TY - JOUR AU - Mojsak, Kajetan PY - 2015/06/15 Y2 - 2024/03/28 TI - Cenzorskie perypetie "Dramatów" Witkacego JF - Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie JA - Sztuka Edycji VL - 7 IS - 1 SE - Źródła i dokumenty DO - 10.12775/SE.2015.012 UR - https://apcz.umk.pl/sztukaedycji/article/view/SE.2015.012 SP - 113-123 AB - <p>Pierwsza edycja dramatów Witkacego – ta PIW-owska z 1962 roku, opatrzona wstępem Konstantego Puzyny i obejmująca dwadzieścia dwa utwory, w większości niewydawane i niewystawiane wcześniej – okazała się jednym z najważniejszych wydarzeń w polskim powojennym życiu literackim i teatralnym. Jeszcze w 1957 roku można było sądzić, że Witkacy pozostanie w polskiej kulturze zjawiskiem osobliwym i barwnym, ale marginalnym. W ciągu kilku lat nastąpił jednak radykalny zwrot w recepcji, zwrot niemający precedensu w polskiej kulturze. Co prawda, już w 1957 roku – na fali popaździernikowej liberalizacji – ukazało się <em>Nienasycenie</em>, a dwa lata później <em>Nowe formy w malarstwie i inne pisma estetyczne</em>, ale – jak podkreślają i Degler, i Jan Błoński – dla recepcji Witkacego momentem przełomowym okazało się właśnie wydanie <em>Dramatów </em>w 1962 roku z przedmową Puzyny, która do tej zmiany przyczyniła się w ogromnym stopniu i na długie lata wytyczyła główne kierunki interpretacji tej twórczości. Warto przyjrzeć się, jak sprawa wyglądała od strony urzędu cenzury: jak tam próbowano rozwikłać „kłębowisko zwane Witkacym”, co trapiło cenzorów pracujących nad PIW-owską edycją i na jakiej podstawie podjęto ostateczne decyzje. Odnośne materiały znajdują się w zbiorach GUKPPiW, przechowywanych w Archiwum Akt Nowych. W teczce opatrzonej sygnaturą I.745 (teczka 68/135) zostały złożone recenzje pierwszego i drugiego tomu dramatów; obie kończą się wnioskiem o dopuszczenie do druku po uwzględnieniu proponowanych drobnych ingerencji w przedmowie Puzyny. Decyzje zostały zatwierdzone przez dyrektora urzędu – Wilhelma Strassera. Tę grupę materiałów dopełnia korespondencja między PIW-em a GUKPPiW: drobne dokumenty przesyłane przez PIW, zawierające prośby o zezwolenie na druk całości lub o zgodę na druk aneksu, skrzydełek obwoluty, o przesłanie egzemplarza z powrotem do wydawnictwa; zazwyczaj z odręcznymi potwierdzeniami odbioru lub zgody na druk i z listą stron, na których należy dokonać zmian.</p> ER -