Charakterystyka fonetyczna /c/ we współczesnej polszczyźnie
DOI:
https://doi.org/10.12775/LinCop.2012.009Słowa kluczowe
uprzednienie welarnych, miękkość, relacja artykulacja – akustyka – percepcjaAbstrakt
W artykule przedstawiono akustyczny opis wariantów realizacyjnych fonemu /c/ wraz z interpretacją artykulacyjną i oceną audytywną uwzględnionych w opisie parametrów akustycznych. Opis akustyczny i artykulacyjna interpretacja zostały opracowane na podstawie teorii produkcji mowy, wprowadzonej przez G. Fanta i następnie rozwijanej przez K. Stevensa.
Dane akustyczne zgromadzone dla polszczyzny standardowej każą odrzucić postpalatalną charakterystykę podstawowego wariantu realizacyjnego fonemu /c/. Jednocześnie, dane te wskazują na znacznie bardziej przednią artykulację wariantu podstawowego fonemu /c/, tj. prepalatalną. Analogiczne wnioski uprawnione są dla rozpatrywanych en bloc uwarunkowanych dialektalnie odmian współczesnej polszczyzny.
Bibliografia
Cho T., Ladefoged P., 1999, Variation and universals in VOT: evidence from 18 languages, Journal of Phonetics 27, s. 207–229.
Długosz-Kurczabowa K., Dubisz S., 2001, Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Dłuska M., 1986, Fonetyka polska. Artykulacje głosek polskich, Warszawa–Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Dukiewicz L., 1996, Warunki skuteczności badań zmierzających do fonetycznej lub fonologicznej klasyfikacji języków, Acta Universitatis Nicolai Copernici Studia Slavica I, s. 25–29.
Fant G., 1960, Acoustic theory of speech production with calculation based on X-ray studies of Russian articulations, The Hague: Mouton & Co Publisher.
Jassem W., 1973, Podstawy fonetyki akustycznej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Jessen M., 2002, An acoustic study of contrasting plosives and click accompaniments in Xhosa, Phonetica 59, s. 150–179.
Karaś H., Gwary polskie. Przewodnik multimedialny [on line], www.gwary polskie.uw.edu.pl, [5.07.2010].
Keating P. A., Lahiri A., 1993, Fronted velars. Palatalized velars, and palatals, Phonetica 50, s. 73–101.
Keating P. A., Mikoś M. J., Ganong W. F., 1981, A cross-language study of range of voice onset time in the perception of initial stop voicing, Journal of Acoustical Society of America 70 (5), s. 1261–1271.
Koneczna H., 1934, Studjum eksperymentalne artykulacji głosek polskich, Warszawa (odbitka z Prac Filologicznych t. XVI).
Koneczna H., 1965, Charakterystyka fonetyczna języka polskiego, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Koneczna H., Zawad owski W., 1951, Przekroje rentgenograficzne głosek polskich, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Łobacz P., 1982, Interpretacja fonologiczna palatalności w języku polskim na podstawie analizy spektrograficznej, w: J. Maciejewski (red.), Z zagadnień fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego. Księga referatów ogólnopolskiej konferencji w Toruniu, 27–29 listopad 1978 r., Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, s. 93–101.
Łobacz P., 1989, Psychometryczne metody klasyfikacji elementów segmentalnych mowy, Warszawa: Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN.
Łobacz P., 1996, Polska fonologia dziecięca. Studia fonetyczno-akustyczne, Warszawa: Wydawnictwo Energeia.
Moosmüller S., 2007, Vowels in Standard Austrian German. An acoustic-phonetic and phonological analysis (habilitationsschrift, Vienna University), Vienna (manuskrypt).
Moosmüller S., Ringen C., 2004, Voice and aspiration in Austrian German plosives, Folia Linguistica XXXVIII/1–2, s. 43–62.
Osowicka M., Serowik A., 2000, Wstępna analiza palatalności asymilacyjnej w języku polskim. Pozycja przed [i] oraz [j]. Pozycja przed palatalnymi oraz palatalizowanymi spółgłoskami, Acta Universitatis Nicolai Copernici Studia Slavica IV, s. 67–102.
Osowicka-Kondratowicz M., Serowik A., 2007, Palatalność asymilacyjna w języku polskim, w: I. Sawicka (red.), Komparacja systemów i funkcjonowania współczesnych języków słowiańskich. Fonetyka/Fonologia, Opole: Uniwersytet Opolski – Instytut Filologii Polskiej, s. 61–102.
Ostaszewska D., Tambor J., 2000, Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Recasens D., Fontdevila J., Pallarès M. D., 1994, An electropalatographic investigation of segmental complexity in alveolopalatal consonants, Catalan Working Papers in Linquistics, vol. 3.2, s. 71–96.
Recasens D., Espinosa A., 2009, Acoustics and perception of velar softening for unaspirated stops, Journal of Phonetics 37, 189–211.
Rojczyk A., 2009, Parametr VOT w języku polskim i angielskim. Badanie percepcji, LingVaria IV (1), 29–47.
Sawicka I., 1995, Fonologia, w: H. Wróbel (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Fonetyka i fonologia, Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, s. 105–195.
Sawicka I., 2007, Palatalność, w: I. Sawicka (red.), Komparacja systemów i funkcjonowania współczesnych języków słowiańskich. Fonetyka/Fonologia, Opole: Uniwersytet Opolski – Instytut Filologii Polskiej, s. 21–28.
Sawicka I., Grzybowski S., 1999, Studia z palatalności w językach słowiańskich, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Stevens K., 2000, Acoustic phonetics, Cambridge, Massachusetts, London, England: The MIT Press.
Trawińska A., 2009, Zastosowanie do celów biometrycznych analizy mowy wykonywanej przy użyciu narzędzi inżynierii biomedycznej, w: R. Tadeusiewicz, P. Augustyniak (red.), Podstawy inżynierii biomedycznej, Kraków: Wydawnictwa AGH, t. 1, s. 253–268.
Wierzchowska B., 1980, Fonetyka i fonologia języka polskiego, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 912
Liczba cytowań: 0