The difficulties identifying materials used in preserved traces of decorations on wooden artefacts from the Old Town in Elbląg, 26 Bednarska Street, site XXXII (north of Poland). Remarks on multi-analytical non-destructive studies
DOI:
https://doi.org/10.12775/AHP.2023.008Słowa kluczowe
pojemniki, archeologia, średniowiecze, konserwacja drewna, farby, badania nieniszczące i nieinwazyjneAbstrakt
In medieval archaeological material, artefacts with traces of decorations on the surface are rare; this caused researchers to conduct multiple analytical studies on objects unearthed in Elbląg. In 2022, in the Old Town at 26 Bednarska Street, site XXXII, an oval box with a colourful floral motif and fragments of a stave-built bowl painted light pink on the inside were found. The difference in the colour of the wooden surfaces was revealed only after conservation procedures.
Non-destructive and non-invasive studies were performed by means of an X-ray fluorescence micro-spectrometer Spectro Midex SD, a scanning electron microscope Hitachi TM4000plus coupled with an EDS spectrometer by Oxford Instruments, a portable spectrometer Tracer 5i, a digital X-ray machine Multix Impact C by Siemens, and two CT scanners Siemens Somatom go.TOP and Nikon Metrology Europe (XT H 225).
Bibliografia
Bartoschek G., 2005, Kunstkammerregal, [in:] R. Rosenthal, W. Busch, Nationalschätze aus Deutschland von Luter zum Bauhaus, München, berlin, London, New York, p. 87.
Borgwardt T.C., Wells D.P., 2017, What does non-destructive analysis mean?, Cogent Chemistry, 3 (1), 1405767, https://doi.org/10.1080/23312009.2017.1405767.
Bucci C., 2010, Wczesny renesans, [in:] Wielka historia sztuki, vol. 3, Warszawa.
Clark R.J.H., 2002, Pigment identification by spectroscopic means: an arts/science interface, C.R. Chimie 5, pp. 7–20.
Devos W., Moens L., Bohlen von A., Klockenkämper R., 1995, Ultra-microanalysis of inorganic pigments on painted objects by total reflection X-Ray fluorescence analysis, Studies in Conservation, vol. 40, no. 3, pp. 153–162.
Drążkowska A., Grupa M., 1998, Ogólne zasady udzielania pierwszej pomocy zabytkom archeologicznym podczas wykopalisk, [in:] Pierwsza pomoc dla zabytków archeologicznych, ed. Z. Kobyliński, Warszawa, pp. 13–46.
Dymowska M., Olszewska-Świetlik J., 2021, Warsztat malarski obrazu Święta Rodzina ze św. Janem Chrzcicielem, dat. 1680 rok, z Muzeum Uniwersyteckiego w Toruniu, [in:] Konserwacja: nauka i sztuka. Zabytek – odkrywanie tajemnic. Problem badań i konserwacji, vol. 2, ed. J. Olszewska-Świetlik, Toruń, pp. 36–67.
Fonferek J., Marcinkowski M., Sieńkowska U., 2012, Elbląg życie codzienne w mieście hanzeatyckim, Elbląg.
Friis Hellström N., Vebćk Gelskov A., Andersen S.L., Lyngstrřm H., 2024, Experiments on painting Viking Age Woodwork, EXARC Journal, Issue 2024/1, https://exarc.net/ark:/88735/10736.
Ganitis V., Pavlidou E., Zorba F., Paraskevopoulos K.M., Bikiaris D., 2004, A post-Byzantine icon of St Nicholas painted on a leather support. Microanalysis and characterisation of technique, Journal of Cultural Heritage, 5, pp. 349–360.
Grupa M., 2000, Problematyka konserwatorska zabytków wydobytych z nawarstwień podwodnych, [in:] Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim, vol. 1: Mosty traktu gnieźnieńskiego, ed. Z. Kurnatowska, Lednica–Toruń, pp. 211–215.
Grupa M., 2009, Conservation of archaeological wood with poly[etylene] glycols – disadvantages and advantages, Annals of Warsaw University of Life Sciences – SGGW, Forestry and Wood Technology, no. 67, pp. 123–125.
Grupa M., 2014, Problematyka konserwatorska zabytków wydobytych z nawarstwień podwodnych „Mostu Zachodniego”, [in:] Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim, vol. 2: Mosty Traktatu poznańskiego (wyniki archeologicznych badań podwodnych w latach 1986–2003), eds. A. Kola, G. Wilke, Kraków, pp. 299–308.
Grupa M., Płóciennik P., Zawadzka A., 2008, Konserwacja mokrego drewna archeologicznego metodą suszenia próżniowego, Biuletyn Oddziału Warmińsko-Mazurskiego Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków, vol. 6, pp. 133–145.
Grupa M., Płóciennik P., Zawadzka A., 2009, Conservation of waterlogged archaeological with polyethylene glycol 4000 using vaccum drying in low temperaturę/Konserwacja mokrego drewna archeologicznego poliglikolem etylenowym 4000 z wykorzystaniem suszenia próżniowego w niskiej temperaturze, Sprawozdania Archeologiczne, vol. 61, pp. 159–184.
Hradil D., Grygar T., Hradilová J., Bezdička P., 2003, Clay and iron oxide pigments in the history of painting, Applied Clay Science, 22, pp. 223–236.
Jezequel P., Wille G., Beny C., Delorme F., Jean-Prost V., Cottier R., Breton J., Dure F., Despriee J., 2011, Characterization and origin of black and red Magdalenian pigments from Grottes de la Garenne (Vallée moyenne de la Creuse-France): a mineralogical and geochemical approach of the study of prehistorical paintings, Journal of Archaeological Science, vol. 38, pp. 1165–1172.
Kosiv R., Vavrychuk A., Olszewska-Świetlik J., 2021, Analiza materiałów malarskich wybranych ikon przypisywanych szkole rybotyckiej (1670–1750), [in:] Konserwacja: nauka i sztuka. Zabytek – odkrywanie tajemnic. Problem badań i konserwacji, vol. 2. ed. J. Olszewska-Świetlik, Toruń, pp. 68–111.
Kostomitsopoulou Marketou A., Kouzeli K., Facorellis Y., 2019, Colourful earth: iron-containing pigments from the Hellenistic pigment production site of the ancient agora of Kos (Greece), Journal of Archaeological Science: Reports, vol. 26 (2), 101843, https://doi.org10.1016/j.jasrep.2019.05.008.
Lizun D., Szroeder P., Kurkiewicz T., Szczupak B., 2021, Examination of painting technique and materials of Liu Kang’s seafood and hidden self-portrait, International Journal of Conservation Science, vol. 12 (1), pp. 3–26.
Marcinkowski M., 2011, Fajans pomorski, Elbląg.
Miazga B., 2017, Zabytek archeologiczny jako źródło informacji o przeszłości, Wrocław.
Moura L., Melo M., Casanovac Conceic J.¸ Claro A., 2007, A study on Portuguese manuscript illumination: the charter of Vila Flor (Flower town), 1512, Journal of Cultural Heritage, 8, pp. 299–306.
Murat Z., 2021, Wall paintings through the ages: the medieval period (Italy, twelfth to fifteenth century), Archaeological and Anthropological Sciences, 13 (1), 191, https://doi.org/10.1007/s12520-021-01410-4.
Nastova I., Grupče O., Minčeva-Šukarova B., Ozcatal M., Mojsoska L., 2013, Spectroscopic analysis of pigments and inks in manuscripts: I. Byzantine and post-Byzantine manuscripts (10–18th century), Vibrational Spectroscopy, vol. 68, pp. 11–19.
Nobuyuki K., 2005, Analytical study of paintings by X-ray radiography and spectroscopy, [in:] X-rays for archaeology, eds. M. Uda, G. Demortier, I. Nakai, Dordrecht, pp. 253–258.
Nord A.G., Tronner, K., 2022, Pigments used in medieval Scandinavia – types, origin, trading routes, Fornvännen. Journal of Swedish Antiquarian Research, 117, Stockholm.
Padfield J., Saunders D., Atkinson R., 2002, Improvements in the acquisition and processing of X-ray images of paintings, National Gallery Technical Bulletin, vol. 23, pp. 62–75.
Paz C., Rodriguez-Simón L.-R., Manzano E., 2023, Spectroscopic study of mixtures of green copper pigments in fresh and aged model samples. Case studies on masterpieces from the Spanish Golden Age, Journal of Cultural Heritage, 59, pp. 217–230.
Pérez-Diez S., Bernier C., Iñañez J.G., Maguregui M.A., 2023, Non-invasive in situ spectroscopic analysis of cinnabar minerals to assist provenance studies of archaeological pigments, Crystals, 13, 207, https://doi.org/10.3390/cryst13020207.
Platania E., Streeton N.L.W., Lluveras-Tenorio A., Vilad A., Buti D., Caruso F., Kutzke H., Karlsson A., Colombini M.P., Uggerud E., 2020, Identification of green pigments and binders in late medieval painted wings from Norwegian churches, Microchemical Journal, 156, 104811, https://doi.org/10.1016/j.microc.2020.104811.
Pu W., Huang J.-J., Sober B., Daly N., Higgit C., Daubechies I., Dragotti P.L., Rodrigues M.R.D., 2022, Mixed X-ray images separation for artwork with concealed designs, IEEE Transactions on Image Processing, vol. 31, pp. 4458–44743, https://doi.org/10.1109/TIP.2022.3185488.
Rejman K., 2021, Polichromie dwóch stropów autorstwa Ferdinanda Wilhelma Sidawa z 1474 roku z kamiennicy przy ulicy Szerokiej 16 w Toruniu w świetle nowych badań, [in:] Konserwacja: nauka i sztuka. Zabytek – odkrywanie tajemnic. Problem badan i konserwacji, vol. 2, ed. J. Olszewska-Świetlik. Toruń, pp. 112–139.
Samida S., 2002, Das Museum als Wegbereiterer progressive Forschung: Zur Bedeutung Ole Worms (1588–1654) für die Ur- und Frühgeschichtliche Archäologie, Ethnographisch-Archäologische Zeitschrift, 43/4, pp. 589–603.
Schalm O., Vanbiervliet l., Willems P., De Schepper P., 2014, Radiography of paintings: Limitations of transmission radiography and exploration of emission radiography using phosphor imaging plates, Studies in Conservations, vol. 59, no. 1, pp. 10–23.
Scott D.A., 1997, Copper compounds in metals and colorants: oxides and hydroxides, Studies in Conservation, vol. 42, no. 2, pp. 93–100.
Scott D.A., 2002, Copper and bronze in Art. Corrosion, colorants, conservation, Los Angeles.
Siddall R., 2018, Mineral pigments in archaeology: their analysis and the range of available materials, Minerals, 8 (5), 201, https://doi.org/10.3390/min8050201.
Sinhababu M., Roy A., Dutta K.N., Sundaram M., Karazhanov S., Udayabhanu G., 2021, Surface treatment of industrial-grade magnetite particles for enhanced thermal stability and mitigating paint contaminants, Nanomaterials, 11 (9), 2299, https://doi.org/10.3390/nano11092299.
Teofil Prezbiter, 1998, Teofil Prezbiter, Diversarum artium schedula: średniowieczny zbiór przepisów o sztukach rozmaitych, translated and developed by S. Kobielus, Kraków–Tyniec.
Žemlička J., Jakůbek J., Dudák J., Hradilová J., Tramalová O., 2014, X-RAY radiography of paitings with high resolution I. Testing and measurements with large area pixel detector, Acta Artis Academia, 2014, pp. 51–68.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Beata Miazga, Urszula Sieńkowska, Dominika Kubiak-Nowak, Jakub Michalik, `Małgorzata Grupa
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 143
Liczba cytowań: 0
