Kilka uwag na temat praktyk magicznych chrześcijan w późnoantycznych kościelnych tekstach normatywnych
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPLP.2018.026Słowa kluczowe
magia, wróżbiarstwo, chrześcijaństwo antyczne, późnoantyczne społeczeństwo rzymskie, synody, Kościół starożytny, Canones Patrum Greacorum, Constitutiones ApostolorumAbstrakt
W artykule zaprezentowałem kilka uwag dotyczących praktyk magicznych chrześcijan, które odnaleźć można w późnoantycznych (IV i V w.) kościelnych tekstach normatywnych takich jak akta synodów, Canones Patrum Greacorum czyConstitutiones Apostolorum. Problem praktyk magicznych uprawianych przez chrześcijan dotyczył całego obszaru Cesarstwa Rzymskiego i związany był głównie z pozostałościami (w niektórych prowincjach zachodnich bardzo silnymi) kultów pogańskich, a także z tym, że nie wszyscy mieszkańcy Imperium przyjęli religię chrześcijańską. W źródłach dokumentowych Kościoła niewiele znajdziemy zapisów dotyczących interesującego nas zagadnienia. Głównie odnajdujemy zakazy uprawiania magii, wróżenia, uczęszczania do wróżbitów, przyrządzania zaklęć oraz napojów. Za wszystkie te wykroczenia groziły oczywiście odpowiednie kary, najczęściej czasowego wyłączenia ze wspólnoty z Kościołem.Bibliografia
Acta Synodalia ab anno 50 ad annum 381, compositio et elaboratio A. Baron, H. Pietras, Synodi et Collectiones Legum vol. I, Wydawnictwo WAM, Kraków 2006.
Acta Synodalia ab anno 381 ad annum 431, compositio et elaboratio A. Baron, H. Pietras, Synodi et Collectiones Legum vol. IV, Wydawnictwo WAM, Kraków 2010.
Acta Synodalia ab anno 431 ad annum 504, compositio et elaboratio A. Baron, H. Pietras, Synodi et Collectiones Legum vol. VI, Wydawnictwo WAM, Kraków 2011.
Assmann J., Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i tożsamość polityczna w cywilizacjach starożytnych, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008.
Augustinus, De doctrina Christiana, CSEL 80.
Banaszak M., Historia Kościoła Katolickiego, Starożytność, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2005, t. 1.
Baranowski P., W kręgu upiorów i wilkołaków, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1981.
Bogowie, demony, herosi. Leksykon, red. Z. Pasek, Wydawnictwo Znak, Kraków 1996.
Canones Patrum Graecorum (greaca et polonica), Athanasii et Hipolytii (arabica et polonica), compositio et elaboratio A. Baron, H. Pietras, Synodi et Collectiones Legum vol. III, Wydawnictwo WAM, Kraków 2009.
Chuvin P., Ostatni poganie. Zanik wierzeń pogańskich w cesarstwie rzymskim od panowania Konstantyna do Justyniana, Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik, Warszawa 2008.
Constitutiones apostolorum et Canones Pamphilii ex synodo apostolico Antiochemo, Lex canonica sanctorum apostolurym, Poene pro lapsis sanctorum apostolorum, Euchologion Serapionis, compositio et elaboratio A. Baron, H. Pietras, Synodi et Collectiones Legum vol. II, Wydawnictwo WAM, Kraków 2007.
Curtis E., A History of Ireland. From Earliest Times to 1922, Routledge, London-New York 2002.
de Clercq V., Samuel Laeuchli, Power and Sexuality: The Emergence of Canon Law at the Synod of Elvira (review), „Vigiliae Christianae” 29/1 (1975), s. 75-77.
Grimel P., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków 1997.
Hamman A.G., Życie codzienne w Afryce Północnej w czasach św. Augustyna, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1989.
hEithir B.Ó., Historia Irlandii, Wiedza Powszechna, Warszawa 2000.
Historia Irlandii, red. T.W. Moody, F.X. Martin, Zysk i S-ka, Poznań 1998.
Kasprzak D., Studium porównawcze myśli pasterskiej św. Piotra Chryzologa i Salwiana z Marsylii, Wydawnictwo Unum, Kraków 2008.
MacMullen R., Christianizing the Roman Empire (A.D. 100-400), Courier Companies, New Haven-London 1984.
Melchior-Bonnet S., Narzędzie magii. Historia luster i zwierciadeł, Bellona, Warszawa 2007.
Milewski I., Depozycje i zsyłki biskupów w Cesarstwie Wschodniorzymskim (325-451), Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2008.
Milewski I., Oıonomanteía w wybranych relacjach późnoantycznych greckich autorów chrześcijańskich, „Przegląd Nauk Historycznych” XIV/2 (2015), s. 209-220.
Pałucki J., Nawrócenia w IV w.. Motywy i reperkusje społeczne, „Vox Patrum” 17 (1997), z. 32-33, s. 187-198.
Problemy duszpasterskie starożytnego Kościoła, red. J. Pałubicki, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2009.
Moffet S.H., A History of Christianity in Asia, vol. 1: Beginnigs to 1500, Orbis Books, New York 1998.
Ożóg M., Kościół starożytny wobec świątyń oraz posągów bóstw, Wydawnictwo WAM, Kraków 2009.
Pełka L., Polska demonologia ludowa, Iskry, Warszawa 1987.
Roth J.P., Rzymska sztuka wojenna, Wydawnictwo „Książka i Wiedza”, Warszawa 2011.
Strzelczyk J., Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian, Rebis, Poznań 2007.
Sulpicius Severus, Chronicorum libri, CSEL 1.
Tertulianus, De idolatria, PL 1.
Ubina J.F., Le councile d’Elvire et l’espirit du paganisme, „Dialogues d’histoire ancienne” 19/1 (1993), s. 309-318.
Wipszycka E., Études sur le Christianisme dans l’Égypte de l’antiquité tardive, Institutum Patristicum Augustinianum, Roma 1996.
Woch J., Biskup Rzymu wobec problemów kościołów wschodnich przy końcu IV w., „Vox Patrum” 24 (2004), t. 46-47, s. 231-248.
Wypustek A., Rola oskarżenia o magię i wróżbiarstwo w prześladowaniu chrześcijan na przełomie II i III w., „Vox Patrum” 17 (1997), z. 32-33, s. 45-60.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 263
Liczba cytowań: 0