Myśl pedagogiczna w badaniach naukowych toruńskich historyków wychowania
DOI:
https://doi.org/10.12775/AUNC_PED.2017.003Słowa kluczowe
badania naukowe, twórcy historii wychowania, polska myśl pedeutologiczna, teoria i praktyka pedagogicznaAbstrakt
Celem artykułu jest ukazanie badań naukowych podejmowanych przez toruńskich historyków wychowania – od momentu utworzenia Katedry Pedagogiki w ramach Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, aż po współczesne badania prowadzone przez pracowników Katedry Historii Myśli Pedagogicznej na Wydziale Nauk Pedagogicznych UMK. Kierunki prowadzonych badań zależne były od wykształcenia i zainteresowań badawczych uczonych. Należy podkreślić, że badania dotyczyły czasów od dziejów Komisji Edukacji Narodowej aż po XX w., ze szczególnym zwróceniem uwagi na XIX i I poł. XX w. Początkowe publikacje autorów toruńskich z zakresu historii wychowania i myśli pedagogicznej dotyczyły instytucji oświatowych na ziemiach polskich, a także osób zaangażowanych w ich rozwój. Natomiast w kolejnych latach zakres prowadzonych badań uległ rozszerzeniu. Skoncentrowano się na analizie twórców historii myśli pedagogicznej XIX i początków XX w. Podejmowano również badania nad koncepcjami oświatowymi powstałymi w okresie II Rzeczypospolitej, w trakcie II wojny światowej, jak i po jej zakończeniu, uwzględniając relacje między wychowaniem a polityką oraz społeczną myśl edukacyjną. Ponadto toruńscy historycy wychowania prowadzą badania biograficzne oraz analizują polską myśl pedeutologiczną, przypominając nauczycieli zasłużonych dla teorii i praktyki edukacyjnej.
Bibliografia
Badania biograficzne w pedagogice: studia źródłowe i bibliograficzne, red. Władysława Szulakiewicz. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2015.
Borowicz, Ryszard, Kostyło, Hanna, Szulakiewicz, Władysława. Elżbieta Zawacka–Zoo. Portret akademicki, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2009.
Falkowska, Joanna. Dzienniki Urzędowe c.k. Rady Szkolnej Krajowej jako źródło do dziejów oświaty w Galicji, w: Badania historyczne w pedagogice. Konteksty źródłowe, red. Władysława Szulakiewicz, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2015.
Falkowska, Joanna. „Przeciw marzycielstwu”. Działalność edukacyjna Anastazji z Jełowickich Dzieduszyckiej (1842-1890). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2014.
Falkowska, Joanna. „O powinnościach nauczycielek szkół ludowych: poglądy Anastazji z Jełowickich Dzieduszyckiej (1842-1890)”. Przegląd Historyczno-Oświatowy 3-4 (2013): 111-124.
Falkowska, Joanna. „Pochwała pracy: Anastazji Dzieduszyckiej pozytywistyczna idea emancypacji kobiet”. W: W stulecie śmierci Jana Władysława Dawida, red. Hanna Markiewiczowa, 158-166. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, 2014.
Falkowska, Joanna. „Kobieta w roli matki: propozycje Anastazji z Jełowickich Dzieduszyckiej (1842-1890)”. Wychowanie w Rodzinie 12 (2015): 243-254.
Falkowska, Joanna. „Idee pedeutologiczne w szkole lwowsko-warszawskiej”. Studia Paedagogica Ignatiana 19 (2016): 299-308. http://apcz.umk.pl/SPI/article/view/11369
Grabowska, Dorota. „Obraz nauczyciela okresu PRL w literaturze pamiętnikarskiej”. W: Zaangażowanie? Opór? Gra? Szkice do portretu nauczyciela w latach PRL-u, red. Romuald Grzybowski, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2013.
Grabowska, Dorota. „Autorytet nauczyciela w źródłach autobiograficznych XIX wieku”. W: Biografie nauczycieli i pedagogów. Idee- programy, red. Ryszard Skrzyniarz, Grzegorz Bujak, Katarzyna Kołtuniewicz, Lublin: Wydawnictwo Episteme, 2013.
Grabowska, Dorota. „Wartość literatury pamiętnikarskiej w badaniach pedeutologii historycznej”. W: Badania historyczne w pedagogice. Konteksty źródłowe, red. Władysława Szulakiewicz, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2015.
Grabowska-Pieńkosz, Dorota. Zapisani w pamięci. Nauczyciele zaboru austriackiego w literaturze pamiętnikarskiej. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2016.
Grabowska-Pieńkosz, Dorota. „Nauczyciele zaboru austriackiego w literaturze pamiętnikarskiej”. W: Umieszczeni w przeszłości. Pamięć w naukach pedagogicznych, red. Władysława Szulakiewicz, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2016.
Grabowska, Dorota, Falkowska, Joanna. „Pamięć o wybitnych nauczycielach akademickich i jej wpływ na kształtowanie poglądów pedeutologicznych”. Acta Universitatis Nicolai Copernici. Pedagogika 29 (2013): 51-65.http://apcz.umk.pl/AUNC_PED/article/view/5465
Karłowska, G.„Bolesław Pleśniarski (1908-1987)”. W: Słownik biograficzny polskiej historii wychowania, red. Andrzej Meissner, Władysława Szulakiewicz, 654-655. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2008.
Kowalik, P. „Wspomnienia o profesorze dr hab. B. Pleśniarskim (1908-1987)”. Chowanna 4 (1987): 481-482.
Lechicka, Jadwiga. Polska dydaktyka historii w latach 1925-1937, Łódź 1937.
Lechicka, Jadwiga. Znaczenie wychowawcze geografii i nauki o Polsce współczesnej, Łódź 1932.
Lechicka, Jadwiga. Historia: dla I kl. liceum. Cz. 1, Grecja, Rzym i wieki średnie do 1300 r., Lwów 1938.
Lechicka, Jadwiga. Historia: dla I kl. liceum. Cz. 2.
Lechicka, Jadwiga. Dzieje wieków średnich, dzieje nowożytne do 1660 r., Lwów 1938.
Lechicka, Jadwiga. Realizacja poczynań wychowawczych na terenie okręgu szkolnego łódzkiego, Łódź 1932.
Materiały z dziejów szkolnictwa Ziemi Gdańskiej, red. Jerzy Danielewicz, Gdańsk 1968.
Nadolski, Bogusław. „Wydział Humanistyczny”. W: Uniwersytet Mikołaja Kopernika 1945-1955, red. Rajmund Galon, 41. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1957.
Nalaskowski, Stanisław. „Początki pedagogiki i jej rozwój w latach 1945–2000 widziane oczami Nestora”. W: Pedagogika toruńska: od katedry do wydziału, Stanisław Nalaskowski, Władysława Szulakiewicz, 15. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2009.
Nawroczyński, Bogdan. Recenzja książki K. Sośnickiego „Rozwój pedagogiki zachodniej na przełomie XIX i XX wieku”. Nowa Szkoła 4 (1968): 57.
Nikonowicz, Olga. „Lechicka Jadwiga-historyk, prof. UMK”. W: Toruński słownik biograficzny, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1998.
Powstanie i pierwsze dziesięć lat UMK 1945-1956, wybór źródeł, wyd. Henryka Duczkowska-Moraczewska, 41.Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1995.
Serczyk, Jerzy. „Jadwiga Lechicka (16 X 1898-20 IV 1965)”. Kwartalnik Historyczny 4 (1965).
Smołalski, Antoni. Pedeutologia historyczna, Wrocław 2006.
Sośnicki, Kazimierz. Pedagogika ogólna. Toruń 1949.
Sośnicki, Kazimierz. Dydaktyka ogólna, Warszawa 1959.
Sośnicki, Kazimierz. Istota i cele wychowania, Warszawa 1967.
Sośnicki, Kazimierz. Teoria środków wychowania, Warszawa 1973.
Sośnicki, Kazimierz. Podstawy wychowania państwowego, Lwów-Warszawa 1931.
Sośnicki, Kazimierz. Teoria środków wychowania, Warszawa 1973.
Sośnicki, Kazimierz. Wychowanie intelektualne, Warszawa 1936.
Sośnicki, Kazimierz. Początki logiki: książka dla miłośników rozrywek umysłowych, Toruń 1948.
Sośnicki, Kazimierz. Zarys dydaktyki: podręcznik dla użytku seminariów nauczycielskich i nauczycieli, Lwów 1925.
Sośnicki, Kazimierz. Wskazówki do rozwiązania zadań logicznych zawartych w „Zarysie logiki”, Lwów 1926.
Sośnicki, Kazimierz. Ogólne założenia podręczników szkolnych, Warszawa 1962.
Szulakiewicz, Władysława. Stanisław Łempicki (1886-1947): twórca lwowskiej szkoły historii wychowania, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2012.
Szulakiewicz, Władysława. Historia oświaty i wychowania w Polsce 1944-1956. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2006.
Szulakiewicz, Władysława. „Stanisław Łempicki (1886-1947)”. W: Złota księga historiografii lwowskiej XIX i XX wieku, red. Jerzy Maternicki, przy współpr. Leon Zaszkilniak, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2007.
Szulakiewicz, Władysława. „Istota i zakres dydaktyki ogólnej w Szkole Kazimierza Twardowskiego (Kazimierz Twardowski - Kazimierz Sośnicki - Bogdan Nawroczyński)”. W: Inspiracje dla współczesnej edukacji w dydaktyce Drugiej Rzeczypospolitej, red. Danuta Drynda, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2000.
Szulakiewicz, Władysława. „Rodzina w życiu wybitnych uczonych: przykład Kazimierza Twardowskiego (1866-1938)”. W: Obrazy rodziny w ujęciu pedagogicznym i historycznym, red. Alicja Szerląg, Stefania Walasek, Wrocław 2012.
Szulakiewicz, Władysława. „Nauczyciel w twórczości i działalności pedagogicznej Kazimierza Twardowskiego”. Przegląd Historyczno-Oświatowy 1-2 (2014).
Szulakiewicz, Władysława. „Biografia pedagogiczna Elżbiety Zawackiej (1909-2009)”. W: Prof. dr hab. gen. bryg. Elżbieta Zawacka (1909-2009): materiały do biografii, red. Katarzyna Minczykowska, Toruń 2010.
Szulakiewicz, Władysława. „Wstęp”. W: Słownik biograficzny polskiej historii wychowania, red. Andrzej Meissner, Władysława Szulakiewicz, 11-12, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2008.
Szulakiewicz, Władysława. „Ego-dokumenty i ich znaczenie w badaniach naukowych”. Przegląd Badań Edukacyjnych 16 (2013).
Szulakiewicz, Władysława. „Korespondencja w badaniach historii edukacji i nauki. W: Badania historyczne w pedagogice: konteksty źródłowe, red. Władysława Szulakiewicz, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2015.
Szulakiewicz, Władysława. „O wychowaniu wychowawcy” światopogląd pedeutologiczny Józefa Ciembroniewicza (1877-1929)”. W: Amico, socio et viro docto: księga ku czci profesora Andrzeja Kazimierza Banacha, red. Tomasz Pudłocki, Krzysztof Stopka, Kraków: Historia Iagellonica, 2015.
Szulakiewicz, Władysława. „O edukacji pedagogicznej kobiet: Antoniny Machczyńskiej myśl pedeutologiczna”. Przegląd Historyczno-Oświatowy (1-2) 2015.
Szulakiewicz, Władysława. „Jan Władysław Dawid w polskiej historiografii edukacyjnej: wybrane przykłady publikacji”. W0: W stulecie śmierci Jana Władysława Dawida, red. Hanna Markiewiczowa. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, 2014.
Tomczak, Andrzej. „Jadwiga Lechicka jako pedagog i działacz społeczny”. Zapiski Historyczne 31 (1966).
Umieszczeni w przeszłości. Pamięć w naukach pedagogicznych, red. Władysława Szulakiewicz, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2016.
Wałęga, Agnieszka. Życie i działalność Wandy Szuman (1890-1994), Toruń: Wydawnictwo Mado, 2005.
Wojdyło, Witold. „Toruński ośrodek badań naukowych w dziedzinie historii wychowania w latach 1991-2000. Reminiscencje osobiste”. Acta Universitatis Nicolai Copernici. Pedagogika 31 (2015): 87.
Wałęga, Agnieszka. „Szkoła” źródłem w badaniach historyczno-pedagogicznych polskich instytucji edukacyjnych doby zaborów”. Studia Paedagogica Ignatiana 19 (2016).
Wałęga, Agnieszka. „Galicyjska „Szkoła” jako przykład czasopisma pedagogicznego okresu zaborów”. Acta Universitatis Nicolai Copernici. Pedagogika 29 (2013).
Wałęga, Agnieszka. Polskie podręczniki i wydawnictwa pomocnicze do historii wychowania okresu zaborów i II Rzeczypospolitej, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2011.
Wałęga, Agnieszka. „Dziedzictwo polskiej teorii i praktyki pedagogicznej na kartach „Szkoły””. W: Polskie dziedzictwo pedagogiczne: rozważania o ideach i instytucjach, red. Joanna Falkowska, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2016.
Wałęga, Agnieszka. „Nauczyciele galicyjscy w świetle „Szkoły””. W: Badania historyczne w pedagogice. Konteksty źródłowe, red. Władysława Szulakiewicz, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2015.
Wałęga, Agnieszka. „Zagadnienia pedeutologiczne na łamach „Kwartalnika Pedagogicznego” (1956-1989)”. W: Zaangażowanie? Opór? Gra? Szkice do portretu nauczyciela w latach PRL-u, red. Romuald Grzybowski, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2013.
Woleński, Jan. Filozofia szkoły lwowsko-warszawskiej, Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1986.
Woleński, Jan. Szkoła Lwowsko-Warszawska w polemikach, Warszawa: Wydawnictwo Scholar, 1997.
Wróblewska, Teresa. „Bolesław Pleśniarski 1908-1987”. Przegląd Historyczno-Oświatowy 3 (1989): 313-317.
Wybór pism politycznych. Joachim Lelewel, wybór i przyp. opatrzyli Wł. Bortnowski, J. Danielewicz, red. i ze wstępem M. H. Serejskiego, Warszawa 1954.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 430
Liczba cytowań: 0