Dzieje synagogi w Tarnogrodzie jako przykład rozwoju gminy żydowskiej w XVIII wieku na ziemiach polskich
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPMH.2014.003Słowa kluczowe
Synagoga, gmina żydowska, barok, TarnogródAbstrakt
Synagoga w Tarnogrodzie istnieje do dziś, zmieniła jednak swój charakter oraz pełnioną funkcję. Świadczy o niezwykłej pozycji, jaką gmina żydowska osiągnęła w przeszłości w tym mieście. Historia gminy żydowskiej w Tarnogrodzie oraz znajdującej się w tym mieście synagogi rozpoczyna się w połowie XVI wieku od przywileju Stefana Batorego. Jej dzieje mogą być przykładem stosunków panujących między ówczesną władzą i Żydami oraz mieszkańcami Tarnogrodu. Istotny wpływ na relacje między żydowskimi i innymi mieszkańcami Tarnogrodu miały przywileje, które Żydzi uzyskali w XVI wieku. Synagoga w Tarnogrodzie stanowi przykład tego, jak ekonomia i stosunki społeczne kształtowały obraz niewielkiego miasta. Rozwój gminy skutkował częstą modernizacją tego budynku. Synagoga była pierwotnie drewniana, wielokrotnie niszczona i trawiona przez pożary uzyskała pod koniec XVII wieku formę murowaną. Układ pomieszczeń, ich funkcjonalność, odpowiadał stosowanym w tym czasie schematom architektonicznym. Historia synagogi w Tarnogrodzie oraz kształtowania się jej formy może stanowić przykład dla przedstawienia dziejów gmin żydowskich na całym obszarze wschodniej Polski.
Bibliografia
Źródła archiwalne / Archivalische Quellen / Archival Sources
Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie, Delegatura w Zamościu
– Sign. N0247, E. Lorenz, Dokumentacja konserwatorska zabytków. Synagoga Tarnogród, (1986).
– Sign. N0452, M. Niedzielska, Bożnica w Tarnogrodzie. Dokumentacja naukowo-historyczna, (1980).
Literatura / Literatur / Literature
Bałaban M., Bożnice obronne na wschodnich kresach Rzeczypospolitej, in: ders., Studja Historyczne, (1927), S. 93 – 99.
Bałaban M., Zabytki historyczne Żydów w Polsce, (Pisma Instytutu Nauk Judaistycznych w Warszawie 1, 1929).
Baliński M., Lipiński T., Starożytna Polska pod względem historycznym, jeograficznym i statystycznym, 2 (1886).
Bergman E., Jagielski J., Zachowane synagogi i domy modlitwy w Polsce. Katalog, (1996).
Cohen A., Talmud, (2002).
Depczyński W., Tarnogród 1567–1967. Monografia historyczno-gospodarcza, (1970).
Greenwald Z., Bramy Halachy. Religijne prawo żydowskie, (2005).
Piechotka K. und M., Bóżnice drewniane, (1957).
Piechotka K. und M., Bramy Nieba. Bóżnice murowane na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej,
(1999).
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, hg. v. B. Chlebowski, 12 (1892), S. 186–187.
Tarnawski A., Działalność gospodarcza Jana Zamoyskiego, kanclerza i hetmana W. Kor. 1572–1605, (Badania z Dziejów Społecznych i Gospodarczych 18, 1935).
Tomaszewski J., Żydzi w Polsce. Dzieje i kultura. Leksykon, (2001).
Trzciński A., Śladami zabytków kultury żydowskiej na Lubelszczyźnie, (1990).
Zajczyk S., Architektura barokowych bożnic murowanych w Polsce (zagadnienia i systematyka materjału zabytkowego), „Biuletyn Historji Sztuki i Kultury. Kwartalnik wydawany przez Zakład Architektury Polskiej i Historji Sztuki Politechniki Warszawskiej“, 1, 4 (1932/1933), S. XXX–XXXII, 186–195.
Pobrania
Sklep wydawnictwa:
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Autor zgłaszający tekst do publikacji zobowiązany jest do ujawnienia wszystkich autorów uczestniczących w przygotowaniu tekstu oraz (jeśli dotyczy) wskazanie źródeł finansowania publikacji, wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów („financial disclosure”). W wypadku tekstów przygotowanych przez dwóch lub wielu Autorów, Autorzy zobowiązani są do przesłania do Redakcji oświadczenia o wkładzie poszczególnych Autorów w powstanie publikacji (z podaniem ich afiliacji oraz wskazaniem Autora/Autorów koncepcji, założeń, metod itp.). Główną odpowiedzialność za tekst ponosi Autor zgłaszający go Redakcji.
Informujemy, że Redakcja Biuletynu Polskiej Misji Historycznej korzysta z programu antyplagiatowego iThenticate, od 2016 roku każdy artykuł jest sprawdzany pod względem oryginalności. Redakcja oświadcza, że wykryte przypadki nierzetelności naukowej będą dokumentowane oraz upubliczniane poprzez powiadomienie odpowiednich podmiotów (instytucje zatrudniające Autorów, instytucje i stowarzyszenia naukowe itp.).
Autorzy/Autorki przesyłając artykuł przez stronę APCz składają oświadczenia dotyczące praw autorskich oraz przygotowania artykułu zgodnie z zasadami etycznymi dla prac naukowych. Oswiadczenie jest także dostępne w formie dokumentu word (oświadczenie).
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 506
Liczba cytowań: 0
