O powiązaniu ogłady i smaku w esejach Dawida Hume`a
DOI:
https://doi.org/10.12775/szhf.2016.061Słowa kluczowe
Hume, smak, ogłada, towarzyskość, zbytekAbstrakt
Prezentowany artykuł ma na celu wyjaśnienie relacji, jakie zdaniem Hume`a, zachodzą między ogładą a smakiem estetycznym. Rekonstrukcja jego stanowisko w tej kwestii dotyczy jedynie poglądów zawartych w esejach. Ich lekki styl bowiem, w powiązaniu z prezentowanym w nich spójnym obrazem ówczesnego świata i bogactwem trafnych spostrzeżeń i analiz, pozwalają lepiej zrozumieć tę problematykę, niż jedynie częściowo pokrywające się z nimi analogiczne rozważania zawarte Traktacie. W artykule koncentruję się na przedstawieniu przebiegu procesów kształcenia smaku i nabierania ogłady towarzyskiej, ich wzajemnym napędzaniu się i umożliwiających to uwarunkowaniach społecznych i podmiotowych.
Bibliografia
Berg M., Luxury and Pleasure in Eighteenth-Century Britain, Oxford Univeristy Press, Oxford 2005.
Black J., Eighteenth-Century Britain, 1688–1783, Palgrave Macmillan, Basingstoke 2008.
Cartier R. (red.), Historia życia prywatnego, t. 3: Od renesansu do oświecenia, tłum. M. Zięba, K. Osińska-Boska, M. Cebo-Foniok, Zakład im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków 2005.
Chaunu P., Cywilizacja wieku Oświecenia, tłum. E. Bąkowska, PIW, Warszawa 1993.
Costelloe T.M., The British Aesthetic Tradition: From Shaftesbury to Wittgenstein, Cambridge University Press, 2013.
Dickie G., The Century of Taste. The Philosophical Odyssey of Taste in the Eighteenth Century, Oxford University Press, Oxford–New York 1996.
Dickinson H.T. (red.), A Companion to Eighteenth-Century Britain, Blackwell Companions to British History, Wiley 2002.
Earle P., The Making of the English Middle Class: Business, Society, and Family Life in London, 1660–1730, University of California Press, Berkeley–Los Angeles–Oxford 1989.
Friday J., Hume’s Sceptical Standard of Taste, „Journal of the History of Philosophy” 1998, vol. 36, no. 4.
Grzeliński A., Angielski spór o istotę piękna. Koncepcje estetyczne Shaftesbury’ego i Burke’a, Toruń 2001.
Grzeliński A., Kategorie „podmiotu” i „przedmiotu” w Dawida Hume’a nauce o naturze ludzkiej, Wydawnictwo UMK, Toruń, 2005.
Grzeliński A., Zagadnienie sprawdzianu smaku w filozofii Davida Hume’a, „Nowa Krytyka” 2007, nr 20–21, s. 469–486.
Hipple W., The Beautiful, the Sublime, and the Picturesque in Eighteenth – Century British Aesthetic Theory, Carbondale 1957.
Hume D., Eseje z dziedziny moralności i literatury, tłum. T. Tatarkiewiczowa, PWN, Warszawa 1955.
Hume D., Eseje z dziedziny moralności, polityki i literatury, tłum. Ł. Pawłowski, WUW, Warszawa 2013.
Hume D., O handlu, tłum. S. Zabieglik, „Nowa Krytyka” 2007, nr 20–21, s. 439–454.
Hume D., O pisaniu esejów, tłum. T. K. Sieczkowski, „Hybris. Internetowy Magazyn Filozoficzny” 02 (2002), źródło internetowe: http://magazynhybris.com/images/teksty-/02/Hume%201.pdf [dostęp: 9.10.2016]).
Hume D., Traktat o naturze ludzkiej, tłum. C. Znamierowski, Aletheia, Warszawa 2005.
Hutcheson F., An Essay on the Nature and Conduct of the Passions and Affections, with Illustrations on the Moral Sense (1742), ed. A. Garrett, Liberty Fund, Indianapolis 2002.
Maliszewski K., Stolica świata. Studia z dziejów życia kulturalnego i umysłowego Londynu w XVIII wieku, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2014.
Morawski S., O podstawowych zagadnieniach estetyki angielskiej XVIII w., [w:] Studia z historii myśli estetycznej XVIII i XIX w., Warszawa 1961.
Needham H. A., Taste and Criticism in the Eighteenth Century. A Selection of Texts Ilustrating the Evolution of Taste and the Development of Critical Theory, George G. Harrap & Co., London 1952.
Ossowska M., Anglia osiemnastego stulecia. Tło ogólne, [w:] tenże, Myśl moralna oświecenia angielskiego, PWN, Warszawa 1966.
Pazura S., De gustibus. Rozważania nad dziejami pojęcia smaku estetycznego, PWN, Warszawa 1981.
Rutkowski M., Teoria „bezstronnego obserwatora” w etyce Dawida Hume’a, „Studia Filozoficzne” 1989, nr 5.
Rybczyński W., Dom. Krótka historia idei, tłum. K. Husarska, Karakter, Kraków 2015.
Savile A., Hume, Kant and the Standard of Taste, [w:] Kantian Aesthetics Pursued, Edinburgh 1993.
Shaftesbury, Moraliści, [w:] tenże, List o entuzjazmie. Moraliści, przeł. A. Grzeliński, WN UMK, Toruń 2007.
Tatarkiewicz W., Eseje Dawida Hume’a, [w:] D. Hume, Eseje z dziedziny moralności i literatury, tłum. T. Tatarkiewiczowa, PWN, Warszawa 1955, s. VII–XXXIX.
Wawrzonkowski K., Alexander Gerard’s Correction of Hume’s Standard of Taste, „Вісник НАУ”. Серія: Філософія. Культурологія, Збірник наукових праць, Київ 2016.
Wawrzonkowski K., Brytyjski spór o naturę, zakres działań i rolę wyobraźni: Dawid Hume, [w:] K. Wawrzonkowski, Wyobraźnia i wzniosłość. Teoriopoznawcze podstawy wybranych brytyjskich koncepcji estetycznych XVIII wieku, TAKO, Toruń 2010, s. 133–155.
Wawrzonkowski K., Davida Hume’a projekt uzasadniania sądów smaku, [w:] K. Wawrzonkowski, Smak, geniusz, sztuka. Filozofia piękna Alexandra Gerarda w świetle estetyki kantowskiej, WN UMK, Toruń 2009, s. 85–111.
Wawrzonkowski K., Dobre towarzystwo – rozwój smaku estetycznego w dobie Oświecenia, [w:] Znaczenie filozofii Oświecenia. Człowiek wśród ludzi, red. B. Grabowska, A. Grzeliński, J. Żelazna, WN UMK, Toruń 2016.
Wawrzonkowski K., Rola wyobraźni w Hume’owskiej nauce o naturze ludzkiej. Od teorii poznania do etyki i estetyki, „Studia z Historii Filozofii” 2016, nr 2.
Wawrzonkowski K., Teoria estetyczna w Hume’owski nauce o naturze ludzkiej, „Filo-Sofija”, Bydgoszcz 2006, numer 1 (6).
Wieand J., Hume’s Two Standards of Taste, „Philosophical Quarterly” 1997, vol. 47, no. 1.
Zabieglik S., Z filozofii szkockiego oświecenia, Gdańsk 1997.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 525
Liczba cytowań: 0