Standardy i jakość życia w historiografii światowej. Przegląd badań i problemów
DOI:
https://doi.org/10.12775/RDSG.2016.01Słowa kluczowe
standardy życia, jakość życia, konsumpcja, płace realne, PKB per capita, biologiczny standard życia, alfabetyzacja, numeracy, nierównościAbstrakt
Autorzy opisują historię badań nad standardami życia w przeszłości oraz wskazują na różnicę między nimi a studiami nad jakością życia. Artykuł zawiera też przegląd metod badań nad standardami, skupiając się na najważniejszych z nich, dotyczących takich zagadnień, jak konsumpcja, płace realne i obliczenia PKB per capita, biologiczny standard życia, wskaźniki demograficzne (oczekiwana długości życia, umieralność noworodków i niemowląt), nierówności ekonomiczne, alfabetyzacja i umiejętność liczenia.Bibliografia
A’Hearn B., Baten J., Crayen D., Quantifying quantitative literacy. Age heaping and the history of human capital, „Journal of Economic History” 68, 2009, nr 3, s. 783–808.
Alfani G., Wealth inequalities and population dynamics in early modern northern Italy, „Journal of Interdisciplinary History” 40, 2010, nr 4, s. 513–549.
Allen R., The Great Divergence in European wages and prices from the Middle Ages to the First World War, „Explorations in Economic History” 38, 2001, nr 4, s. 411–447.
Álvarez-Nogal C., Prados de la Escosura L., The rise and fall of Spain (1270– 1850), „Economic History Review” 66, 2013, nr 1, s. 1–37.
Bardet J.P., Ruen aux XVIIe et XVIIIe siècles. Les mutations d’un espace social, s. 1, Paris 1983.
Baten J., Szołtysek M., A golden age before serfdom? The human capital of Central-Eastern and Eastern Europe in the 17th–19th centuries, „MPIDR Working Papers” WP-2014-008.
Beauvalet-Boutouyrie S., La démographie de l’époque moderne, Paris–Berlin 1999.
Bengtsson T., Living Standards and Economic Stress, w: Life Under Pressure: Mortality and Living Standards in Europe and Asia, 1700–1900, red. T. Bengtsson et al., Cambridge 2004, s. 27–59.
Bennessar B., Goy J., Contribution à l’histoire de la consommation alimentaire du XIVe au XIXe siècle, „Annales. Économies, Sociétés, Civilisations” 30, 1975, nr 2, s. 402–430.
Bois G., The Crisis of Feudalism. Economy and Society in Eastern Normandy c. 1300–1550, Cambridge 1984.
Boucekkine R., de la Croix D., Licandro O., Early mortality declines at the dawn of modern growth, „Scandinavian Journal of Economics” 105, 2003, nr 3, s. 401–418.
Bowblis J.R., The decline in infant death rates, 1878–1913. The role of early sickness insurance programs, „Journal of Economic History” 70, 2010, nr 1, s. 221–232.
Bowden, P. Agricultural prices, farm profits and rents, 1500–1640, w: Chapters from Agrarian History of England and Wales 1500–1750, ed. J. Thirsk, t. 1, Cambridge 1990, s. 71–83.
Bränstrom A., Historical decline of infant mortality in Sweden 1750–1950. Past and present research into its decline, w: The Decline of Infant Mortality in Europe 1800–1950. Four National Case Studies, eds. C.A. Corsini, P.P. Viazzo, Florence 1993, s. 19–34.
Braudel F., Civilisation matérielle et capitalisme (XVe–XVIIIe siècle), t. 1, Paris 1967.
Braudel F., Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm XV–XVIII wieku, t. 1: Struktury codzienności, przeł. M. Ochab, P. Graff, Warszawa 1992.
Braudel F., Vie matérielle et comportements biologiques „Annales. Économies, Sociétés, Civilisations” 16, 1961, nr 3, s. 545–549.
Broadberry S., Campbell B.M.S., Klein A., Overton M., van Leeuwen B., British Economic Growth, 1270–1870, Cambridge 2015.
Bujak F., Budżet chłopa, „Ekonomista” 2, 1903, s. 169–199.
Clark G., Hamilton G., Survival of the richest: The Malthusian mechanism in pre-industrial England, „Journal of Economic History” 66, 2006, nr 3, s. 707–736.
Cohen M.N., Health and the Rise of Civilization, New Haven 1989.
Cohen P.C., A Calculating People. The Spread of Numeracy in Early America, Chicago 1982.
Crayen D., Baten J., Global trends in numeracy 1820–1949 and its implications for long-term growth, „Explorations in Economic History” 47, 2010, nr 1, s. 82–99.
Cressy D., Literacy and the Social Order: Reading and Writing in Tudor and Stuart England, Cambridge 1980.
Daszkiewicz-Ordyłowska D., Zgony w parafii toszeckiej w latach 1789–1877, w: Śląskie studia demograficzne, t. 3: Zgony, red. Z. Kwaśny, Wrocław 1996 (Acta Universitatis Wratislaviensis 1825, Historia CXXV), s. 27–43.
Dembińska M., Konsumpcja żywnościowa w Polsce średniowiecznej, Wrocław–Warszawa–Kraków 1963.
Dyer C., Changes in diet in the late middle ages: the case of harvest workers, „Agricutural History Review” 36, 1988, s. 21–37.
Dyer C., Standards of Living in the Later Middle Ages. Social Change in England c. 1200–1520, Cambridge 1989.
Emigh R.J., Numeracy or Enumeration? The Uses of Numbers by States and Societies, „Social Science History” 26, 2002, nr 4, s. 653-698.
Engels F., Położenie klasy robotniczej w Anglii, tłum. A. Długosz, Warszawa 1952.
Filtzer D.A., The hazards of urban life in late Stalinist Russia. Health, hygiene, and living standards 1943–1953, Cambridge 2010.
Floud R., Fogel R.W, Harris B., Hong S.C., The Changing Body. Health, Nutrition, and Human Development in the Western World since 1700, Cambridge 2011.
Fogel R. W., The Escape from Hunger and Premature Death, 1700–2100. Europe, America, and the Third World., Cambridge 2004.
Fogel R.W., Engerman S., Time on the Cross: The Economics of Negro Slavery, t. 1–2, Boston 1974.
Frankema E., Has Latin America always Been Unequal? A Comparative Study of Asset and Income Inequality in the Long Twentieth Century, Leiden 2009.
Galley C., Shelton N., Bridging the gap: Determining long-term changes in infant mortality in pre-registration England and Wales, „Population Studies” 55, 2001, nr 1, s. 65–77.
Górna K., Narodziny, śluby i zgony na Górnym Śląsku w XVIII wieku, w: Wesela, chrzciny i pogrzeby w XVI–XVIII wieku. Kultura życia i śmierci, red. H. Suchojad, Warszawa 2001, s. 33–42.
Górny M., Ruch naturalny ludności Tarnowskich Gór w latach 1801–1870, „Studia i Materiały z Dziejów Śląska” 13, 1983, s. 8–86.
Graff H.J., The Legacies of Literacy: Continuities and Contradictions in Western Culture and Society, Bloomington 1987.
Graff H.J., The Literacy Myth. Cultural Integration and Social Structure in the Nineteenth Century, New York 1979.
Guzowski P., Chłopi i pieniądze na przełomie średniowiecza i czasów nowożytnych, Kraków 2008.
Haines M. R., Socioeconomic differentials in infant and child mortality during mortality decline: England and Wales, 1890–1911, „Populationa Studies” 49, 1995, nr 2, s. 297–315.
Hatcher J., Piper A.J., Stone D., Monastic mortality: Durham Priory, 1395– 1529, „Economic History Review” 59, 2006, nr 4, s. 667–687.
Hippe R., Baten J., Regional inequality in human capital formation in Europe, 1790–1880, „Scandinavian Economic History Review” 60, 2012, nr 3, s. 254–289.
A History of the Global Economy from 1500 to the Present, ed. J. Baten, Cambridge 2016.
Hoffman P.T., Jacks D.S., Levin P. A., Lindert P.H., Sketching the rise of real inequality in early modern Europe, w: Living Standards in the Past. New Perspectives on Well-Being in Asia and Europe, eds. R. Allen, T. Bengtsson, M. Dribe, Oxford 2005, s. 133–138.
Houston R.A., Literacy in early Modern Europe: culture and education, 1500-1800, Harlow 1988.
Huck P., Infant mortality and living standards of English workers during the Industrial Revolution, „Journal of Economic History” 55, 1995, nr 3, s. 528–550.
Humphries J., Childhood and Child Labour in the British Industrial Revolution, Cambridge 2010.
Kelly M., Ó Gráda C., Living standards and mortality since the Middle Ages, „Economic History Review” 67, 2014, nr 2, s. 358–381.
Kędelski M., Piramida wieku i tablice trwania życia ludności Śląska w 1864 r., „Przeszłość Demograficzna Polski” 20, 1997, s. 49–71.
Kędelski M., Rozwój demograficzny Poznania w XVIII i na początku XIX wieku, Poznań 1992,
Kędelski M., Umieralność i trwanie życia ludności Wielkopolski w XIX wieku, Poznań 1996.
Kędelski M., Umieralność i trwanie życia w Wielkopolsce w latach 1816–1875, „Przeszłość Demograficzna Polski” 16, 1985, s. 109–138.
Kitsikopoulos H., Standards of living and capital formation in pre-plague England: A peasant budget model, „Economic History Review” 53, 2000, s. 237–261.
Kitsikopoulos H., The impact of the Black Death on peasant economy in England 1350–1500, „Journal of Peasant Studies” 29, 2002, s. 71–90.
Kochanowicz J., Consumption in the preidustrial and industrial period: a comment on research. Problems and approaches, „Acta Poloniae Historica” 102, 2010, s. 89–100.
Komlos J., Nutrition and Economic Development in the Eighteenth-Century Habsburg Monarchy: An Anthropometric History, Pincetown 1989.
Kopczyński M., Wielka transformacja. Badania nad uwarstwieniem społecznym i standardem życia w Królestwie Polskim 1866–1913 w świetle pomiarów antropometrycznych poborowych, Warszawa 2006.
Korzon T., Wewnętrzne dzieje Polski za Stanisława Augusta (1764–1795), wyd. 2, t. 1–2, Kraków–Warszawa 1897.
Kuklo C., Rodzina w osiemnastowiecznej Warszawie, Białystok 1991.
Kula W., Dochód społeczny ziem polskich w XVIII w, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 66, 2006, s. 137–151.
Kula W., Podział dochodu społecznego, w: Historia, zacofanie, rozwój, Warszawa 1983, s. 11–21.
Kula W., Problemy i metody historii gospodarczej, Warszawa 1963. Kula W., Rozwój gospodarczy Polski XVI–XVIII w., Warszawa 1993.
Kula W., Teoria ekonomiczna ustroju feudalnego, Warszawa 1983.
Kuznets S., Economic growth and income inequality, „American Economic Review” 45, 1955, nr 1, s. 1–28.
Landers J., Death and the Metropolis: Studies in the Demographic History of London, 1670–1830, Cambridge 1993.
Le Roy Ladurie E., Bernageau N., Étude sur un contingent militaire (1868). Mobilité géographique, délinquance et stature, mises en rapport avec d’autres aspects de la situation des conscrits, „Annales de Démographie Historique”, 1971, s. 311–337.
Le Roy Ladurie E., Bernageau N., Pasquet Y., Le conscrit et l’ordinateur. Perspectives de recherche sur les archives militaires du XIXe siècle français, „Studi Storici” 10, 1969, s. 260–308.
Liczbińska G., Infant and child mortality among Catholics and Lutherans in nineteenth-century Poznań, „Journal of Biosocial Science” 41, 2009, nr 5, s. 661–683.
Liczbińska G., Umieralność i jej uwarunkowania wśród katolickiej i ewangelickiej ludności historycznego Poznania, Poznań 2009.
Life Under Pressure: Mortality and Living Standards in Europe and Asia, 1700–1900, eds. T. Bengtsson et al., Cambridge 2004.
Literacy in Traditional Societes, ed. J. Goody, Cambridge 1975.
Living Standards in the Past. New Perspectives on Well-Being in Asia and Europe, eds. R. Allen, T. Bengtsson, M. Dribe, Oxford 2005.
López-Alonso M., Measuring Up. A History of Living Standards in Mexico 1850–1950, Stanford 2012.
Macassa G., Ponce de Leon A., Burström B., The impact of water supply and sanitation on area differentials in the decline of diarrhoeal disease mortality among infants in Stockholm 1878–1925, „Scandinavian Journal of Public Health” 34, 2006, nr 5, s. 526–533.
Malanima P., Energy crisis and growth 1650–1850: the European deviation in a comparative perspective, „Journal of Global History” 1, 2006, nr 1, s. 101–121.
Malanima P., The long decline of a leading economy: GDP in Central and Northern Italy, 1300–1913, „European Review of Economic History” 15, 2010, s. 169–219.
Meara E.R., Richards S., Cutler D.M., The gap gets bigger: Changes in mortality and life expectancy, by education, 1981–2000, „Health Affairs” 27, 2008, nr 2, s. 350–360.
Mikulski K., Przestrzeń i społeczeństwo Torunia od końca XIV do początku XVIII wieku, Toruń 1999.
Mironov B., The Standard of Living and revolutions in Russia, 1700–1917, ed. G.L. Freeze, London–New York 2012.
Mokyr J., Ó Gráda C., Poor and getting poorer? Living standards in Ireland before the Famine, „Economic History Review” 41, 1988, nr 2, s. 209–235.
Nalle S.T., Literacy and culture in early modern Castille, „Past and Present” 125, 1989, s. 65–96.
Ogilvie S., Carus A.W., Institutions and economic growth in historical perspective, w: Handbook of Economic Growth, eds. P. Aghion, S.N. Durlaf, t. 2, Oxford 2014, s. 403–513.
Pamuk S., van Zanden J.L., Standards of living, w: The Cambridge Economic History of Modern Europe, eds. S. Broadberry, K.H. O’Rourke, t. 1, Cambridge 2010, s. 217–234.
Piasecki E., Ludność parafii bejskiej (woj. kieleckie) w świetle ksiąg metrykalnych z XVIII–XX w. Studium demograficzne, Wrocław–Warszawa 1990.
Piasecki E., Próba sporządzenia okresowych tablic życia na podstawie ksiąg ruchu naturalnego w XVIII–XX w, „Przeszłość Demograficzna Polski” 16, 1985, s. 139–151.
Piketty T., Kapitał w XXI wieku, tłum. A. Bilik, Warszawa 2015.
Pomorski J., Paradygmat „New economic history”. Studium z teorii rozwoju nauki historycznej, Lublin 1985.
Razi Z., Life, Marriage and Death in a Medieval Parish: Economy, Society and Demography in Halesowen, 1270–1400, Cambridge 1980.
Reis J., Economic growth, human capital formation and consumption in Western Europe before 1800, w: Living Standards in the Past. New Perspectives on Well-Being in Asia and Europe, eds. R.C. Allen, T. Bengtsson, M. Dribe, Oxford 2005, s. 195–225.
Rutkowski J., Badania nad podziałem dochodów w Polsce nowożytnej, t. 1, Kraków 1938.
Schellekens J., Economic Change and Infant Mortality in England 1580–1837, „Journal of Interdisciplinary History” 32, 2001, nr 1, s. 1–13.
Schofield R., The measurement of literacy in pre-industrial England, w: Literacy in Traditional Societes, ed. J. Goody, Cambridge 1975, s. 310–325.
Schwarz L.D., Custom, Wages and workload in England during industrialization, „Past and Present” 197, 2007, s. 143–175.
Scott S., Duncan C.J., Interacting effects of nutrition and social class differentials on fertility and infant mortality in pre-industrial population, „Population Studies” 54, 2000, nr 1, s. 71–87.
Sen A., The Standard of Living. The Tanner Lectures on Human Values, Clare Hall, Cambridge, 1985, ed. G. Hawthorn, Cambridge 1987.
Sobczak T., Konsumpcja żywnościowa chłopska w Królestwie Polskim w 2 połowie XIX i w początkach XX wieku, Wrocław 1986.
Soysal Y.N., Strang D., Construction of the first mass education systems in nineteenth-century Europe, „Sociology of Education” 62, 1989, nr 4, s. 277–288.
Spychała J., Zgony w parafii Strzelce Opolskie w latach 1766–1870, w: Śląskie studia demograficzne, t. 3: Zgony, red. Z. Kwaśny, Wrocław 1996 (Acta Universitatis Wratislaviensis 1825, Historia CXXV), s. 7–26.
Steckel R.H., Moehling C.M., Rising Inequality: Trends in the distribution of wealth in industrializing New England, „Journal of Economic History” 61, 2001, nr 1, s. 160–183.
Steckel R.H., Heights and human welfare: Recent developments and new directions, „Explorations in Economic History” 46, 2009, nr 1, s. 1–23.
Steckel R.H., Slave height profiles from coastwise manifests, „Explorations in Economic History” 16, 1979, nr 4, s. 363–380.
Steckel R.H., Stature and standard of living, „Journal of Economic Literature” 33, 1995, nr 4, s. 1903–1940.
Steckel R.H., What can be learned from skeletons that might interest economists, historians, and other social scientists?, „American Economic Review” 93, 2003, nr 2, s. 213–220.
Stone L., Literacy and education in England, 1640–1900, „Past and Present” 42, 1969, s. 69–139.
Styś W., Współzależność rozwoju rodziny chłopskiej i jej gospodarstwa, Wrocław 1959.
Szołtysek M., Rethinking East-Central Europe. Family Systems and Co-Residence in Polish-Lithuanian Commonwealth, t. 1–2, Bern 2015.
The Decline of Infant Mortality in Europe 1800–1950. Four National Case Studies, eds. C.A. Corsini. P.P. Viazzo, Florence 1993.
Thestrup P., The Standard of Living in Copenhagen 1730–1800. Some Methods Of Measurement, København 1971.
Thompson E.P., The Making of the English Working Class, London 1963.
Thompson E.P., Time, work-discipline and industrial capitalism, „Past and Present” 38, 1967, s. 56–97.
Topolski J., Wskaźniki wzrostu gospodarczego Polski od X do XX wieku, „Kwartalnik Historyczny” 74, 1967, nr 4, s. 995–1012.
U genezy konfliktu etnicznego. Głosy w dyskusji o niewolnictwie w Amerykach, wyd. J. Kochanowicz, M. Kula, Kraków 1980.
Urban W., Sztuka pisania w województwie krakowskim w XVII i XVIII wieku, „Przegląd Historyczny” 75, 1984, z. 1, s. 38–82.
Van Poppel F., Jonker M., Mandemakers K., Differentials infant and child mortality in three Dutch regions, 1812–1909, „Economic History Review” 58, 2005, nr 2, s. 272–309.
Van Zanden J.L., Tracing the beginning of the Kuznets curve: Western Europe during the early modern period, „Economic History Review” 48, 1995, nr 4, s. 643–664.
Van Zanden J.L., Van Leeuwen B., Persistent but not consistent: The growth of national income in Holland 1347–1807, „Explorations in Economic History” 49, 2012, nr 2, s. 119–130.
Voht H.-J., Time and Work in England 1750–1830, Oxford 2000. Wawrzyńczyk A., Gospodarstwo chłopskie na Mazowszu w XVI i na początku XVII w., Warszawa 1962.
Wiesiołowski J., Socjotopografia późnośredniowiecznego Poznania, Poznań 1982.
Williams N., Galley C., Urban-rural differentials in infant mortality in Victorian England, „Population Studies” 49, 1995, nr 3, s. 401–420.
Wolleswinkel-van den Bosch J.H., Van Poppel F., Looman C., Mackenbach J., Determinants of infant and early childhood mortality levels and their decline in the Netherlands in the late nineteenth century, „International Journal of Epidemiology” 29, 2000, nr 6, s. 1031–1040.
Wójtowicz J., Dziennik tkacza toruńskiego Johanna Gottlieba Kadacha – źródło wiedzy o Toruniu z przełomu XVIII i XIX wieku, „Zapiski Historyczne” 59, 1994, z. 4, s. 89–105.
Wrigley E.A., Schofield R.S., The Population History of England 1541–1871: A Reconstruction, Cambridge 1981.
Wrigley E.A., Davies R.S., Oeppen J.E., Schofield R.S., English Population History from Family Reconstitution 1580–1837, Cambridge 1997.
Wyczański A., Czy chłopu było źle w Polsce XVI wieku?, „Kwartalnik Historyczny” 85, 1978, nr 3, s. 627–641.
Wyczański A., Gospodarka wiejska w Polsce XIV wieku w ujęciu liczbowym, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 62, 2002, s. 167–187.
Wyczański A., La consommation alimentaire en Pologne au XVIe siècle, „Annales. Économies, Sociétés, Civilisations” 17, 1962, nr 2, s. 318–323.
Wyczański A., Oświata a pozycja społeczna w Polsce XVI stulecia. Próba oceny umiejętności pisania szlachty województwa krakowskiego w drugiej połowie XVI w., w: Społeczeństwo staropolskie, t. 1, Warszawa 1976, s. 27–55.
Wyczański A., Próba analizy matematycznej ekonomii gospodarstwa chłopskiego w Polsce XVI–XVIII w., „Studia z Dziejów Gospodarstwa Wiejskiego”, t. 8, Warszawa 1966, s. 341–344.
Wyczański A., Próba oceny umiejętności liczenia małopolskiej komisji lustracyjnej 1564–1565, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 50, 2006, s. 61–73.
Wyczański A., Studia nad konsumpcją żywności w Polsce w XVI i pierwszej połowie XVII w., Warszawa 1969.
Wyczański A., Uwarstwienie społeczne w Polsce XVI wieku. Studia, Wrocław 1977.
Wyczański A., Wieś polskiego odrodzenia, Warszawa 1969.
Żytkowicz L., Studia nad wydajnością gospodarstwa wiejskiego na Mazowszu w XVII wieku, Warszawa 1969.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 407
Liczba cytowań: 0
