Procesy prasowe redaktora „Dziennika Kujawskiego” Józefa Chociszewskiego z lat 1893 – 1896
DOI:
https://doi.org/10.12775/TSB.2011.001Słowa kluczowe
cenzuraAbstrakt
„Dziennik Kujawski” to najpopularniejszy periodyk o charakterze narodowo - katolickim, który ukazywał się w Inowrocławiu w latach 1893-1939. Obejmując swym zasięgiem wszystkie stany i warstwy społeczeństwa polskiego Kujaw Zachodnich, przez 46 lat propagował najwyższe wartości polskiej kultury, osiągnięcia nauki i techniki oraz relacjonował wiele znaczących zagadnień z życia społecznego, politycznego i kulturalnego miasta, regionu, kraju i świata. Był jednym z ważniejszych dokonań na gruncie rozwoju polskiej prasy prowincjonalnej ostatniego dziesięciolecia XIX wieku, a zarazem pierwszym znaczącym pismem polskim, które trwale zaznaczyło swe miejsce pośród periodyków codziennych Wielkopolski. Miał on swoich czytelników nie tylko na Kujawach i Pałukach, ale także w Królestwie Polskim, Galicji, a nawet w Ameryce i Azji. Pierwszym redaktorem odpowiedzialnym „Dziennika Kujawskiego” w latach 1893-1895 był ceniony pisarz i działacz ludowy Józef Chociszewski. Za zamieszczenie na łamach redagowanego pisma korespondencji o stosunkach szkolnych w Łowyniu pod Pszczewem i o wydarzeniach w szkole w Gogolinku postawiony został w stan oskarżenia. W pierwszym przypadku pruski wymiar sprawiedliwości dopatrzył się obrazy królewskiej regencji poznańskiej i skazał redaktora na miesiąc więzienia oraz poniesienie kosztów procesu, w drugim natomiast uznał, że dopuścił się obrazy protestanckiego nauczyciela i wymierzył karę 6 miesięcy pozbawienia wolności.Bibliografia
Aleksandrowicz J., 75 lat drukarni zakładu wydawnictw CRS w Inowrocławiu 1893−1968, Warszawa 1969.
Aleksandrowicz J., Materiały do dziejów prasy polskiej w Inowrocławiu, „Ziemia Kujawska” t. 1: 1963, s. 138−139.
Aleksandrowicz J., Zwiedzamy Inowrocław, Inowrocław 1967, s. 64–84.
Brejza R., Laubitz Antoni, [w:] Inowrocławski słownik biograficzny, pod red. E. Mikołajczaka, z. 1, Inowrocław 1991, s. 53−55.
Cygler B., Chociszewski Józef Roman, [w:] Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 1, Gdańsk 1992, s. 208−209.
Dereżyński M., Józef Chociszewski. Życie, czyny i środowisko najpracowitszego Wielkopolanina, Szamotuły 1929.
Dereżyński.M., Józef Chociszewski w Inowrocławiu, Inowrocław 1935.
Długosz J., Słownik dziennikarzy regionu kujawsko-pomorskiego, Bydgoszcz 1988.
Dziki S., Czy prasa dopomogła Polakom wybić się na niepodległość?, „Zeszyty Prasoznawcze” 1988, nr 4, s. 13.
Gzella G., „Przed wysokim sądem”. Procesy prasowe polskich redaktorów czasopism dla chłopów w zaborze pruskim, Toruń 2004.
Gzella G., Pruskie prawo prasowe w drugiej połowie XIX wieku, [w:] W kręgu prasy (przeszłość − teraźniejszość − przyszłość), zbiór art. pod red. G. Gzelli i J. Gzelli, t. 2, Toruń 2001.
Inowrocławski słownik biograficzny, pod red. Edmunda Mikołajczaka, t. 1–4, Inowrocław 1991–2000.
Kronika miejscowa, prowincjonalna i zagraniczna, „Kurier Poznański” 1895, nr 187 (17 VIII), s. [3].
Krzymiński A. H., Krzymiński Józef, [w: ] Inowrocławski słownik biograficzny, pod red. E. Mikołajczaka, z. 2, Inowrocław 1994, s. 59−61.
Mała kroniczka, „Przyjaciel Ludu” 1896, nr 19 (6 III), s. [3].
Mikołajczak E., Grabski Lucjan, [w:] Inowrocławski słownik biograficzny, pod red. E. Mikołajczaka, z. 2, Inowrocław 1994, s. 30−31.
Mikołajczak E., Grabski Stefan Józef Maria Telesfor, [w:] Inowrocławski słownik biograficzny, pod red. E. Mikołajczaka, z. 2, Inowrocław 1994, s. 31−32.
Molik W., Dziennikarze polscy pod panowaniem pruskim 1890−1914, [w:] Inteligencja polska XIX i XX wieku, pod red. R. Czepulis-Rastenis, t. 3, Warszawa 1983.
Paczkowski A., Prasa codzienna Warszawy w latach 1918−1939, Warszawa 1983.
Pieścikowski E., Chociszewski Józef Roman, [w:] Wielkopolski słownik biograficzny, pod red. A. Gąsiorowskiego i J. Topolskiego, Poznań 1983, s. 105.
Pietrzak M., Reglamentacja wolności prasy w Polsce (1918−1939), Warszawa 1963.
Pyzio J., Gnieźnieńskie lata działalności Józefa Chociszewskiego (1837−1914). W 150 rocznicę urodzin, [w:] Gniezno. Studia i materiały historyczne, t. 3, Warszawa 1990, s. 104.
Rajch M., Cenzura pruska w Wielkopolsce w latach 1848−1918, Poznań 2004.
Rozmaitości, „Gazeta Toruńska” 1895, nr 192 (21 VIII), dodatek, s. [5].
Rozmaitości, „Przyjaciel” 1895, nr 67 (20 VIII), s. 2.
Rozmaitości, „Przyjaciel” 1897, nr 8 (26 I), s. 2.
Sikorska J., Chociszewski Józef Roman, [w:] Inowrocławski słownik biograficzny, pod red. E. Mikołajczaka, z. 4, Inowrocław 2000, s. 14−17.
Sikorski Cz., Miasto na soli. Zarys historii Inowrocławia do roku 1919, Warszawa 1988.
Sikorski Cz., Świadkowie 800−lecia. Encyklopedia wiedzy o zabytkach Inowrocławia, Inowrocław 2002.
Sobkowiak W., Chociszewski Józef Roman, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 3, Kraków 1937, s. 345−347.
Spaleniak W., Encyklopedyczny zarys dziejów prasy wielkopolskiej (1794−1939), [w:] Z dziejów prasy wielkopolskiej XIX i XX wieku, praca zbiorowa pod red. M. Kosmana, t. 3, Poznań 1997.
Śmigiel K., Biskup Antoni Laubitz 1861–1939, Gniezno 1994.
Trzeciakowski L., Kształtowanie się nowoczesnego społeczeństwa miejskiego, [w:] Dzieje Inowrocławia, pod red. M. Biskupa, t. 1: (do 1919 r.), Warszawa 1978, s. 368.
Trzeciakowski L., Pod pruskim zaborem 1850−1918, Warszawa 1973.
Wajer J., Miejsce „Dziennika Kujawskiego”(1893−1939) w prasie wielkopolskiej, [w:] Prasa regionalna w Wielkopolsce, pod red. M. Kosmana, Poznań 2000.
Wiadomości miejscowe i potoczne, „Dziennik Poznański” 1897, nr 1 (1 I), s. [4].
Wiadomości z bliska i z daleka, „Wielkopolanin” 1895, nr 188 (18 VIII), s. 3; „Wielkopolanin” 1895, nr 257 (8 IX), s. 3.
Wiadomości z bliska i z daleka, „Wielkopolanin” 1896, nr 52 (3 III), s. 3.
Wiadomości z Warmii i dalszych stron, „Gazeta Olsztyńska” 1895, nr 67 (21 VIII), s. [3].
Z różnych stron, „Gazeta Toruńska” 1896, nr 53 (4 III), s. [3].
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 537
Liczba cytowań: 0
