Pojęcia definicji i quasi-definicji perswazyjnej
DOI:
https://doi.org/10.12775/RF.2014.029Słowa kluczowe
Definicja perswazyjna, quasi-definicja perswazyjna, Machiavelli, Ksenofont, immoralizm, argumentacja, cynizmAbstrakt
Charles L. Stevenson w swoim dobrze znanym artykule pt. Persuasive definitions wprowadza pojęcie definicji perswazyjnej – narzędzia argumentacyjnego, które umożliwia mówcy zmianę preferencji i postawy słuchaczy poprzez zmianę treści pojęciowej (znaczenia opisowego) definiowanego słowa. Na marginesie tej analizy wprowadzone zostaje także pojęcie quasi-definicji perswazyjnej. Dzięki temu narzędziu zmieniającym znaczenie pojęciowe, można zmienić lub zniszczyć znaczenie emotywne quasi-definiowanego słowa. To, co sprawia, że użytkowanie tych narzędzi argumentacyjnych jest możliwe, to przede wszystkim brak wyraźnej treści znaczeniowej terminów, które mają być zdefiniowane perswazyjnie lub quasi-perswazyjnie. Kiedy emotywnie naładowane i nieposiadające wyraźnego znaczenia pojęcie staje się częścią dyskursu moralnego, definicje perswazyjne i quasi-definicje mogą zostać użyte, aby przekierować postawę oraz wartościować ludzkie sądy. Przykłady użycia tego narzędzia można znaleźć w źródłach starożytnych, a także współczesnych. Najlepsze przykłady definicji perswazyjnych można znaleźć w Memorabiliach Ksenofonta, a także w Ewangelii według św. Łukasza. Oba konstytuują archetyp perswazji moralistycznej. Przykłady zaś definicji quasi-perswazyjnej można znaleźć w kilku Platońskich dialogach, jak na przykład Hippiasz Mniejszy czy Gorgiasz, oraz w pierwszej księdze Państwa. W czasach nowożytnych Nicolò Machiavelli był pisarzem, który szczególnie upodobał sobie ten rodzaj perswazji. Przykłady wzięte z dialogów Platona i z prac Machiavellego stanowią archetyp perswazji immoralistycznej. Postać starożytnego cynika była natomiast tą, która łączyła w sobie cechy moralistyczne oraz immoralistyczne w sposobie uczestnictwa w dyskursie moralnym.
Bibliografia
Ast F., Platon’s Leben und Schriften: Ein Versuch, Leibzig 1816.
Desmond D., Cynics, Stocksfield, UK: Acumen, 2008.
Epiktet, Diatryby. Encheiridion, przeł. L. Joachimowicz, PWN, Warszawa 1961.
Gardner P., Diogenes and Delphi, „The Classical Review” 1873, nr 7.
Hume D., Traktat o naturze ludzkiej, przeł. Cz. Znamierowski, PWN, Warszawa 1963.
J.G. Milne J.G., Bywater I., PARAHARATHIS, „The Classical Review” 1940, nr 54.
Ksenofont, Wspomnienia o Sokratesie, w: idem, Pisma sokratyczne, PWN, Warszawa 1967.
Kwiatkowski T., O tak zwanych definicjach perswazyjnych, w: idem, Wykłady i szkice z logiki ogólnej, Lublin 2002.
Laertios D., Żywoty i poglądy słynnych filozofów, przeł. I. Krońska, K. Leśniak, W. Olszewski, Warszawa 1988.
Platon, Hippiasz mniejszy, w: idem, Dialogi, przeł. W. Witwicki, Kęty 1999.
Platon, Państwo, przeł. W. Witwicki, PWN, Warszawa 1958.
Proudhon P.J., Co to jest własność?, Lidzbark Warmiński 2013.
Stevenson Ch.L., Ethics and Language, Yale University Press, New Haven, CT. 1944.
Stevenson Ch.L., Persuasive definitions, w: idem, Facts and Values. Studies in Ethical Analysis, Yale University Press, New Heaven 1963.
Stevenson Ch.L., The Emotive Meaning of Ethical Terms, w: idem, Facts and Values. Studies in Ethical Analysis,Yale University Press, New Heaven 1963.
Stirner M., Jedyny i jego własność, przeł. J. i A. Gajlewiczowie, PWN,Warszawa 1995.
Wolfsdorf D., Socrates’ Pursuit of Definitions, „Phronesis” 2003, nr 4 (48).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1049
Liczba cytowań: 0