Emigracja „drugiego pokolenia”: refleksje i pytania na marginesie biografii Piotra Wandycza i Leopolda Łabędzia
DOI:
https://doi.org/10.12775/SDR.2015.1.04Słowa kluczowe
Piotr Wandycz, Leopold Łabędź, polska emigracja wojenna, historia historiografii, sowietologiaAbstrakt
Piotr Wandycz jest jednym z najbardziej uznanych historyków polskiego pochodzenia, który zrobił karierę akademicką na Zachodzie po II wojnie, osiągając profesurę na Yale University. Leopold Łabędź, urodzony trzy lata wcześniej (w 1920), jest także przykładem błyskotliwej kariery wojennego wychodźcy z Polski – w tym wypadku w roli jednego z najbardziej uznanych w świecie sowietologów, współzałożyciela i redaktora kwartalnika „Survey”. Równoległe życiorysy tych dwóch wybitnych przedstawicieli wojennego pokolenia dwudziestolatków, którzy pozostali na Zachodzie, są tutaj kanwą do refleksji nad przemianami pojęcia i znaczenia emigracji polskiej. Punktem wyjścia jest pogląd znanego publicysty, Juliusza Mieroszewskiego, wyrażony w 1954 roku, zakładający, że nowe pokolenie polskich emigrantów będzie „wtapiało się” w życie kulturalne i polityczne krajów swojego osiedlenia i że przez to właśnie osiągnąć zdoła wpływ na świadomość polityczną elit Zachodu. Porównane między sobą przykłady decyzji życiowych i osiągnięć Piotra Wandycza i Leopolda Łabędzia są dobrą okazją do weryfikacji tej tezy.Bibliografia
Źródła:
Czy Polska jest małym narodem? – z profesorem Piotrem Wandyczem rozmawia Andrzej Nowak, „Arka”, nr 34: 4/1991.
Giedroyc J., Autobiografia na cztery ręce, oprac. K. Pomian, Warszawa 1994.
Jerzy Giedroyc – Czesław Miłosz, Listy 1952 1963, oprac. M. Kornat, Warszawa 2008.
Jerzy Giedroyc – Konstanty A. Jeleński, Listy 1950 1987, oprac. W. Karpiński, Warszawa 1995.
Jerzy Giedroyc – Jerzy Stempowski, Listy 1946 1969, cz. II, oprac. A. S. Kowalczyk, Warszawa 1998.
Łabędź L., Bez złudzeń. Wybór pism 1962 1988, London 1989.
Mieroszewski J., Finał klasycznej Europy. Wybrał, opracował i wstępem opatrzył R. Habielski, Lublin 1997.
Mieroszewski J., Polacy i… poganie, „Kultura”, nr 9/1954.
„Nazywać rzeczy po imieniu” – z Leopoldem Łabędziem, historykiem, dziennikarzem, sowietolo-giem rozmawia P. Chojnacki, „Arka” 36 (6/1991).
„Robić politykę w brzuchu wieloryba” – autoryzowany wywiad z Leopoldem Łabędziem (przepro¬wadził J. Darski [J. Tragalski]), „Contra”, nr 3/1990.
Shils E., Portraits. A Gallery of Intellectuals, Chicago 1997.
Ulam A., Understanding the Cold War: A Historian’s Personal Reflections, Charlottesville 2000.
Wandycz P., Drętwa mowa, „Kultura”, nr 5/1957.
Wandycz P. S., Garść wspomnień, „Przegląd Polski” (Nowy Jork), 4 II 2005.
Wandycz P., Historycy i historia na emigracji, [w:] Nauka polska wobec totalitaryzmów w 55 rocz¬nicę wybuchu II wojny światowej, red. B. Orłowski, Warszawa 1994.
Wandycz P., Między starymi a nowymi laty…, [w:] Henryk Wereszycki (1898 1990). Historia w życiu historyka, red. E. Orman, A. Cetnarowicz, Kraków 2001.
Wandycz P., O dwóch historykach, „Zeszyty Historyczne”, 32 (1975).
Wandycz P. S., O federalizmie i emigracji. Reminiscencje o rzeczach istotnych i błahych. Rozmowy prowadził S. Łukasiewicz, Lublin 2003.
Wandycz P., Wstęp. Polacy i Ameryka, [w:] M. Wańkowicz, Kundlizm, Klub Trzeciego Miejsca, Polacy i Ameryka, Tworzywo, Warszawa 2011.
Wandycz P., „Zeszyty Historyczne”, [w:] Jerzy Giedroyc. Redaktor, polityk, człowiek, oprac. K. Pomian, Lublin 2001.
Opracowania:
Coleman P., The Last Intellectuals: Essays on Writers & Politics, Melbourne 2010.
Łukasiewicz S., Polska emigracja polityczna w XX wieku i pamięć historyczna, „Przegląd Zachodni” 2007, nr 1.
Łukasiewicz S., Zimnowojenna emigracja polityczna jako przedmiot badań, „Pamięć i Sprawiedliwość”, nr 1 (15), 2010.
Nowak A., Leopold Łabędź, [w:] Leksykon kultury polskiej poza krajem od roku 1939, t. 1, red. K. Dybciak i Z. Kudelski, Lublin 2000.
Nowak A., Piotr Wandycz, [w:] Leksykon kultury polskiej poza krajem od roku 1939, t. 1, red. K. Dybciak i Z. Kudelski, Lublin 2000.
Nowak A., A „Polish Connection” in American Sovietology, Or the Old Homeland Enmities in the New Host Country Humanities, „Ab Imperio” (Kazań), 4/2007.
Nowinowski S., Historia dyplomacji II Rzeczypospolitej na łamach „Zeszytów Historycznych”, [w:] Jerzego Giedroycia rozrachunki z historią i polityką. Studia i szkice w czterdziestą rocznicę „Zeszytów Historycznych”, red. S. M. Nowinowski, R. Stobiecki, Łódź 2005.
Sikorski R., Leopold Łabędź [obituary], „National Review”, 26 IV 1993.
Stobiecki R., Klio na wygnaniu. Z dziejów polskiej historiografii na uchodźstwie w Wielkiej Brytanii po 1945 r., Poznań 2005.
Szczerbiński M., Od polityki do historii. Zarys biografii Piotra Stefana Wandycza, [w:] Studia z dziejów Polski i Europy w XIX i XX wieku. Księga dedykowana Profesorowi Piotrowi Stefanowi Wandyczowi, red. J. Faryś, ks. R. Nir, M. Szczerbiński, Gorzów Wlkp. 2004.
Trudzik A., Polski Ruch Wolnościowy „Niepodległość i Demokracja” i jego organ prasowy „Trybuna”. Dzieje Ruchu, periodyku i innych czasopism wydawanych przez PRW „NiD”, Warszawa 2009.
Zamoyski A., Leopold Łabędź [obituary], „The Independent”, 27 III 1993.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 373
Liczba cytowań: 0
