlement of Kraków before the Settlement Charter, Analecta Archeologica Ressoviensia, vol. 7, pp. 212–243.
Žákovský P., 2008, Tauzované kopí se jménem Viktorina ze Žerotína. Príspevek ke klasifikaci a datování hrotu kopí s castece hranenou tuleji, Castellologica Bohemica, vol. 11, pp. 473–482.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Krzysztof Wachowski, Grażyna Nawrolska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 116
Liczba cytowań: 0