Lithuanian hetmans’ importance for military preparation in Grand Duchy. Case of Livonian campaign, 1625–1626
DOI:
https://doi.org/10.12775/RL.2016.04Keywords
Commonwealth of Both Nations, Lithuanian hetmans, Lithuanian army, military logistics, Livonian WarAbstract
Livonian war, waged by Lithuanian army against Swedes in 1625–1626, showed very clearly, that without hetman’s help (commander-in-chief) any military preparation would have been very difficult or even impossible. Using their private resources: men, money or raw materials Lithuanian commanders were able to build quite the large army. The king Sigismund III’s decisions, quarrels among high – ranking officers and military blunders did not allow to use these forces properly. Structure of the army, composition of oficer’s corps and troops’ strength was heavily influenced by hetmans. Maintaining army in the camp was possible because of their considerable borrowing. They used their vast landed estates as a source of food, arms and military equipment. Hetmans were responsible for camp and march discipline and civilians protection, however their achievements in that area were rather modest.References
Źródła rękopiśmienne
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie
Archiwum Radziwiłłów
Dział II, nr 546, 906, 915, 919, 920, 922
Dział III, nr 2
Dział IV, nr 313, 314
Dział V, nr 23, 432, 689, 1101, 1268, 1402, 1584/III, 2654, 2697, 4830, 6550, 6956/I, 7232, 8015, 8031, 8080/I, 9066, 10262/III, 10761, 10985 11150, 11868, 12786, 12789/I, 12835, 13178, 13427, 13855/XXI, 14507, 14648/II 15435, 15517, 15886 16717, 17075, 17961/II–III, 17966/V, 18165a
Dział VII, nr 64
Varia Biblioteki Narodowej w AGAD
rkps 6
Archiwum Narodowe w Krakowie
Archiwum Sanguszków ze Sławuty
rkps 51, 62
Biblioteka im. Raczyńskich w Poznaniu
rkps 75
Biblioteka Jagiellońska w Krakowie
rkps 7
Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie
rkps 58
Lietuvos Mokslu Akademijos biblioteka, Vilnius
Fond. 17: 131
Fond. 139: 314, 2706, 3917
Fond. 264: 1210
Львивська наукова библиотека имени В. Стефаника НАН України, Львів
fond 103, opis 1, sprawy: 435, 439, 449, 458, 460, 464, 479, 485, 486, 489, 492, 498, 499, 505, 512, 521, 524, 530, 531, 533, 534, 539, 541, 543, 545, 548, 552, 566, 569, 570, 572, 578, 580, 581, 587, 595, 599, 600, 602, 605, 606, 609, 614, 636 (teka III: pliki 135, 139, 149; teka IV, pliki 8, 10, 14, 29, 35, 36, 39, 42, 48, 49, 55, 62, 71, 72, 74, 80, 81, 84, 89, 91, 93, 95, 98; 102, 103, 115, 118, 119, 127, 129, 130, 137, 144, 148, 149; teka V, pliki 2, 5, 6, 9, 14, 24, 36)
opis 6, sprawa 155 (Teka Prohaski nr IV, plik 259)
Нацыянальны Гістарычны Архіў Беларусі, Мінск
fond 694, opis 1, dzieło 169
Российская Национальная Библиотека, Санкт-Петербург
fond 958, F. IV 90
fond 971, opis 2, dzieła: 96, 115, 321/2, nr 52, 54, 66–68, 86, 87, 135
Vilniaus universiteto biblioteka:
Fond I, F–1011
Źródła drukowane
Archiwum Domu Radziwiłłów, Listy Mikołaja Krzysztofa Sierotki, Jana Zamoyskiego, Lwa Sapiehy, w: Scriptores Rerum Polonicarum, wyd. A. Sokołowski, t. 8, Kraków 1885.
Compendium dwunastoniedzielnych prac Imci księcia hetman polnego i wojska z nim służącego przeciw Gustawowi księciu Sudermańskiemu, w: Księcia Krzysztofa Radziwiłła […] Sprawy wojenne i polityczne 1621–1632, Paryż 1859, s. 527–549.
Diariusze wyprawy hetmana litewskiego Lwa Sapiehy do Inflant w 1625 r., oprac. Z. Bruliński, w: Studia historyczno-wojskowe, t. 2, red. K. Bobiatyński, P. Gawron, M. Nagielski, Zabrze 2008, s. 245–261.
Umowy ze Szwecyją. Dyariusz Janusza Tyszkiewicza z r. 1625, seria: „Biblioteka Starożytna Pisarzy Polskich”, wyd. K.W. Wóycicki, t. 5, Warszawa 1854.
Opracowania
Augustyniak U., W służbie hetmana i Rzeczypospolitej, Warszawa 2004.
Balcerek M., Księstwo Kurlandii i Semigalii w wojnie Rzeczypospolitej ze Szwecją w latach 1600–1629, Poznań 2012.
Bruliński Z., Wyprawa hetmana wielkiego litewskiego Lwa Sapiehy do Inflant w 1625 r., w: Studia historyczno-wojskowe, t. 1, Siedlce 2007, s. 77–92.
Czwołek A., Konflikt Lwa Sapiehy, wojewody wileńskiego i Krzysztofa Radziwiłła, hetmana polnego litewskiego na tle problemów militarnych i politycznych Rzeczypospolitej w latach 1625–1633, cz. 1, „Czasy Nowożytne” (Toruń) 2003, t. 15, s. 107–175, cz. 2, „Czasy Nowożytne” (Toruń) 2007, t. 20, s. 67–101.
Czwołek A., Konflikty i spory wśród dowódców litewskich w czasie wojny w Inflantach w latach 1625–1629 i ich wpływ na przebieg działań militarnych, w: Wojny Północne w XVI–XVIII wieku. W czterechsetlecie bitwy pod Kircholmem, red. B. Dybaś, A. Ziemlewska, Toruń 2007, s. 93–103.
Czwołek A., Piórem i buławą. Działalność polityczna Lwa Sapiehy kanclerza litewskiego, wojewody wileńskiego, Toruń 2012.
Gawron P., Hetman koronny w systemie ustrojowym Rzeczypospolitej w latach 1581–1646, Warszawa 2010.
Herbst S., Wojna inflancka 1600–1602, wyd. 2, Zabrze 2006.
Rachuba A., Litewskie przygotowania do wojny ze Szwecją w 1635 roku, w: Z dziejów stosunków Rzeczypospolitej Obojga Narodów ze Szwecją w XVII wieku, red. M. Nagielski, Warszawa 2007, s. 33–43.
Wisner H., Król i książę. Konflikt między Zygmuntem III Wazą i Krzysztofem Radziwiłłem, „Rocznik Białostocki” 1972, t. 11, s. 53–100.
Wisner H., Rzeczpospolita Wazów, t. 1–2, Warszawa 2002–2004.
Wisner H., Wojna inflancka 1625–1629, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1970, t. 16, cz. 1, s. 27–93.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 377
Number of citations: 0