Warunki sprzyjające podejmowaniu trudu samowychowania
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2017.2.008Słowa kluczowe
samowychowanie, rozwój własny, świadomość siebie, dialog, czas wolnyAbstrakt
Samowychowanie, będące świadomym i czynnym ustosunkowaniem się człowieka do procesu własnego rozwoju, zakłada podjęcie dobrowolnej aktywności osoby. Nie jest to jednak proces samoistny, a jego podjęcie uwarunkowane jest zaistnieniem całego splotu określonych czynników i okoliczności. Konieczne zatem wydaje się poszukiwanie warunków, które będą sprzyjać samowychowaniu. Taką próbę podejmuję w tym artykule, w którym zostały przedstawione trzy obszary mogące zmotywować młodego człowieka do podjęcia tego trudu, a których twórcą powinien być wychowawca/rodzic/nauczyciel. Tworzenie odpowiednich warunków sprzyjających samowychowaniu wiąże się przygotowaniem młodych ludzi do podejmowania czynności, które wynikają z kolejnych etapów procesu samowychowania. Pierwszym z obszarów jest prawdziwy dialog wychowawczy, który stanowi wzajemne otwarcie się pomiotów wychowawczych, pozwalające wychowankowi na czerpanie z doświadczeń wychowawcy, a zwłaszcza na uczenie się na przykładzie jego życia. Spotkanie i podjęcie dialogu z takim wychowawcą może się stać motywacją do podjęcia samowychowania. Kolejny z obszarów dotyczy pomocy okazywanej wychowankowi w tworzeniu obrazu samego siebie, co dokonuje się za pomocą procesów samoobserwacji, samoanalizy oraz samooceny i samokontroli. Rolą wychowawcy jest ułatwienie wychowankowi zdobywania samowiedzy na temat cech, właściwości psychicznych, postaw i zachowań itp. oraz głębokiej samorefleksji dokonywanej w perspektywie osiągniętych rezultatów i zamierzeń. Artykuł wskazuje też na konieczność wykorzystania czasu wolnego w działaniach samowychowawczych. Czas wolny jest tą sferą życia, w której człowiek dobrowolnie podejmuje aktywność, pogłębiając i udoskonalając obowiązki, ujawniając własne poglądy, zainteresowania i marzenia, a także zdolności i uzdolnienia. Odkrywanie własnych możliwości będzie dla wychowanka stanowić dobrą okazję do poznawania siebie, rozwijania inicjatywy, a co za tym idzie, do zrozumienia konieczności samowychowania oraz bodziec do jego podjęcia.
Bibliografia
Buber M., Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, tłum. J. Doktór, PAX, Warszawa 1992.
Czajkowski K., Wychowanie do rekreacji, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1979.
Jundziłł I., O samowychowaniu, Nasza Księgarnia, Warszawa 1975.
Janowska M., Wychowanie jako system wzajemnych oddziaływań rodziców i dzieci, „Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio” 2015, t. 21, nr 1, s. 5–33.
Kalina W., Model nauczyciela w nowym systemie oświaty, „Nowa Szkoła” 1975, nr 4, s. 3–6.
Kozłowski J., Analiza i ocena pracy nauczyciela i szkoły, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1966.
Krajewska M., Kara i nagroda, „Edukacja i Dialog” 2001, nr 3, s. 61–66.
Maciaszkowa J., O możliwości wpływu na wychowawczego na ucznia, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 1989, nr 2.
Makówka M., Społeczno-ekonomiczne aspekty czasu wolnego, „Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie” 2006, nr 716, s. 41–53.
Marciniak G., Orliński K., Czas wolny jako prawo jednostki – fenomen czasu wolnego, w: Kultura czasu wolnego we współczesnym świecie, red. V. Tanaś, W. Welskop, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Biznesu i Nauk o Zdrowiu, Łódź 2016, s. 349–359.
Miśkowiec E., Rola karania i nagradzania w kształtowaniu sprawności moralnych, w: Kształtowanie sprawności moralnych, red. A. Jazukiewicz, I. Jazukiewicz, Wydawnictwo Naukowe US, Szczecin 2017, s. 61–77.
Miśkowiec E., Proces wychowania i samowychowania a czas wolny, w: Czas wolny młodzieży szkolnej, red. M. Banach, T.W. Gierat, Vydavatel’stvo MTM, Levoča 2010, s. 28–35.
Nowak M., Podstawy pedagogiki otwartej, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 2000.
Pacek S., Jak kierować samowychowaniem uczniów, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1984.
Pięta J., Pedagogika czasu wolnego, Wydawnictwo Frel, Nowy Dwór Mazowiecki 2014.
Sowiński A.J., Samowychowanie w interpretacji pedagogicznej, Oficyna In Plus, Szczecin 2006.
Śnieżyński M., Dialog edukacyjny, Wydawnictwo Naukowe PAT, Kraków 2001.
Tchorzewski A.M. de, Wstęp do teorii wychowania, Akademia Ignatianum w Krakowie – Wydawnictwo WAM, Kraków 2016.
Zaborowski Z., Teoria równości interpersonalnej i jej zastosowanie pedagogiczne, „Nowa Szkoła” 1973, nr 6, s. 44–48.
Zarzecki L., Teoretyczne podstawy wychowania. Teoria i praktyka w zarysie, Karkonoska Państwowa Szkoła Wyższa w Jeleniej Górze, Jelenia Góra 2012.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Akademii Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Akademii Ignatianum w Krakowie. Akademia Ignatianum w Krakowie jest uprawniona do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 525
Liczba cytowań: 0