Historia jako dzieło wyobraźni w The Idea of History R.G. Collingwooda
DOI:
https://doi.org/10.12775/RF.2017.028Słowa kluczowe
Antropologia, filozofia człowieka, historia, wyobraźnia historyczna, historiografiaAbstrakt
Autorka zamierza tu wykazać, że to pomiędzy stanowiskami Kanta, Humboldta i Droysena ukształtowała się ontologiczna i antropologiczna optyka, jaką w odniesieniu do zagadnień historyki i dziejów przejmuje również Collingwood. Jej formułą na oddanie ludzkiej rzeczywistości był dualizm. Oznaczało to, że aby właściwie odnieść się do człowieka, ujmować go trzeba na dwóch planach: w konkretnej historycznej postaci, ale też od strony totalności „natury” ludzkiej, możliwości istnienia, jakie w sobie zawiera. Drugi z tych planów filozofowie i filozofujący dziejopisarze XIX wieku nazywali duchem. Referując węzłowe punkty, autorka szkicuje w artykule, jak pogłębiało się jego rozumienie na linii prowadzącej od Kanta do Droysena. Collingwood staje po stronie Humboldta i Droysena, kiedy metodologiczne zagadnienie roli imaginacji w dziejopisarstwie rozpatruje w szerszych ramach filozofii historii. I kiedy z empirycznej historii wydobywa jej ponadindywidualną osnowę – „dzieje myśli” jako nieustanny ruch ludzkiej wyobraźni. W uczestniczeniu przez historyka w tak rozumianych „żywych dziejach myśli” Collingwood znajduje ontologiczne uzasadnienie dla obiektywności posługującego się wyobraźnią oglądu przeszłości w historii.
Bibliografia
Bloch M., Pochwała historii, czyli o zawodzie historyka, przeł. W. Jedlicka, oprac. H. Łaszkiewicz, przedmowa W. Kula, Wyd. Marek Derwiecki, Kęty 2009.
Collingwood R. G., Autobiografia. Z dziejów mojego myślenia, przeł. I. Szyroka, Nomos, Kraków 2013.
Collingwood R. G., The Idea of History, Oxford University Press 1948.
Droysen J. G., Zarys historyki, przeł. i oprac. M. Bonecki, J. Duraj, Oficyna Wydawnicza Epigram, Bydgoszcz 2012.
Heidegger M., Kant a problem metafizyki, przeł. i przedmową opatrzył B. Baran, Warszawa 1989.
Humboldt W. von, O myśli i mowie. Wybór pism z teorii poznania, filozofii dziejów i filozofii języka, oprac. E. M. Kowalska, PWN, Warszawa 2002.
Hudzik J. P., Koncepcja wyobraźni w filozofii Kanta, „Sztuka i Filozofia” 1994, nr 8, s. 93–122.
Juszczak W., Wędrówka do źródeł, Gdańsk 2009.
Kant I., Transcendentalna dedukcja czystych pojęć intelektu (wyd. A), w: Krytyka czystego rozumu, przeł. R. Ingarden, BKF, PWN, Warszawa 1957.
Sauerland K., Od Diltheya do Adorna. Studia z estetyki niemieckiej, PIW, Warszawa 1986.
White H., Poetyka pisarstwa historycznego, red. E. Domańska i M. Wilczyński, Universitas, Kraków 2000.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 658
Liczba cytowań: 0