O „długim wieku XIII” uwagi archeologa
DOI:
https://doi.org/10.12775/AHP.2014.001Słowa kluczowe
archeologia, historia, średniowieczne, wiek XIII, kultura materialnaAbstrakt
W artykule – powołując się na publikacje archeologiczne – zaprezentowano relatywizm określenia „wiek XIII”. Zróżnicowanie terytorialne ziem polskich przekłada się na chronologię przemian uznawanych przez archeologów za typowe dla XIII wieku. Na Śląsku „umowny wiek XIII” trwa od końca wieku XII do 2. połowy wieku XIII, zaś na przykład na Mazowszu i Podlasiu znacznie dłużej, kończąc się już w późnym średniowieczu.
Bibliografia
Boguszewicz A. 2010 Corona Silesiae. Zamki Piastów fürstenberskich na południowym pograniczu księstwa jaworskiego, świdnickiego i ziębickiego do połowy XIV wieku, Wrocław.
Buko A. 2009 Stołpie. Tajemnice kamiennej wieży, Warszawa.
Chorowska M. 2003 Rezydencje średniowieczne na Śląsku. Zamki, pałace, wieże mieszkalne, Wrocław.
Chudziak W. 1991 Periodyzacja rozwoju wczesnośredniowiecznej ceramiki z dorzecza dolnej Drwęcy (VII–XI/XII w.). Podstawy chronologii procesów zasiedlenia, Toruń.
Dąbrowski D. 2012 Daniel Romanowicz król Rusi (ok. 1201–1264). Biografia polityczna, Kraków.
Dzieduszycki W. 1998 Wiek XIII. Przemiany – ich specyfika i znaczenie, [w:] Rewolucja, s. 17–22.
Fehring G. P. 1987 Einführung in die Archäologie des Mittelalters, Darmstadt.
Fokt K. 2012 Późnośredniowieczne osadnictwo wiejskie na Dolnym Śląsku w świetle badań archeologicznych, Kraków.
Frolík J. 1998 Vztah sidelnich aglomeraci 12. stoleti a vrcholně středověkých městských lokaci 13. stoleti, [w:] Rewolucja, s. 59–71.
Gawlas S. 1996 O kształt zjednoczonego królestwa. Niemieckie władztwo terytorialne a geneza społeczno - ustrojowej odrębności Polski, Warszawa.
Gawlas S. 2006 Komercjalizacja jako mechanizm europeizacji peryferii, [w:] Ziemie polskie wobec Zachodu. Studia nad rozwojem średniowiecznej Europy, red. S. Gawlas, Warszawa, s. 25–116.
Górczak Z. 2002 Najstarsze lokacje miejskie w Wielkopolsce (do 1314 r.), Poznań. Gdańsk średniowieczny
Górczak Z. 1998 Gdańsk średniowieczny w świetle najnowszych badań archeologicznych i historycznych, red. H. Paner, Gdańsk.
Hołubowicz W. 1950 Garncarstwo wiejskie zachodnich terenów Białorusi, Toruń.
Kajzer L. 1996 Wstęp do archeologii historycznej w Polsce, Łódź.
Kajzer L. 2007 Ziemie Polski Centralnej w XIII wieku – wstępna próba charakterystyki archeologicznej, AHP, t. 16, s. 19–40.
Kajzer L., Kołodziejski S., Salm J. 2001 Leksykon zamków w Polsce, Warszawa.
Kiersnowska T. 1971 Trzynastowieczna siedziba książęca w Błoniu, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, R. 19, nr 3, s. 447–462.
Kiersnowska T. 1986 Czersk w XIII i XIV wieku. Ośrodek władzy książęcej na południowym Mazowszu, Warszawa.
Klápště J. 1996 Urbanizace středni Evropy jako archeologický problém, [w:] Słowiańszczyzna w Europie średniowiecznej, t. 2, red. Z. Kurnatowska, Wrocław, s. 23–30.
Klápště J. 1998 Proměna Čech ve 13. stoleti jako předmět archeologického výzkumu, [w: ] Rewolucja, s. 9–16.
Kołodziejski S. 1994 Średniowieczne rezydencje obronne możnowładztwa na terenie województwa krakowskiego, Kraków.
Komorowski W. 2000 Kamienice i pałace Rynku krakowskiego w średniowieczu, [w:] Średniowieczny Śląsk i Czechy. Centrum średniowiecznego miasta. Wrocław a Europa Środkowa, red. J. Piekalski, K. Wachowski, Wratislavia Antiqua 2, Wrocław, s. 311–329.
Krause E. 1976 Grodzisko stożkowate w Bninie koło Śremu, [w:] Materiały do studiów nad osadnictwem bnińskim. Grodzisko stożkowate, red. J. Żak, Poznań.
Kruppé J. 1961 Studia nad ceramiką XIV wieku ze Starego Miasta w Warszawie, Wrocław.
Kruppé J. 1967 Garncarstwo warszawskie w wiekach XIV i XV, Wrocław.
Kruppé J. 1980 Garncarstwo późnośredniowieczne w Polsce, Wrocław.
Mangelsdorf G. 1997 Zur mittelalterlichen Keramik des 12. bis 15. Jahrhunderts in Mecklenburg – Vorpommern – ein Bericht zur Forschunglage, [w:] Z pravěku do středověku. Sbornik k 70. narozeninam Vladimira Nekudy, red. P. Michna. R. Nekuda, J. Unger, Brno, s. 230–236.
Marciniak-Kajzer A. 2011 Średniowieczny dwór rycerski w Polsce. Wizerunek archeologiczny, Łódź.
Marciniak-Kajzer A. Migracje 2013 Migracje, Funeralia Lednickie, Spotkanie 15, red. W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński, Poznań.
Modzelewski K. 1975 Organizacja gospodarcza państwa piastowskiego, Wrocław (II wyd. Poznań 2000).
Modzelewski K. 1987a Chłopi w monarchii wczesnopiastowskiej, Wrocław.
Modzelewski K. 1987b Średniowieczna Polska Oskara Kossmanna. Uwagi polemiczne (część II), Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, R. 35, nr 1, s. 115–137.
Moździoch S. 1996 Dwa wielkie plany. Wczesnomiejskie zespoły osadnicze a miasta lokacyjne na Śląsku, [w:] Słowiańszczyzna w Europie średniowiecznej, t. 2, red. Z. Kurnatowska, Wrocław, s. 31–42.
Myśliwski G. 2009 Wrocław w przestrzeni gospodarczej Europy (XIII–XV wiek). Centrum czy peryferie, Wrocław.
Piekalski J. 1999 Od Kolonii do Krakowa. Przemiana topografii wczesnych miast, Wrocław.
Piekalski J. 2004 Wczesne domy mieszczan w Europie Środkowej. Geneza – funkcja – forma, Wrocław.
Piekalski J. 2007 Średniowieczny przełom kulturowy, AHP, t. 16, s. 9–18. w druku Praga, Wrocław i Kraków. Przestrzeń publiczna i prywatna w czasach średniowiecznego przełomu.
Piekalski J., Wachowski K. 2013 „Rodzime” i „obce” w krajobrazie kulturowym średniowiecznych ziem polskich, AHP, t. 21, s. 127–169.
Poliński D. 1996 Przemiany w wytwórczości garncarskiej na ziemi chełmińskiej u schyłku wczesnego i na początku późnego średniowiecza, AHP, t. 4, Toruń.
Poliński D. 2012 Stan badań archeologicznych nad późnym średniowieczem i nowożytnością w ziemi chełmińskiej, AHP, t. 20, s. 105–130.
Poliński D. Polska. Dzieje cywilizacji 2003 Polska. Dzieje cywilizacji i narodu, Monarchia Piastów 1038–1399, red. M. Derwich, A. Żurek, Wrocław.
Powierski J. 1981 Mściwoj II i Świętopełk, [w:] Ludzie pomorskiego średniowiecza. Szkice biograficzne, red. K. Skrzypkowska-Łutowicz, Wrocław, s. 89–96, 138–148.
Powierski J. Rewolucja 1998 „Rewolucja XIII wieku”, red. K. Wachowski, Kultura średniowiecznego Śląska i Czech 3, Wrocław.
Rębkowski M. 1995 Średniowieczna ceramika miasta lokacyjnego w Kołobrzegu, Kołobrzeg.
Rębkowski M. 2001 Pierwsze lokacje miast w Księstwie Zachodniopomorskim. Przemiany przestrzenne i kulturowe, Kołobrzeg.
Rębkowski M. 2007 Chrystianizacja Pomorza Zachodniego. Studium archeologiczne, Szczecin.
Rębkowski M. 2012 Ciągle młoda? Archeologia późnego średniowiecza na Pomorzu Zachodnim po 1989 roku, AHP, t. 20, s. 69–94.
Rozwałka A. 1997 Lubelskie Wzgórze Staromiejskie w procesie formowania średniowiecznego miasta, Lublin.
Rozwałka A. Śląsk 2005 Śląsk w czasach Henryka IV Prawego, red. K. Wachowski, Wratislavia Antiqua 8, Wrocław.
Śliwiński B. 2003 Pomorze Wschodnie w okresie rządów księcia polskiego Władysława Łokietka w latach 1306–1309, Gdańsk.
Torbus T. 1998 Die Konventsburgen im Deutschordensland Preussen, München.
Torbus T. 2012 Zamek w Grudziądzu w świetle badań archeologiczno-architektonicznych. Studia i materiały, red. M. Wiewióra, Toruń.
Wyrozumski J. 1999 Dzieje polski piastowskiej (VIII w.–1370), [w:] Wielka Historia Polski, t. 2, Kraków.
Wysocki J. 2012 Badania stanowisk archeologicznych z późnego średniowiecza i nowożytności w regionie warmińsko-mazurskim w latach 1989–2009, AHP, t. 20, s. 43–68.
Zaniewski P. A. 2012, Zamki Kazimierza Wielkiego, Kraków.
Zientara B. 1975, Henryk Brodaty i jego czasy, Warszawa.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 695
Liczba cytowań: 0