Poglądy profesorów uniwersytetów europejskich na temat edukacji kobiet na poziomie wyższym. Analiza wybranych czasopism kobiecych Królestwa Polskiego z II połowy XIX i początku XX wieku

Abstrakt

Celem artykułu jest ukazanie poglądów pracowników wyższych uczelni europejskich oraz polskich uniwersytetów w Krakowie i Lwowie na temat możliwości kształcenia kobiet na poziomie wyższym. Analizie jakościowej poddano materiał źródłowy pochodzący z czterech czasopism kobiecych: „Bluszcza”, „Tygodnika Mód i Powieści”, „Świtu”, „Dobrej Gospodyni” oraz „Kroniki Rodzinnej” – pisma kierowanego do rodzin.

Ustalono, że w drugiej połowie XIX wieku na łamach czasopism niejednokrotnie zamieszczano artykuły zawierające wskazówki i przestrogi dla młodych Polek, które zamierzały podjąć studia wyższe na uniwersytetach zagranicznych. Uniwersytety w Szwajcarii i we Francji przyjmowały pierwsze studentki już w latach 60. XIX wieku, natomiast uniwersytety w Krakowie i Lwowie – dopiero trzydzieści lat później. Redakcje i publicyści czasopism informowali czytelniczki o warunkach studiowania, wymaganiach stawianych studentkom i napotykanych przez nie trudnościach. Przywoływano też opinie profesorów dotyczące zdolności kobiet do podjęcia kształcenia na poziomie wyższym. Początkowo opinie te były dość zróżnicowane, jednak obserwacja coraz liczniejszej grupy studiujących dziewcząt, ich pilności i zaangażowania w pracę spowodowały, że znaczna część naukowców uznała, iż dziewczęta mogą studiować z pożytkiem dla siebie i społeczeństwa.