Leibniz jako prekursor zdrowia publicznego
DOI:
https://doi.org/10.12775/szhf.2018.034Słowa kluczowe
Leibniz, opieka zdrowotna, zdrowie publiczneAbstrakt
W artykule uzasadnia się, że propozycje Leibniza dotyczące organizacji działań medycznych pozwalają uznać go za prekursora zdrowia publicznego w trzech podstawowych aspektach: badawczym, organizacyjno-prawnym i wychowawczym. Leibniz zmierzał wyraźnie do stworzenia projektu całościowego systemu opieki zdrowotnej sprawowanej zarówno nad jednostką, jak i nad społecznością, w której jednostka żyje; wszystkie jego propozycje były czynione przy założeniu, że opieka zdrowotna ma nie tylko jednostkowy, lecz także społeczny wymiar, a jej realizacja wymaga koordynacji działań w skali społeczności i całego państwa. Gdyby te propozycje były konsekwentnie rozwijane, prowadziłyby do kształtowania holistycznego modelu zdrowia publicznego – i takie właśnie działania zaczęło podejmować od XIX wieku poczynając, a zostały one zdynamizowane w naszych czasach. Zarazem jego propozycje wpisują się w kontekst podejmowanej przezeń tematyki z zakresu filozofii polityki i są zgodne z żywionym przezeń arystotelesowskim przekonaniem, że właściwym celem działań politycznych jest dobro wspólne danej społeczności.
Bibliografia
Basso Luca. 2011 “The Republic in Leibniz: Between Philosophy and Politics”, Studia Leibnitiana 43 (1): 103–121.
Black Charlyn D., Charles A. Burchill, Leslie L. Roos. 1995. The Population Health Information System: Data Analysis and Software, „Medical Care” 33, 12, Supplement: DS127-DS131.
Chazaud Jacques. 1995. „G. W. Leibniz. Médecine et sciences de la vie”, Histoire des Sciences Médicales XXIX (3): 237–242.
Hancock Trevor. 1985. „Beyond Health Care: From Public Health Policy to Healthy Public Policy”, Canadian Journal of Public Health (76) 1, Supplement: 9–11.
Jakab Zsuzsanna. 2015. „Zdrowie 2020 – zdrowie i rozwój współczesnej Europy”, Przegląd Epidemiologiczny (69) 1: 105–112.
Jolley Nicholas, red. 1995. The Cambridge Companion to Leibniz, Cambridge: Cambridge University Press.
Karski Jerzy B. red., 1999. Promocja zdrowia, Warszawa: Wydawnictwo Ignis.
Lalonde Marc. 1974. New Perspectives on the Health of Canadians. A Working Dokument, Ottawa, dostęp 12.05.2016; http://www.phac-aspc.gc.ca/ph-sp/pdf/perspect- eng.pdf.
Leibniz Gottfried Wilhelm. 2013. „Zalecenia dotyczące medycyny”, tłum. K. Pękacka- Falkowska, Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym (24) 1: 144–168.
Leibniz Gottfried Wilhelm. 2010. „Propozycja utworzenia urzędu zdrowia”, tłum. K. Pękacka-Falkowska, Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym (15): 133–139.
Leibniz Gottfried Wilhelm. 2010. „O sposobie udoskonalenia medycyny”, tłum. T. Falkowski, Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym (15): 141–144.
Leibniz Gottfried Wilhelm. 2010. „Podsumowanie dotyczące obserwacji medycznych, które należy nieustannie podejmować i kontynuować”, tłum. K. Pękacka- -Falkowska, Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym (15): 145–150.
Niebrój Lesław. 2002. „Promocja zdrowia: nowy totalitaryzm?”, Annales Academiae Medicae Silesiensis, Suplement (34): 71–77.
Nowacka Maria. 2013. „Promocja zdrowia jako czynnik medykalizacji społecznej. Uwagi w odniesieniu do Karty Ottawskiej” W: Etyka w medycynie – Wczoraj i dziś. Wybrane zagadnienia, red. Krystyna Basińska, Jacek Halasz, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, 133–147.
Nowacka Maria. 2014. „Rozwój medycyny a poziom świadomości zdrowotnej w XVII wieku”, Roczniki Filozoficzne LXII (4): 103–120.
Nowacka Maria. 2015. „Jan Amos Komeński o powinnościach prozdrowotnych”, Idea. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych XXVII/t.t.
Pękacka-Falkowska Katarzyna. 2010. Leibniz i instytucjonalizacja opieki medycznej albo o trzech tekstach z 1690, 1694 i 1701 roku, Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym (15): 125–131.
Pękacka-Falkowska Katarzyna. 2013. „Gottfried Wilhelm Leibniz o sposobie udoskonalenia medycyny”,Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym 24, (1): 139–143.
Pękacka-Falkowska Katarzyna. 2017. „Młody Leibniz i medycyna jego epoki. W stronę instytucjonalizacji sztuki leczenia”.W: Filozofia medycyny – rozważania o tradycji i współczesności, red. Marcin Moskalewicz, Jan Zamojski, 49–63. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.
Smith Justin E. H. 2011. „Leibniz and the life sciences”. W: The continuum companion to Leibniz, red. Brandon C. Look. London–New York: Continuum International Publishing Group : 259–274.
Trunk Achim, „An early concept of G. W. Leibniz regarding medicine”.W: The global and the local: The history of science and the cultural integration of Europe, Proceedings of the 2nd ICESHS (Cracow, Poland, September 6–9, 2006), red. Michał Kokowski, dostęp 12.05.2016, www.2iceshs.cyfronet.pl/2ICESHS_Proceedings/ Chapter_13/R-5_Trunk.pdf.
Veatch Robert M. 1980. Voluntary Risks to Health. The Ethical Issues, „Journal of American Medical Association” 243 (1): 50–55.
Wagner Todd H. 2005. Bundorf M. Kate, Singer, Sara J., Baker, Laurence C., „Free Internet Access, the Digital Divide, and Health Information”, Medical Care 43, (4): 415–420.
Wysocki Mirosław J., Maria Miller. 2003. „Paradygmat Lalonde’a, Światowa Organizacja Zdrowia i Nowe Zdrowie Publiczne”, Przegląd Epidemiologiczny 57 (3): 505–512.
Zalewski Zbigniew. 1997. Co kryje się za promocją zdrowia?, „Sztuka leczenia” III (1): 19–26.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 778
Liczba cytowań: 0