Archiwum jako miejsce pamięci
DOI:
https://doi.org/10.12775/AKZ.2013.004Słowa kluczowe
miejsca pamięci, pamięć, archiwa społeczne, archiwa prywatne, samoświadectwaAbstrakt
W artykule autorka udowadnia, że archiwum jest miejscem pamięci, w zgodzie z rozumieniem tego terminu zaproponowanym przez Pierre’a Norę. Zgodnie z takim podejściem do tematu jest według autorki każde archiwum takim właśnie miejscem pamięci, bowiem jako instytucja przechowująca materiały archiwalne, pozwala ona w te materiały wejrzeć, a tym samym poznać przeszłość w nich zapisaną. Każdego rodzaju archiwum jak każde miejsce pamięci jest depozytariuszem przeszłości. Ponadto autorka stawia tezę, że archiwum to również miejsce kreowania pamięci. Autorka dzieli archiwa na dwie grupy, do pierwszej włączając archiwa państwowe, kościelne i bieżące, do drugiej natomiast – archiwa społeczne i prywatne. Jednocześnie wskazuje ona na dwie cechy, odróżniające archiwa z grupy drugiej od tych z grupy pierwszej, a są to DOBROWOLNOŚĆ (własna inicjatywa gromadzenia zasobu archiwalnego) i DOWOLNOŚĆ (głównie w doborze gromadzonych materiałów). Autorka zwraca uwagę na to, że archiwum prywatne służyć może kreowaniu siebie jako osoby lub kreowaniu pamięci rodu czy rodziny; jest samoświadectwem jego właściciela – to on bowiem nadaje mu pewien konkretny kształt, decydując tym samym, jaki kształt ma przyjąć w przyszłości pamięć o nim. Archiwa społeczne natomiast kreują pamięć o przeszłości np. danej zbiorowości czy danego terytorium, mogąc przy tym wpływać na kształt pamięci, a także w ogóle – czy zostanie ona zachowana. W przypadku archiwów społecznych autorka zwraca również uwagę na powody ich powstawania, przywołując zjawiska nazwane „przyśpieszeniem historii” oraz „demokratyzacją historii”.
Bibliografia
Chorążyczewski W., Archiwa i pamięć. Z dziejów polskich archiwów, [w:] „Archiwa – Kancelarie – Zbiory”, t. 1, pod red. W. Chorążyczewskiego, R. Degena, K. Syty, Toruń 2005.
Filipczak T., Zbiory Fundacji Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego w Krakowie, „Archiwista Polski” 2009, nr 3.
Gluza Z., KARTA – sposób na historię, „Karta” 2006, nr 50.
Nora P., Between Memory and History. Les lieux de mémoire, „Representations”, Spring 1989, no. 26.
Nora P., Czas pamięci, przekł. W. Dłuski, „Res Publica Nowa”, lipiec 2001.
Pomian K., Pamięć podzielona: miejsca pamięci w Europie jako zjawisko polityczne i kulturowe, http://enrs.eu/images/teksty%20pdf%20pol/Pomian_pamiec.pdf (dostęp 5 V 2013 r.).
Ricoeur P., Pamięć, historia, zapomnienie, przekł. J. Margański, Kraków 2007.
Robótka H., Ryszewski B., Tomczak A., Archiwistyka, Warszawa 1989.
Szpociński A., Miejsca pamięci (lieux de mémoire), „Teksty Drugie” [„Second Texts”] 2008, nr 4.
Vorbek-Lettow M., Skarbnica pamięci: pamiętnik lekarza króla Władysława IV, oprac. E. Galos i F. Mincer, pod red. nauk. W. Czaplińskiego, Wrocław 2006.
Wiśniewska M., Postmodernizm a archiwa społeczne, „Archiwista Polski”, 2013, nr 2.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 580
Liczba cytowań: 0