Kilka uwag na temat statusu fonologicznego kontynuantów *[kʲ, gʲ] w starszej i współczesnej kaszubszczyźnie centralnej
DOI:
https://doi.org/10.12775/LinCop.2012.010Słowa kluczowe
fonetyka, fonologia, język kaszubski, afrykatyzacjaAbstrakt
Artykuł ma na celu określenie, czy kontynuanty *[ kʲ, gʲ] w dialektach centralnokaszubskich (dawniej [ʨ, ʥ], obecnie [ʧ, ʤ]) mogą być uznane za alofony /k, g/ przed samogłoskami przednimi. Jest to hipoteza szeroko rozpowszechniona, wspierana przez pewne bardzo regularne alternacje. Autor wykazuje, iż tego typu interpretacja nie jest jednak właściwa. Istnieją bowiem przypadki, w których nie dochodzi do palatalizacji i asybilacji /k, g/ przed samogłoskami przednimi, a dla których nie można stworzyć żadnych przekonujących dodatkowych reguł fonologicznych (pozycja przed końcówką -em, sufiksem -iw(a)-, w odpowiednikach polskiego leksemu giąć, w zapożyczeniach, których nie sposób uznać za wyniki przełączanai kodu). Z tego powodu konieczne jest tu przyjęcie niezależnych fonemów / ʨ, ʥ /. We współczesnej kaszubszczyźnie centralnej kontynuanty *[ kʲ, gʲ] uległy całkowitemu zlaniu z *[ ʧ, ʤ]. Te ostatnie nie wykazują żadnych analogicznych ograniczeń dystrybucyjnych, w związku z czym omawiany w artykule problem fonologiczny nie jest praktycznie zupełnie aktualny dla dzisiejszego stanu dialektów centralnokaszubskich.
Bibliografia
Biskupski L., 1883, Die Sprache der Brodnitzer Kaschuben im Kreise Karthaus (West-Preussen). H. 1: Lautlehre-Abteilung A, Leipzig: Breitkopf & Härtel.
Bronisch G., 1896, Kaschubische Dialektstudien I. Die Sprache der Bëlöcë nebst Anhang: Einige Ł-Dialecte, Leipzig: Otto Harrassowitz.
Brzostek Z., 2007, Palatalization of Obstruents in Optimality Theory from the Perspective of English and Kashubian, (praca doktorska wykonana w Instytucie Anglistyki Wydziału Neofilologii Uniwersytetu Warszawskiego), Warszawa.
Górnowicz H., 1971, Zmiękczenie spółgłosek tylnojęzykowych w gwarach północnopolskich, Rozprawy Komisji Językowej ŁTN 17, s. 31–55.
Jocz L., 2011, Wokalowy system hornjoserbskeje rěče přitomnosće, Szczecin: Volumina.
Lorentz F., 1908–1912, Slovinzisches Wörterbuch, St. Petersburg: Buchdruckerei der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften.
Lorentz F., 1911, Zarys ogólnej pisowni i składni pomorsko-kaszubskiej, Toruń: S. Buszczyński.
Lorentz F., 1919, Kaschubische Grammatik, Danzig: Sedania.
Lorentz F., 1925, Geschichte der pomoranischen (kaschubischen) Sprache, Berlin–Leipzig: Walter der Gruyter & Co.
Lorentz F., 1927–1937, Gramatyka pomorska, Poznań: G. Gebethner i Wolff.
Lorentz F., 1959, Der kaschubische Dialekt von Gorrenschyn, Berlin: Akademie-Verlag.
Pobłocki G., 1887, Słowniczek Kaszubski z dodatkiem idiotyzmów chełmińskich i kociewskich, Chełmno: W. Fiałek.
Ramułt S., 1893, Słownik języka pomorskiego czyli kaszubskiego, Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Smoczyński P., 1958, W sprawie zmian k’ – g’ na Kaszubach i w zachodnich dialektach północno-polskich, Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej 3, s. 61–79.
Stieber Z., 1962, Rozwój fonologiczny języka polskiego, Warszawa: PWN.
Stokhof W. A. L., 1973, The Extinct East-Slovincian Kluki-Dialect. Phonology and Morphology, Paris: Mouton.
Sychta B., 1967–1976, Słownik gwar kaszubskich na tle kultury ludowej, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Topolińska Z., 1967, Teksty gwarowe centralnokaszubskie z komentarzem fonologicznym, Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej 7, s. 88–125.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 335
Liczba cytowań: 0