Zur Wiederentdeckung einer handschriftlichen Chronik des Gymnasiums zu Thorn von Julius Emil Wernicke
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPMH.2011.019Abstrakt
Odnalezienie rękopiśmiennej kroniki toruńskiego Gimnazjum autorstwa Juliusa Emila Wernickego
W artykule przedstawiono zachowaną w postaci pokaźnego rękopisu kronikę toruńskiego Gimnazjum. Autorem tego, znajdującego się obecnie w zbiorach berlińskiej Bibliothek für Bildungsgeschichtliche Forschung (BBF), dzieła jest Julius Emil Wernicke (1802-po 1858), który od 1824 roku do swojej przedwczesnej emerytury w roku 1846 pracował w Gimnazjum na stanowisku nauczyciela. Wykładał tu grekę i łacinę, przez pewien czas także religię, a od roku szkolnego 1838/1839 dodatkowo również historię i geografię. W 1839 roku J.E. Wernicke awansował na stanowisko przewodniczącego kolegium nauczycielskiego, a rok później nadano mu tytuł profesorski. Prace nad kroniką szkolną prowadził głównie w latach 1840 – 1847. Jeszcze za swojego życia autor przekazał rękopis toruńskiej Bibliotece Radzieckiej, gdzie – jak udało się wykazać źródłowo – przechowywano go przynajmniej do roku 1868. Nie wiadomo, kiedy dokładnie kronika znalazła się w posiadaniu Georga Kallinowskiego, który koło 1890 roku był uczniem toruńskiego Gimnazjum. Na początku 1939 roku, już po jego śmierci, żona przekazała rękopis Bibliotece Państwowej w Berlinie, skąd później trafi ł do BBF. Najobszerniejszą część kroniki jej autor poświęcił chronologicznemu omówieniu ważnych dla Gimnazjum wydarzeń, oczywiście począwszy od momentu założenia tej uczelni. Nieduże fragmenty poświęcone zostały innym toruńskim szkołom: św. Jana, św. Jakuba, szkole nowomiejskiej, a także Kolegium Jezuickiemu. Dużą część pracy stanowi rozdział dotyczący organizacji i życia gimnazjum (s. 66 – 436), w którym przedstawieni zostali poszczególni rektorzy i nauczyciele (mowa jest tu o ich wykształceniu, sytuacji rodzinnej i publikacjach). Opracowując kronikę toruńskiego Gimnazjum J.E. Wernicke korzystał z bogatych zbiorów archiwalnych, o czym świadczą zarówno sporządzone przez niego kopie dokumentów, jak i załączone oryginalne fragmenty dokumentacji. Jedynie w XIX wieku odnotowano pojedyncze przypadki korzystania z kroniki, poza tym stanowi ona niemalże całkowicie nieznany materiał źródłowy. Można więc mówić o ponownym odkryciu tego niezwykłego dokumentu, interesującego w równym stopniu dla polskich i niemieckich historyków.
Tłumaczenie/Übersetzt von Barbara Sapała
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Autor zgłaszający tekst do publikacji zobowiązany jest do ujawnienia wszystkich autorów uczestniczących w przygotowaniu tekstu oraz (jeśli dotyczy) wskazanie źródeł finansowania publikacji, wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów („financial disclosure”). W wypadku tekstów przygotowanych przez dwóch lub wielu Autorów, Autorzy zobowiązani są do przesłania do Redakcji oświadczenia o wkładzie poszczególnych Autorów w powstanie publikacji (z podaniem ich afiliacji oraz wskazaniem Autora/Autorów koncepcji, założeń, metod itp.). Główną odpowiedzialność za tekst ponosi Autor zgłaszający go Redakcji.
Informujemy, że Redakcja Biuletynu Polskiej Misji Historycznej korzysta z programu antyplagiatowego iThenticate, od 2016 roku każdy artykuł jest sprawdzany pod względem oryginalności. Redakcja oświadcza, że wykryte przypadki nierzetelności naukowej będą dokumentowane oraz upubliczniane poprzez powiadomienie odpowiednich podmiotów (instytucje zatrudniające Autorów, instytucje i stowarzyszenia naukowe itp.).
Autorzy/Autorki przesyłając artykuł przez stronę APCz składają oświadczenia dotyczące praw autorskich oraz przygotowania artykułu zgodnie z zasadami etycznymi dla prac naukowych. Oswiadczenie jest także dostępne w formie dokumentu word (oświadczenie).
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 331
Liczba cytowań: 0