„Żelazna kurtyna” jako aspekt sowietyzacji Europy Wschodniej w latach 1949–1953
DOI:
https://doi.org/10.12775/SDR.2017.1.06Słowa kluczowe
Europa Wschodnia, Kominform, RWPG, sowietyzacja Europy Wschodniej, zimna wojna, ZSRR, żelazna kurtynaAbstrakt
Iron Curtain as an aspect of Sovietisation of Eastern Europe in 1949–1953Abstract
Sovietisation of Eastern Europe by the Soviet Union at the turn of the 1950s was a consequence of the division of Europe and strengthened the so-called Iron Curtain. The restrictions of the Iron Curtain included the ban on all travel to the West, except of delegations of sportsmen and some of the members of security services of those countries. Rapid Sovietisation made the nations subjected by the Soviet Union realise how helpless they were and how impossible it was to oppose such a reign of permanent terror of all social groups hostile to communism. Societies became apathetic, passive and submissive to the USSR, seeing it as the only possibility of existence. It is related to one of principal purposes of Sovietisation at the end of the Stalinist period, quite often neglected: its consequences for the social development of subsequent generations of indoctrinated societies.
The period of Iron Curtain led to the growing civilisation and mentality distance between East-European countries and the West. The implementation of the Marshall Plan and some basis of economic integration of the countries members of the European Coal and Steel Community in the 1950s contributed to an enormous rise of the standard of living, contrary to the states under communist control.
For many decades Sovietisation destroyed the generations able to criticise the authorities, but also willing to cooperate with the state. It contributed to a multi-layered demoralisation of societies. Some of social customs of those times, such as robbing the state through tax avoidance or embezzlement of public money through obtaining social allowances under false pretence, are still present in contemporary post-communist states.
Taking of some features of the Russian despotism, such as mistrust, envy, contempt for the weak, or egoism, perpetuated many stereotypes of people from Eastern Europe. The division of the world made by the Big Three and sealed during the Stalinist period made it impossible for the Eastern European nations to know new currents of thoughts, and significantly limited their sense of independence and ability to make independent decisions. Consequences of this process are still present in various dimensions of socio-cultural and political life.
„Железный занавес” как аспект советизации Восточной Европы в 1949-1953 гг.
Советизация Восточной Европы Советским Союзом на рубеже 40-х и 50-х гг. произошла от совершившегося раздела Европы и она укрепляла „железный занавес”. В обсуждаемом мною временном промежутке все сильнейшая замкнутость Восточного блока на Запад проявлялась также в запрете всех поездок на Запад, за исключением командировок – спортивных и некоторых представителей служб безопасности данных государств. Бурный ход советизации открыл глаза нациям, завоеванным СССР, на их бессилие и невозможность сопротивляться перманентному террору по отношению ко всем социальным группам, выступавшим против коммунизма. Общества становились апатичными, пассивными и послушными СССР, усматривая в таком поведении возможность дальнейшего существования. Это связано с одной из основных целей советизации конца периода сталинизма, о которой сегодня часто умалчивается. Я имею в виду ее последствия для общественного развития очередных генераций индоктринированных обществ. Период „железного занавеса” углубил пропасть между восточно-европейскими странами также в цивилизационной, экономической и ментальной сферах. Принятие Плана Маршалла, а также введение основ экономической интеграции стран ЕОУС в 1950-х гг. сделали возможным невиданное повышение стандартов жизни для Западной Европы в отличие от государств, остававшихся под коммунистическим контролем.
Советизация перечеркнула также на многие десятилетия формирование наций способных к критике власти, но и готовых на сотрудничество с государством. Она повлекла за собой многослойную деморализацию обществ. Перенятые тогда общественные нравы обворовывания государства м.пр. путем неуплаты налогов или выманивания социальных пособий, не соответствуя определенным требованиям – часто присутствуют в общественном пространстве посткоммунистических государств. Заимствование некоторых особенностей российского деспотизма, как недоверие, зависть, презрение к более слабым или эгоизм, закрепило существование многих стереотипов, касающихся жителей Восточной Европы. Свершившийся во время встреч Большой Тройки, a закрепленный в сталинский период раздел мира усложнял, а иногда препятствовал восточно-европейским нациям ознакомлению с новыми мыслительными течениями и значительно ограничил чувство самостоятельности и независимости принятия решений. Последствия этого процесса присутствуют и сегодня в разных измерениях общественно-культурной и политической жизни.
Bibliografia
February 1948 – Report of Milovan Djilas about a secret Soviet-Bulgarian-Yugoslav meeting, http://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/117100.
Opracowania:
Andrew C., Gordijewski O., KGB, Warszawa 1999.
Duraczyński E., Stalin. Twórca i dyktator supermocarstwa, Pułtusk–Warszawa 2012.
Gaddis J.L., Teraz już wiemy… Nowa historia zimnej wojny, Warszawa 1998.
Grzelak C., Ład pojałtański w Europie Wschodniej, w: Represje sowieckie wobec narodów Europy 1944–1956, red. D. Rogut, A. Adamczyk, Zelów 2005.
Holzer J., Europa zimnej wojny, Kraków 2012.
Jackowicz J., Partie opozycyjne w Bułgarii 1944–1948, Warszawa 1997.
Kramer M., Stalin, the Split with Yugoslavia, and SovietEast European Efforts to reassert control 1948–1953, w: Imposing, Maintaining, and Tearing Open the Iron Curtain. The Cold War and East-Central Europe 1945–1989, red. M. Kramer, V. Smetana, Lexington 2014.
Ruggenthaler P., The Concept of Neutrality in Stalin’s Foreign Policy 1945–1953, Lexington 2015.
Sebestyen V., Rewolucja 1989. Jak doszło do upadku komunizmu, Wrocław 2009.
Snyder T., Brandon R., Stalin i Europa 1928–1953, Poznań 2014.
Wolsza T., Za żelazną kurtyną, Europa Środkowo-Wschodnia, Związek Sowiecki i Józef Stalin w opiniach polskiej emigracji politycznej w Wielkiej Brytanii 1944/1945–1953, Warszawa 2005.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 666
Liczba cytowań: 0