The treasure of Środa as a source for research on medieval symbols and migrations
DOI:
https://doi.org/10.12775/AHP.2020.006Abstrakt
Analysis of the symbolism of engagements, wedding ceremonies and wedding celebrations does not allow us to strictly define the symbols associated with these occasions. It is also difficult to determine the variation in symbolism in time and space. Nevertheless, a list of certain symbols has been established: the hand-in-hand gesture, the ring and the garland. This last seems to be particularly important during the wedding feast. The crown and the garland are, first of all, specifically bridal headgear; the crown is also worn during the wedding ceremony but is not a symbol of the ceremony. In the Kingdom of Poland, and perhaps also in other areas, if a coronation and wedding took place simultaneously, a garland was marked on the bride’s crown. Meanwhile, an eagle on the crown or on other dress accessories probably only elevated the status of these artefacts and cannot be heraldic. Archaeological discoveries also allow to state that diadems with eagles holding rings in their beaks – like a specimen from Środa Śląska – were also made of tin-lead alloys.
Despite the incredible abundance of silver treasures in the early Middle Ages on Polish lands, which largely resulted from the migration of Scandinavians, it is hard to talk about the emergence of new financial market instruments at that time, although some effects are visible in the commercial culture. Only in the late Middle Ages, thanks to the German, Teutonic and Hansa colonisation, and the migration of Jews, credit appears, the material effect of which is bond hoards, and in the 15th century, commercial paper – a modern financial market tool. All this evidences that medieval hoards are also a source of research on migration.
Bibliografia
Bartlett R., 1993, The Making of Europe: conquest, colonization and cultural change, 950–1350, Princeton.
Berger D., 2006, Steingussformen aus dem spätromanischen-frühgotischen Magdeburg.
Archäometrische und experimentalarchäologische Untersuchungen zum mittelalterlichen Zinnguss an ausgewählten Fundstücken, Freiberg.
Bertling A., 1886, Anton Moelers Danziger Frauentrachtenbuch aus dem Jahre 1601, Danzig.
Blaschütz G., Krabath S., 2004, Schmuck im mittelalterlichen Alltag unter besonderer Berücksichtung des Schatzfundes von Fuchsenhof, [in:] Katalog Fuchsenhof, pp. 735–774.
Chudzińska B., 2004, Obrączka z napisem z muszyńskiego zamku, czyli kogo i o co proszono – inskrypcja typu HILF GOTT MARIA, Sprawozdania Archeologiczne, vol. 56, p. 197–221.
Cirlot J.E., 2007, Słownik symboli, Kraków.
Codreanu-Windauer S., Harck O., 1999, Ein jüdischer Goldring aus Regensburg, Archäologisches Korrespondenzblatt, 29, pp. 583–591.
Drabina J., 1998, Życie codzienne w miastach śląskich XIV i XV w., Wrocław.
Duby G., 1993, Geschichte der Frauen, Frankfurt am Main.
Dymek K., 1995, Średniowieczne i renesansowe kafle śląskie, Wrocław.
Fingerlin I., 1971, Gürtel des hohen und späten Mittelalter, München.
Fleming L. 2001, Recombinant uncertainty in technological search, Management Science, vol. 47, no. 1, pp. 117–132.
Flori J., 1999, Rycerstwo w średniowiecznej Francji, Warszawa.
Forstner D., 2001, Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa.
Frankowska-Makała M., 2004, Srebrne ozdoby ze skarbu z Podzamcza w Szczecinie, [in:] Biblioteka Archeologii Środkowego Nadodrza, 2, Zielona Góra, pp. 317–331.
Gajewska-Prorok E., 2011, De electro. O średniowiecznej emalii komórkowej i o emaliach na koronie średzkiej, [in:] Katalog Środa, pp. 31–52.
Ganczewski J., 2012, Folwark państwa Zakonu Krzyżackiego w Prusach, Olsztyn.
Geisberg M., 1974, The German single-leaf woodcut 1550–1550, vol. 3, ed. W.L. Strauss, New York.
Gies F., Gies J., 2018, Życie w średniowiecznym mieście, Kraków.
Girulski R., Sachanbiński M., 2018, Ekspertyza gemmologiczna kamieni szlachetnych z korony i zapony. Raport z badan i opracowanie wyników, [in:] Katalog Środa, pp. 251–303.
Goliński M., 2006, Wrocławskie spisy zastawów, długów i mienia żydowskiego z 1453 roku. Studium z historii kredytu i kultury materialnej, Historia 173, Wrocław.
HP 2, 2001, Heilig en Profaan 2. 1200 Laatmiddeleeuwse Insignes uit openbare en particuliere collecties, eds. A.M. Koldeweij, H.J.E. van Beuningen, D. Kicken, Roterdam Papers 12, Cothen.
Harksen S., 1974, Die Frau im Mittelalter, Leipzig.
Inwentarze, 1961, Inwentarze mieszczańskie z lat 1528–1635 z ksiąg miejskich Poznania, ed. S. Nowicki, J. Wisłocki, Poznań.
Janiak T., 2003, Kafle gotyckie w zbiorach Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie, Gniezno.
Karnicka M., 2018, Monety z tzw. drugiego skarbu średzkiego w zbiorze Muzeum Narodowego we Wrocławiu, [in:] Katalog Środa, pp. 76–133.
Katalog Erfurt, 2010, Die mittelalterliche jüdische Kultur in Erfurt, vol. 1: Der Schatzfund.
Archäologie – Kunstgeschichte – Siedlungsgeschichte, eds. K. Opitz, E. Speitel, Weimar.
Katalog Fuchsenhof, 2004, Der Schatzfund von Fuchsenhof, eds. B. Prokisch, T. Kȕhtreiber, Linz.
Katalog Gdańsk, Katalog zabytków online Muzeum Archeologicznego w Gdańsku, www.archeoportal.pl (dostęp: 18.01.2020)
Katalog Kraków, 2007, Kraków europejskie miasto prawa magdeburskiego 1257–1791, Kraków.
Katalog Pritzwalk, 2006, Der Pritzwalker Silberfund. Schmuck des späten Mikttelalters, ed. L. Lambacher, Pritzwalk.
Katalog Renaissance, 2008, Art and Love in Renaissance Italy, ed. A. Bayer, New York.
Katalog Środa, 1996, Klejnoty monarsze. Skarb ze Środy Śląskiej, eds. J. Pietrusiński, J. Witkowski, Wrocław.
Katalog Środa, 2011, Skarb średzki. 20 lat później, eds. G. Borowski, A. Błażejewski, Wrocław.
Katalog Środa, 2018, Skarb średzki. Trzydziestolecie odkrycia, ed. J. Witecki, Wrocław.
Kerr W., 2008, Ethnic scientific communities and international technology diffusion, Review of Economics and Statistics, vol. 90, no. 3, pp. 518–537.
Kizik E., 2001, Wesele, kilka chrztów pogrzebów. Uroczystości rodzinne w mieście hanzeatyckim od XVI do XVIII wieku, Gdańsk.
Krabath S., 2006, Der Pritzwalker Silberfund im Vergleich zu ausgewählten Schatzfunden des späten Mittelalters, [in:] Katalog Pritzwalk, pp. 24–51.
Letkiewicz E., 2006, Klejnoty w Polsce. Czasy ostatnich Jagiellonów, Lublin.
Łydżba-Kopczyńska B., 2018a, Nieinwazyjne badania z zastosowaniem spektroskopii Ramana, [in:] Katalog Środa, pp. 146–238.
Łydżba-Kopczyńska B., 2018b, Nieinwazyjne badania z zastosowaniem fluorescencji rentgenowskiej XRF, [in:] Katalog Środa, pp. 238–248.
Łydżba-Kopczyńska B., 2018c, Podsumowanie projektu, [in:] Katalog Środa, pp. 249–251.
Masner K., 1904, Ein Schmuckfund aus dem Mittelalter, Schlesiens Vorzeit in Bild und Schrift (NF), 3, pp. 72–83.
Mühlemann J., 2013, Artus in Gold. Der Erec-Zyklus auf dem Krakauer Kronenkreuz, Petersberg.
Najstarszy zwód, 1959, Najstarszy zwód prawa polskiego, ed., transl. and introduction by J. Matuszewski, Warszawa.
Nathan M., 2014, Same difference? Minority ethnic inventors, diversity and innovation in the UK, Journal of Economic Geography, vol. 15, no. 1, pp. 129–168.
Nowacki D., Piwocka M., 2011, Klejnoty w dawnej Polsce, Warszawa.
Pastoureau M., 1983, Życie codzienne we Francji i Anglii w czasach rycerzy Okrągłego Stołu (XII–XIII wiek), Warszawa.
Paszkiewicz B., 2000 Pieniądz górnośląski w średniowieczu, Lublin.
Pietrusiński J., 1996, Średniowieczne klejnoty monarsze z złotym skarbie ze Środy Śląskiej, [in:] Katalog Środa, pp. 9–63.
Piwowarczyk D., 2009, Słynni rycerze Europy. Rycerze w służbie dam i dworu, Warszawa.
Rębkowski M., 1988, Kołobrzeska zapinka zdobiona motywem złączonych dłoni, na tle podobnych znalezisk z północno-zachodniej Europy, Historii Kultury Materialnej, 36(3), pp. 515–526.
Rougemont de D., 1999, Miłość a świat kultury zachodniej, Warszawa.
Sachanbiński M., 1996, Kamienie szlachetne w klejnotach monarszych ze Środy Śląskiej, [in:] Katalog Środa, pp. 64–73.
Samuel M., 2004, Zahranný výskum Mostnej ulici v Nitre, Archeologické výskumy a nálezy na Slovensku v roku 2003, Nitra, pp. 164–165.
Sawicki J., 2014, Średniowieczne świeckie odznaki w Polsce na tle europejskim, Wratislavia Antiqua 20, Wrocław.
Sawicki J., 2017, Medieval dress accessories from Nowy Targ Square in Wrocław. Catalog of finds, Wrocław.
Saxenian A., 2005, From Brain Drain to Brain Circulation: Transnational Communities and Regional Upgrading in India and China, Studies in Comparative International Development, vol. 40, no. 2, p. 35–61.
Suchodolski S., 2013, Warum hat man im frühen Mittelalter Schätze deponiert?, [in:] Economies Monetisation and Society in the West Slavic Lands 800–1200, eds. M. Bogucki, M. Rębkowski, Wolińskie Spotkania Mediewistyczne 2, Szczecin, pp. 89–107.
Taylor R., 2006, Przewodnik po symbolice kościoła, Warszawa.
Tegetfoff R., 2002, Der Schatzfund aus dem Stadtweinhaus in Münster. Vergleichende Untersuchung der Schmuchstücke aus dem Schatzfund in der Judengasse hinsichtlich Herstellungstechnik und Gestaltung, Zeitschrift für Archäologie des Mittelalters, vol. 30, pp. 3–32.
Turska K., 1987, Ubiór dworski w Polsce w dobie pierwszych Jagiellonów, Wrocław.
Wachowski K., 2013, Emblemata mediaevalia profana. Przykład Polski, Wrocław.
Wachowski K., Jaroch E., 2009, Artystyczne wyroby skórzane w późnym średniowieczu.
Problem wytwórczości w Europie Środkowo-Wschodniej, Archaeologia Historica Polona, vol. 18, pp. 97–119.
Wachowski K., Krawczyk M., 2019, Nyski warsztat artystycznych wyrobów skórzanych w XIV–XV wieku, Nyskie Szkice Muzealne, vol. 12, pp. 67–97.
Wachowski K., Witkowski J., 2003, Wrocław wobec Hanzy, Archeologia Polski 48, pp. 201–221.
Wąsowicz T., 1967, Legenda Śląska, Wrocław.
Witecki J., 2011, Skarb średzki na wystawach międzynarodowych w latach 2002–2010, [in:] Katalog Środa, pp. 53–61.
Witecki J., 2018, Średzkie klejnoty po trzydziestu latach, [in:] Katalog Środa, pp. 48–75.
Witkowski J., 2002, Szlachetna a wielce żałosna opowieść o Panu Lancelocie z Jeziora, Wrocław.
Zuffi S., 2007, Nowy Testament. Postacie i epizody, Warszawa.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Małgorzata Wachowska, Krzysztof Wachowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 974
Liczba cytowań: 0