The Motif of Human Sacrifice. Interpretation of the Selected Folklore Sources from 19th and the beginning of 20th century
DOI:
https://doi.org/10.12775/LL.4-5.2020.001Keywords
human sacrifice, beliefs about underworld, Slavic folkloreAbstract
According to author some folk narratives preserved the archaic motifs about the sacrifice of a human. He investigated a few selected of the folk narrations from 19th and the beginning of 20th century with motifs of murdered a human by creature with demonic contamination. The human sacrifice was related with agricultural progress and was used the propitiationof the chthonic divinities. Chthonic divinities in Indo-European culture was related by forest and aquatic places. In folk culture from 19th century places just like forest or bog was inhabited through demons. Some of them have taken shape animals for example wolf or bear. The forest and the bog was a orbis exterior – disturbing and dangerous. Peasants from folk naratives, presented of these article, were murdered throuth old wolf or devil on the forest or bog places. Murders was resulted from cooperation peasant and devil. The archaic motifs maybe are from Indo-European mythologies and represent relationship among chthonic divinities and prehistoric peoples.
References
Baranowski, B. (1971). Kultura ludowa XVII i XVIII w. na ziemiach Polski Środkowej. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.
Brückner, A. (1985). Mitologia słowiańska i polska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Chełchowski, S. (1899). Powieści i opowiadania ludowe z okolic Przasnysza. T. 2. Warszawa: Skład Główny w Księgarni M. Arcta.
Chodzidło, T. (1959). Ofiara u najstarszych ludów. „Collectanea Theologica”, 30, 138-170.
Ciszewski, S. (1887). Lud rolniczo-górniczy z okolic Sławkowa w powiecie Olkuskim. „Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej”, 11, 8.
Dąbrowska, S. (1902). Zagadki, zabawki wyrazowe i powiastki zebrane w Żabnie w powiecie krasnostawskim. „Wisła”, 6, 417-424.
Eliade, M. (2002). W: tenże, Od Zalmoksisa do Czyngis-chana (przeł. K. Kocjan. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Engelking, A. (2000). Klątwa. Rzecz o ludowej magii słowa. Wrocław: Fundacja na rzecz Nauki Polskiej.
Gieysztor, A. (1982). Mitologia Słowian. Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe.
Gołębiowska-Suchorska, A. (2011). „Dziewczę przędzie, Pan Bóg nitki daje”. O spójności ludowej wizji świata. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Gonet, Sz. (1900). Opowiadania ludowe z okolic Andrychowa. „Materyały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne”, 4, 226-282.
Gulgowski, I. (2012). O nieznanym ludzie w Niemczech (przeł. M. Darska-Łogin). Gdańsk: Instytut Kaszubski.
Гура, A. B. (1997). Симболика животных в славянской народной традиции. Москва: Издательство „Индрик”.
Gustawicz, B. (1881). Podania, przesądy, gadki i nazwy ludowe w dziedzinie przyrody. „Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej”, 5, 102-186.
Gustawicz, B. (1901). O ludzie Podduklańskim w ogólności, a Iwoniczanach w szczególności. Część wtóra. „Lud”, 7, 241-256.
Honti, J. (1983). Świat bajki (przeł. J. M. Kasjan). „Literatura Ludowa”, 27(1), 43-66.
Hubert, H., Mauss, M. (2005). Esej o naturze i funkcji ofiary (przeł. L. Trzcinkowski). Kraków: Wydawnictwo Nomos.
Иванов, В. В., Топоров, В. Н. (1965). Славянские языковыe моделирующие семотические системы (Древний перрод). Москва: ИЗДАТЕЛЬСТВО «НАУКА».
Иванов, B. B., Топоров, В. Н. (1974). Исследования в области славянских древностей. Москва: ИЗДАТЕЛЬСТВО «НАУКА».
Kolberg, O. (1962). Wielkie Księstwo Poznańskie, cz. 6. Dzieła Wszystkie. T. 14. Wrocław-Poznań: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Państwowe Wydawnictwo Muzyczne.
Kolberg, O. (1963) Mazowsze, cz. 1. Dzieła Wszystkie. T. 24. Wrocław-Poznań: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Państwowe Wydawnictwo Muzyczne.
Kolberg, O. (1978). Kujawy, cz. 1. Dzieła Wszystkie. T. 3. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Muzyczne.
Kosiński, W. (1881). Materyjały etnograficzne do Górali Bieskidowych. „Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej”, 5, 187-265.
Kosiński, W. (1883). Materiały do etnografii Górali Bieskidowych. „Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej”, 7, 3-105.
Kowalski, A. P. (2014). Symbole neolitu. Próba analizy kontekstowej tematów tellurycznych. W: tenże, Antropologia zamierzchłych znaczeń (s. 195-204). Toruń: Polskie Towarzystwo Historyczne.
Kowalski, A. P. (2014). Gospodarka neolityczna jako wyraz reguł kulturowych. W: tenże, Antropologia zamierzchłych znaczeń (s. 65-82). Toruń: Polskie Towarzystwo Historyczne.
Kowalski, P. (1994). Prośba do Pana Boga. Rzecz o gestach wotywnych. Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej.
Kubiak, I., Kubiak, K. (1981). Chleb w tradycji ludowej. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Malinowski, L. (1900). Powieści ludu polskiego na Śląsku. „Materiały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne”, 4, 3-80.
Marczyk, M. (2003). Grzyby w kulturze ludowej. Wrocław: Atla2.
Modzelewski, K. (2004). Barbarzyńska Europa. Warszawa: Iskry.
Moszyński, K. (1934). Kultura ludowa Słowian. Cz. II. Kultura duchowa. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Niebrzegowska, S. (1999). Błota. W: Słownik stereotypów i symboli ludowych. T. 1. Kosmos. Cz. II (s. 457-460). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Niebrzegowska-Bartmińska, S. (2007). Wzorce tekstów ustnych w perspektywie etnolingwistycznej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Pietkiewicz, Cz. (1938). Kultura uchowa Polesia Rzeczyckiego. Materjały etnograficzne. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie.
Piotrowski, R. (2019). Motyw ofiary w bajkach z wątkiem T 651 „Diabeł parobkiem”. „Literatura Ludowa”, 63(3), 33-46.
Piotrowski, R. (2019). Wyobrażenia o zaświatach demonicznych na przykładzie bajek o oszukanym diable. „Przegląd Rusycystyczny”, 165(1), 32-41.
Propp, W. (2000). Bajki magiczne (87-141). W: tenże, Nie tylko bajka (przeł. D. Ulicka). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Propp, W. (2000). Transformacje bajek magicznych (142-170). W: tenże, Nie tylko bajka (przeł. D. Ulicka). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Propp, W. (2003). Historyczne korzenie bajki magicznej (przeł. J. Chmielewski). Warszawa: KR.
Propp, W. (2011). Morfologia bajki magicznej (przeł. P. Rojek). Kraków: Wydawnictwo Nomos.
Roux, J. P. (1994). Krew. Mity, symbole, rzeczywistość (przeł. M. Perek). Kraków: Wydawnictwo Znak.
Rybowski, M. (1906). Dyabeł w wierzeniach ludu polskiego. (Z okolic Biecza). „Lud”, 2, 212-232.
Rzepnikowska, I. (2004). Образ чёрта в русской и польской волшебной сказке. W: W. Kowalczyk, A. Orłowska (red.), Motywy demonologiczne w literaturze i kulturze rosyjskiej XI-XX wieku (s. 17-24). Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.
Rzepnikowska, I. (2012). Медведь в Русской вoлшебной сказке: эскиз исследования проблемы. W: О. В. Рябов, А. де Лазари (Peд.), „Русский медведь”. История, семиотика, политика (s. 62-71). Москва: Новое Литературное Обозрение.
Rzepnikowska, I. (2018). Diabeł. W: V. Wróblewska (red.), Słownik polskiej bajki ludowej. T. 1 (s. 403-411). Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Rzepnikowska, I. (2018). Wilk. W: V. Wróblewska (red.), Słownik polskiej bajki ludowej. T. 3 (s. 321-326). Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Shaw, J. (2012). On Indo-European Cosmic Structure: Models, Comparisons, Contexts. “Cosmos”, 28, 57-76.
Sikorski, D. A. (2018). Religie dawnych Słowian. Przewodnik dla zdezorientowanych. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Słupecki, L. P. (1994). Wojownicy i wilkołaki. Warszawa: Wydawnictwo Alfa.
Stomma, L. (2002). Antropologia kultury wsi polskiej XIX wieku oraz wybrane eseje. Łódź: Piotr Dopierała.
Sychta, B. (1969). Słownik gwar kaszubskich na tle kultury ludowej. T. 3. Wrocław: Wydawnictwo
Polskiej Akademii Nauk.
Szyjewski, A. (2003). Religia Słowian. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Świętek, J. (1893). Lud nadrabski (od Gdowa po Bochnię). Obraz etnograficzny, Kraków: Nakładem Akademii Umiejętności.
Tacyt (2004). Germania. W: tenże, Dzieła (przeł. S. Hammer) (s. 598-619). Warszawa: Czytelnik.
Udziela, S. (1899). Świat nadzmysłowy ludu krakowskiego mieszkającego po prawym brzegu Wisły. „Wisła”, 3, 65-88.
Uspieński, B. A. (1985). Kult św. Mikołaja na Rusi (przeł. E. Janus, M. R. Mayenowa, Z. Kozłowska). Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Ward, D. J. (1970). The Threefold Heath: An Indo-European Trifunctional Sacrifice? In: J. Puhvel (ed.), Myth and Law among the Indo-Europeans. Studies in Indo-European Comparative Mythology (pp. 123-142). Berkeley, Los Angeles: University of California Press.
Wierzchowski, Z. (1903). Jastkowskie powieści i opowiadania z puszczy sandomierskiej. „Materyały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne”, 6, 173-186.
Wróblewska, V. (2007). Ludowa bajka nowelistyczna (źródła – wątki – konwencje). Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
1. The authors give the publisher (Polish Ethnological Society) non-exclusive license to use the work in the following fields:a) recording of a Work / subject of a related copyright;
b) reproduction (multiplication) Work / subject of a related copyright in print and digital technique (ebook, audiobook);
c) marketing of units of reproduced Work / subject of a related copyright;
d) introduction of Work / object of related copyright to computer memory;
e) dissemination of the work in an electronic version in the formula of open access under the Creative Commons license (CC BY - ND 3.0).
2. The authors give the publisher the license free of charge.
3. The use of the work by publisher in the above mentioned aspects is not limited in time, quantitatively nor territorially.
Stats
Number of views and downloads: 105
Number of citations: 0
