Wybrane liturgiczne i ludowe tradycje arabskiego prawosławia dzisiaj
DOI:
https://doi.org/10.12775/TiCz.2019.007Słowa kluczowe
liturgika, chrześcijaństwo arabskie, prawosławie, tradycje lokalneAbstrakt
Arabowie przyjmowali chrześcijaństwo już od pierwszych wieków jego istnienia. Obecnie wraz z zarabizowanymi Aramejczykami dominują wśród wiernych prawosławnych patriarchatów Antiochii i Jerozolimy, a w minimalnym stopniu należą także do greckiego Patriarchatu Aleksandrii. Prawosławni Arabowie zamieszkują przede wszystkim Syrię, Liban, Palestynę i Jordanię. Mimo niesprzyjających okoliczności trwają w wierze i zachowują własne tradycje. Są one mieszanką różnych wpływów, jednak wyróżniają się na tyle, że można mówić o „arabskim prawosławiu”. Kultywowanie tej lokalnej specyfiki jest możliwe dzięki zasadzie autokefaliczności – czyli niezależności – poszczególnych prawosławnych Kościołów lokalnych. Co więcej, emigrując w różne części świata, zwłaszcza do obydwu Ameryk, prawosławni Arabowie przenoszą swoje zwyczaje liturgiczne i pewne wyrażenia na grunt innych kultur, ewangelizując przy tym inne narody.
Bibliografia
Aylūl 2018 ṣalāt iḥtifāl ʿīd rafʿ aṣ-Ṣalīb al-Karīm al-Muḥayyī, https://www.facebook.com/pg/HOLY.CROSS.CHURCH.SY/photos/?tab=album&album_id=2148095618598778 [dostęp: 15.09.2018].
"Nīsān 2018 Al-H̱amīs al-ʿAḏ̣īm" H̱idmat Anāǧīl al-’Ālām, https://www.facebook.com/pg/HOLY.CROSS.CHURCH.SY/photos/?tab=album&album_id=1876555369086139 [dostęp: 11.09.2018].
Aḏ-ḏikrà 30 li-ziyārat maṭrān Ḥamā Īliyya Ṣalībā ilà As-Suqaylabiyya, https://www.youtube.com/watch?v=AntGTCJ28UA [dostęp: 13.07.2018].
Aḥad al-Fiṣḥ al-Maǧīd 2014, Kanīsat Mār Andrāwus, https://www.facebook.com/pg/lattakiaorthodox/photos/?tab=album&album_id=497086720392724 [dostęp: 12.09.2018].
Aḥad al-Fiṣḥ al-Maǧīd 2014, Kanīsat MārYūḥannā, https://www.facebook.com/pg/lattakiaorthodox/photos/?tab=album&album_id=497234653711264 [dostęp: 12.09.2018].
Al-Bāʿūṯ fī Mḥarda: kanīsa Yuwākīm wa-Ḥanna 2012, https://www.youtube.com/watch?v=Z0wZDTj5gzE [dostęp: 13.09.2018].
Al-Fuḥayṣ.. tārīẖ ḥāfil wa-mutaǧaḏḏir, https://www.ammonnews.net/article/140275 [dostęp: 08.08.2018].
Al-Ḡarwī I., Tārīẖ al-qaḍiyya al-urṯūḏuksiyya fī Falasṭīn, https://almoutran.com/2011/04/1247 [dostęp: 04.07.2018].
Al-Muṯallaṯ Ar-Raḥmāt al-maṭrān Ḡrīḡūriyūs Ǧabāra, https://www.orthodoxlegacy.org/?p=196 [dostęp: 06.09.2018].
Al-Quddās al-Ilahī wa-maʿānīh, https://almoutran.com/2011/04/1216 [dostęp: 06.08.2018].
Antiochian Women of the East (AWE), http://ww1.antiochian.org/awe [dostęp: 26.07.2018].
Aš-Šaʿānīn fī ad-dār al-baṭriyarkiyya fī Dimašq min al-kanīsa Al-Maryamiyya, https://www.facebook.com/pg/Antiochpatriarchate.org/photos/?tab=album&album_id=914698888633825 [dostęp: 06.09.2018].
At-Taʿziya al-Ḥaqīqiyya fī ăṣ-Ṣalawāt al-Ilahiyya, New York 1940.
Chadi Karam Byzantine chanting on Pentecost, https://www.youtube.com/watch?v=5YdOKJjn2jQ [dostęp: 01.09.2018].
Commemoration feast of the finding of the True Holy Cross of Christ, https://ich.unesco.org/en/RL/commemoration-feast-of-the-finding-of-the-true-holy-cross-of-christ-00858 [dostęp: 15.09.2018].
Dalīl Al-Kursī al-Anṭākī 2018, https://www.antiochpatriarchate.org/images/pages/tipicon2018-01-15-05-46-20.pdf [dostęp: 12.09.2018].
Dawrat Al-Bāʿūṯ fī baladat Al-Mašrafa 2018, https://www.youtube.com/watch?v=pVCvoF5HnV4 [dostęp: 13.09.2018].
Dawrat Iṯnayn al-Bāʿūṯ fī Kafrbū 2009, https://www.youtube.com/watch?v=eEoSOeazRTQ [dostęp: 13.09.2018].
Faith under occupation. The Plight of Indigenous Christians in the Holy Land, red. M. Nseir, M. Quintero, P. Nunu, N. Muaddi, Y. Daher, 2012.
Ḥaddād R., Limāḏā nasluq al-qamḥ fī ʿīd al-qiddīsa Barbāra?, http://noursatjordan.com/news-details.php?id=61629 [dostęp: 16.09.2018].
Hajme Tripoli El Mina 2014 By Micha Hajjar, https://www.youtube.com/watch?v=ifhhvcKNQhc [dostęp: 12.09.2018].
H̱amīs al-Asrār al-Muqaddas- Usbūʿ al-’Ālām - ḡasl al-arǧul, http://greekorthodox-beitsahour.blogspot.com/2014/04/blog-post_17.html [dostęp: 10.09.2018].
H̱idmat Aḥad al-Fiṣḥ al-ʿAḏ̣īm al-Muqaddas, Dibbīn 2010.
H̱idmat al-Haǧma.. Kanīsat Mār Ǧirǧis, https://www.youtube.com/watch?v=rILg4hdgeRs [dostęp: 12.09.2018].
H̱idmat ǧannāz Rabbinā wa-Muẖalliṣinā Yasūʿ al-Masīḥ 18/04/2014, https://www.facebook.com/pg/lattakiaorthodox/photos/?tab=album&album_id=496471627120900 [dostęp: 12.09.2018].
http://www.antiochian-orthodox.co.uk/sayidna/message-sayedna-silouan-october-2017/ [dostęp: 02.08.2018].
https://orthodoxjointcommission.wordpress.com [dostęp: 29.09.2018].
https://www.facebook.com/fuheis/photos/a.661283083882301/1146068218737116/ [dostęp: 30.08.2018].
https://www.facebook.com/fuheis/photos/a.661283083882301/2115367438473851/ [dostęp: 30.08.2018].
https://www.facebook.com/GreekOrthodoxArchdiocesesOfZahle/photos/a.478407512260814.1073741829.352813064820260/1316678991766991/?type=3&theater [dostęp: 11.09.2018].
https://www.facebook.com/Lattakiaorthodoxdeath/photos/a.597079183765673/1172065269600392 [dostęp: 02.09.2018].
https://www.facebook.com/pg/Lattakiaorthodoxdeath/about/?ref=page_internal [dostęp: 02.09.2018].
https://www.stlukeorthodox.net/administration.html [dostęp: 02.08.2018].
H̱uḍr Ǧ., Aḥad aš-Šaʿānīn, „Raʿiyyatī”, 2009, nr 15.
H̱uḍr Ǧ., Al-Baṭriyark, „Raʿiyyatī”, 2012, nr 52.
ʿĪd Rafʿ aṣ-Ṣalīb al-Karīm al-Muḥayyī, https://www.antiochpatriarchate.org/ar/page/%D8%B9%D9%8A%D8%AF-%D8%B1%D9%81%D8%B9-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%84%D9%8A%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%B1%D9%8A%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AD%D9%8A-%D9%8A/1490/ [dostęp: 15.09.2018].
Iṯnayn al-Bāʿūṯ fī dayr Mār Ilyās ar-Rīḥ, https://www.facebook.com/pg/tartous.orthodox/photos/?tab=album&album_id=1722114207848790 [dostęp: 21.07.2018].
Iṯnayn al-Bāʿūṯ, https://www.youtube.com/watch?v=UwJlQROT3SU [dostęp: 13.09.2018].
Kāmal S., Īd al-qiddīsa Al-Barbāra.. ṭaqs sūrī šaʿbī yaǧmaʿ kull ad-diyānāt, http://alkhabar-sy.com/?p=9222 [dostęp: 16.09.2018].
Kitāb al-Afẖūlūgī al-Kabīr, Beirut 1955.
Kitāb al-Afẖūlūgī aṣ-Ṣaḡīr, Ṭarāblus 1989.
Kościelniak K., Grecy i Arabowie: historia Kościoła melkickiego (katolickiego) na ziemiach zdobytych przez muzułmanów: (634–1516), Kraków 2004.
Koski D., Roum Orthodox Traditions of Beit Jala, Palestine. A paper for the occasion of the Conference on Palestinian Tourism and Antiquities Between Current Challenges and Prospects, held December 14th, 2013.
Lubnān yuwaddiʿ šahīdan ǧarīmat Isṭanbūl al-irhābiyya Ilyās Wardīnī wa-haykal muslim wasaṭ ḥidād waṭanī, https://www.youtube.com/watch?v=-BSRUnQBS4A [dostęp: 06.09.2018].
Māḏā taʿnī haǧma ʿīd Al-Fiṣḥ?, https://www.lbcgroup.tv/news/d/easter/209696/%D9%85%D8%A7%D8%B0%D8%A7-%D8%AA%D8%B9%D9%86%D9%8A-%D9%87%D8%AC%D9%85%D8%A9-%D8%B9%D9%8A%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B5%D8%AD/ar [dostęp: 02.08.2018].
Mazmūr Al-Mīlād.. ǧawqat kanīsat Mār Ilyās, https://www.facebook.com/kfarbou.site/videos/1121124667911630/ [dostęp: 08.08.2018].
Muqāṭiʿ min Al-Haǧma wa-Quddās al-Fiṣḥ fī Ṭarṭūs, https://www.youtube.com/watch?v=wYOh6s9aWXY [dostęp: 09.09.2018].
Naṣrallāh J., Manṣūr Ibn Sarǧūn at-Taġlibī Al-Ma’arūf Bi-ăl-Qiddīs Yūḥannā ad-Dimašqī Aw Al-Fataḥ Al-Islāmī As-Sahl li-ăl-Madīna Dimašq wa Asbābuh, 1950.
Quddās H̱amīs al-Asrār Dawrat al-Qarābīn, https://www.youtube.com/watch?v=MOU6zwyODfk [dostęp: 06.08.2018].
Quddās H̱amīs al-Asrār dawrat Al-Qarābīn, https://www.youtube.com/watch?v=MOU6zwyODfk [dostęp: 10.09.2018].
Quddās ʿīd Al-Mīlād al-Maǧīd min al-katidrā’iyya al-Maryamiyya li-r-rūm al-urṯuḏuks bi-Dimašq, https://www.youtube.com/watch?v=HhWkqBaOHqk [dostęp: 12.07.2018].
Rejoice, O Bethany, http://ww1.antiochian.org/sites/default/files/rejoice_o_bethany.pdf [dostęp: 06.09.2018].
Shahid I., Byzantium and the Arabs in the fifth century, Washington D.C. 1989.
Shahid I., Byzantium and the Arabs in the fourth century, Washington D.C. 1984.
Ṯalāṯiyyat ʿīd al-Fiṣḥ, https://antiochpatriarchate.org/ar/page/%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8%AB%D9%8A-%D8%A9-%D8%B9%D9%8A%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B5%D8%AD/1413/ [dostęp: 11.09.2018].
Tanzīl Al-Maṣlūb, https://www.youtube.com/watch?v=ws8GHvSr0-I [dostęp: 11.09.2018].
The Orthodox Church in the Arab World 700-1700. An Anthology of Sources, red. S. Noble i A. Treiger, 2014.
Triyūdūn, Ṭarābulus 1996.
Ṭuqūs al-Kanīsa al-Urṯūḏuksiyya, http://www.beitsahourchurch.ps/faithandspirituals/ourfaith/ritual [dostęp: 09.08.2018].
Zayyāḥ Aš-Ša’nī fī kanīsa As-Sayyida bi-Ṭarṭūs 2014, https://www.youtube.com/watch?v=qd9TFfd-Qoo [dostęp: 06.08.2018].
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 529
Liczba cytowań: 0