Moda za żelazną kurtyną. Refleksje wokół książki Anny Pelki o modzie młodzieżowej w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Niemieckiej Republice Demokratycznej
DOI:
https://doi.org/10.12775/KH.2016.123.1.05Słowa kluczowe
moda młodzieżowa, NRD, PRL, subkultura, sondażAbstrakt
Historia mody młodzieżowej za żelazną kurtyną (i szerzej — analiza kultury młodzieżowej w okresie „realnego socjalizmu”) nie jest dziewiczym obszarem badawczym w naukach społecznych, zarówno polskich, jak i niemieckich. Główną zaletą opracowania Anny Pelki Z [politycznym] fasonem. Moda młodzieżowa z PRL i NRD, Gdańsk 2014 jest perspektywa porównawcza w analizowaniu tego zagadnienia. Autem książki jest też dojrzałość badawcza Autorki, która rozumie, że moda ściśle wiązała się z kontekstem społeczno-politycznym, w którym przyszło żyć mieszkańcom NRD i PRL. Dlatego też szczegółowe nieraz opisy ubiorów niepostrzeżenie stają się elementem skomplikowanych zagadnień z obszaru polityki państwowej, działania opozycji, przemian kulturowych czy zjawiska kultury niezależnej.Tematy mody zostały więc potraktowane jako część historii kultury i kontrkultury, ewolucji seksualności i postrzegania płci, jeden z tematów propagandy i cenzury; jedna z bolączek gospodarki nakazowo-rozdzielczej; wreszcie jako klucz do badania sfer wolności w państwach o totalistycznych tendencjach — a wszystko to zanurzone zostało w porównawczym sosie. Ów klucz pozwala autorce penetrować tak z pozoru oddalone od siebie obszary jak np. centralne plany gospodarcze, produkcja specjalistycznych tkanin, światowe dni młodzieży, zjawisko emigracji, koncerty The Rolling Stones i subkultura punkowców.
W ten sposób Pelka wpisuje się w bardzo owocny i godny poparcia nurt polskiej historiografii, podchodzący do najnowszej historii Polski niejako „od dołu”: nie od najważniejszych wydarzeń i ewolucji politycznej, lecz od drugorzędnych z pozoru zjawisk społecznych, poprzez które owa „wielka historia” zyskuje nowy wymiar i bogaty kontekst.
Bibliografia
Gajewski, Arkadiusz. Polski film sensacyjno-kryminalny (1960–80). Warszawa: Trio, 2008.
Günther, Cordula. „«Präsent 20» — Der Stoff, aus dem die Träume sind”. W Wunderwirtschaft. DDR-Konsumkultur in den 60er Jahren, red. Neue Gesellschaft für Bildende Kunst, 144–151. Köln: Böhlau Verlag, 1996.
Heldmann, Philipp. „Konsumpolitik in der DDR. Jugendmode in den sechziger Jahren”. W Konsumpolitik. Die Regulierung des privaten Verbrauchs im 20. Jahrhundert, red. Hartmut Berghoff, 135–158. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1999.
Höhne, Günter. Das große Lexikon DDR-Design. Köln: Komet Verlag, 2008.
Kochanowicz, Joanna. ZMP w terenie. Stalinowska próba modernizacji opornej rzeczywistości. Warszawa: Trio, 2000.
Kochanowski, Jerzy, red. Zbudować Warszawę piękną… O nowy krajobraz stolicy (1944–1956). Warszawa: Trio, 2003.
Kosiński, Krzysztof. Nastolatki ’81. Świadomość młodzieży w epoce „Solidarności”. Warszawa: Trio, 2002.
Leszczyński, Adam. Sprawy do załatwienia. Listy do „Po Prostu” 1955–1957. Warszawa: Trio, 2000.
Loschek, Ingrid. Mode im 20. Jahrhundert. Eine Kulturgeschichte unserer Zeit. München: Bruckmann, 1990.
Menzel, Rebecca. Jeans in der DDR. Vom tieferen Sinn einer Freizeithose. Berlin: Ch. Links Verlag, 2004.
Pelka, Anna. Teksas-land. Moda młodzieżowa w PRL. Warszawa: Trio, 2007.
Pelka, Anna. Z [politycznym] fasonem. Moda młodzieżowa z PRL i NRD. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2013.
Pleskot, Patryk. Wielki mały ekran. Telewizja a codzienność Polaków w latach sześćdziesiątych. Warszawa: Trio, 2007.
Stola, Dariusz. Kraj bez wyjścia? Migracje z Polski 1949–1989. Warszawa: IPN, ISP PAN, 2010.
Szarota, Piotr. Od skarpetek Tyrmanda do krawata Leppera. Psychologia stroju dla średnio zaawansowanych. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2008.
Świda-Ziemba, Hanna. Młodzież PRL. Portrety pokoleń w kontekście historii. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2010.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 249
Liczba cytowań: 0