O czym milczą kroniki klasztorów grodzieńskich (II połowa XVII – XVIII wiek)
DOI:
https://doi.org/10.12775/RL.2016.2.04Słowa kluczowe
kroniki klasztorne, XVII–XVIII w., autor, źródło historyczne, klasztor, monastery chronicles, seventeenth and eighteenth centuries, author, historical source, monasteryAbstrakt
Przedmiotem badań jest osiem kronik sporządzonych w pięciu grodzieńskich klasztorach w II połowie XVII i w XVIII w. Na podstawie analizy treści kronik i zastosowanego w nich sposobu przedstawiania świata autorka bada tematy i wątki w nich pominięte. Owe opuszczenia charakteryzują kroniki jako typ piśmiennictwa, ujawniają cele przyświecające ich spisywaniu, specyfikę autora-kronikarza, nadają szczególną wartość nietypowym informacjom znajdującym się w tych tekstach.
There search is based on eight chronicles written down in five Grodno (Hrodna) monasteries in the second half of the seventeenth and in the eighteenth century. The content of the chronicles and the ways of its presentation allow the author to analyse the texts and find out topics and points missed. These omissions indicate chronicles as a literary genre, tell us about the goals of writing them down and about the specifics of the authors, give special value to any information included in the chronicles as an exception.
Bibliografia
Źródła drukowane
Dzieje kapitularne zakonnic świętej matki Brygitty konwentu grodzieńskiego, oprac. M. Borkowska, K. Obremski, Toruń 2001.
Gordziejew J., Materiały źródłowe do dziejów Wielkiego Księstwa Litewskiego, cz. 5: Z problematyki stosunków własnościowych w nowożytnym Grodnie, „Rocznik Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie” 2007, R. 52, s. 103–131.
Kronika klasztoru karmelitów bosych w Warszawie, red. Cz. Gil, „Karmelitańskie Studia i Materiały Historyczne” 2009, t. 2, s. 143–377.
Formula scribendi, w: Regulae Societatis Iesu. Auctoritate VII Congregationis Generalis auctae, Romae 1616.
Statuta generalia ordinis fratrum minorum regularis observantiae seraphici patris nostri Francisci. Edita in Capitulo Generalissimo celebrato Romae in conventu S. Mariae de Aracaeli die 27. Maij 1651, Roma 1651.
Opracowania
Baum-Gruszowska M., Klasztor w mieście w świetle kronik benedyktynek poznańskich 1607–1780, Lublin 2009.
Bogucka M., Klasztor żeński w społeczeństwie doby baroku. Z życia codziennego benedyktynek poznańskich w świetle ich własnych kronik (XVII–XVIII w.), „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2009, t. 57, z. 2, s. 183–191.
Borkowska M., Górski K., Historiografia zakonna a wzorzec świętości w XVII w., Warszawa 1984 („Textus et Studia Historiam Theologiae in Polonia Excultae Spectantia”, t. 15).
Borkowska M., Łatanie pamięci. Czyli rzecz o klasztornym kronikarstwie retrospektywnym, „Znak” 1995, t. 47, nr 480 (5), s. 103–110.
Borowik P., Jurydyki miasta Grodna w XV–XVIII wieku. Stanowy podział nieruchomości, Supraśl 2005 („Acta Collegii Suprasliensis”, t. 7).
Chmielewska K., Klasztor i jego problemy w średniowiecznych śląskich i kłodzkich kronikach kanoników regularnych, Częstochowa 2015.
Estreicher K., Bibliografia polska, t. 15, Kraków 1897.
Gordziejew J., Socjotopografia Grodna w XVIII wieku, Toruń 2002.
Gwioździk J., Kultura pisma i książki w żeńskich klasztorach dawnej Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku, Katowice 2015.
Harris S.J., Confession-Building, Long-Distance Networks, and the Organization of Jesuit Science, „Early Science and Medicine” 1996, t. 1, nr 3, s. 287–319.
Jotischky A., The Carmelites and Antiquity: Mendicants and their Pasts in the Middle Ages, Oxford 2002.
Kachel J., Bernardyni 1453–2003. Kapłani i bracia zakonni prowincji polskich oraz kustodii św. Michała na Ukrainie. Wydanie jubileuszowe, cz. 1–6, Warta 2004, cz. 2.
Kantak S.K.J., Dygoń Tomasz, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 6: Dunin Rodryg – Firlej Henryk, Kraków 1948, s. 53.
Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa trockiego, t. 1–3, oprac. M. Kałamajska-Saeed (t. 1–3), D. Piramidowicz (t. 1, 3), Kraków 2012–2016 („Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej”, cz. 4).
Mączyński M., Językowy obraz XVII-wiecznego klasztoru sióstr norbertanek w Krakowie na Zwierzyńcu, Kraków 2005.
Mrozowicz W., Kronika klasztoru kanoników regularnych w Kłodzku. Ze studiów nad średniowiecznym dziejopisarstwem klasztornym, Wrocław 2001.
Neumann N.P., Kronikarze poznańskiego klasztoru karmelitów bosych i ich dzieło w okresie staropolskim, „Karmelitańskie Studia i Materiały Historyczne” 1993, t. 1, s. 113–146.
Paszenda J., Kościół pojezuicki (farny) w Grodnie, w: Kultura artystyczna Wielkiego Księstwa Litewskiego w epoce baroku, red. J. Kowalczyk, Warszawa 1995, s. 191–211.
Paulouskaya H., Abrysy Harodni (na padstave tekstau klaštarnych chronik), „Haradzienski hadavik” 2013, nr 2, s. 13–29.
Paulouskaya H., Grodzieńskie kroniki klasztorne. Formy gatunkowe i aspekty komunikacyjne, Warszawa 2016.
Paulouskaya H., „Ktorzyby lepiey skur wyprawować patrzyli” – miżkanfesijny kanflikt u meżach adnoj carkwy?, „Herold Litherland” 2011, nr 18, s. 94–100.
Rolnik D., O postawach szlachty litewskiej wobec konfederacji targowickiej w 1792 roku, „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2004, t. 1, s. 73–95.
Sztuka ziem wschodnich Rzeczypospolitej XVI–XVIII w., red. J. Lileyko, Lublin 2000.
Targosz K., Piórem zakonnicy. Kronikarki w Polsce XVII w. o swoich zakonach i swoich czasach, Kraków 2002.
Wyczawski H.E., Dygoń Tomasz, w: Słownik polskich pisarzy franciszkańskich, red. idem, Warszawa 1981, s. 121.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 232
Liczba cytowań: 0