TY - JOUR AU - Jagodzińska-Kwiatkowska, Joanna PY - 2018/12/30 Y2 - 2024/03/29 TI - Pod palącym słońcem południa. Problematyka acedii w dyptyku "Skrzydła ołtarza" Gustawa Herlinga-Grudzińskiego JF - Litteraria Copernicana JA - LC VL - 28 IS - 4 SE - Studia i rozprawy DO - 10.12775/LC.2018.053 UR - https://apcz.umk.pl/LC/article/view/LC.2018.053 SP - 155-171 AB - <p>Artykuł traktuje o zjawisku acedii w dwojakim wymiarze: historyczno-teologicznym i literaturoznawczym, nawiązującym do twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, a w szczególności jego opowiadań z dyptyku <em>Skrzydła ołtarza</em> (<em>Wieża</em> oraz <em>Pieta del’Isolla</em>). Uwypuklono tu i zanalizowano pod kątem problematyki acedii postawę dwóch głównych bohaterów: Trędowatego – mieszkańca Wieży oraz kapłana Padre Rocca. W znaczeniu historycznym acedia pozostaje szóstą wśród ośmiu namiętności duszy, które atakują anachoretę. Termin ten ma źródłosłów grecki: akedia etymologicznie wywodzi się od <em>kedos</em>, co oznacza troskę. Za odkrywcę i pierwszego teoretyka owego duchowego zjawiska uważa się średniowiecznego mnicha Ewagriusza z Pontu (345–399 n.e.). Wśród objawów acedii wymieniał on m.in. utratę nadziei, duchowe zniechęcenie, apatię, oschłość, znudzenie, tchórzostwo, eskapizm (porzucanie miejsca pracy i modlitw, <em>horror loci</em>), niezdolność do koncentracji, gnuśność, a więc szereg symptomów świadczących o procesie osobowej destrukcji, czyli atonii duszy: jej osłabienia, choroby, a w konsekwencji nawet fizycznej zagłady – śmierci. Towarzyszy temu zjawisku silne doznanie lęku, rozpaczy, paraliż woli. Dusza acedyka ciągnięta jest więc przez dwie przeciwstawne namiętności: nienawiść wobec tego co jest, z jednej strony, pożądanie czegoś nieosiągalnego – z drugiej.</p> ER -