A SHACKLED DEVIL: THE MOTIF OF THE INCAPACITED DEVIL IN POLISH FOLKLORE
DOI:
https://doi.org/10.12775/LL.4-5.2017.002Keywords
devil, shackling, incapacitationAbstract
The article focuses on the motif of the incapacitation of a devil. It is an interesting and ambiguous topic aspect of the diabolic motifs appearing in folkloristic and ethnographic narratives of the 19th and 20th centuries. The devil, who usually tries to win a human soul, becomes a victim himself: he is incapacitated by such apotropeic means as the Cord of St. Francis, a rosary, a linden cord or a chain.
References
BARANOWSKI, B. (1981). W kręgu upiorów i wilkołaków. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.
BRÜCKNER, A. (1996). Słownik etymologiczny języka polskiego. Warszawa: Wiedza Powszechna.
DUNIN-KARWICKA, T. (2012). Zakazy związane z drzewami i motywujące je wierzenia. W Drzewo na miedzy (red. V. Wróblewska, W. Olszewski). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
DWORAKOWSKI, S. (1935). Zwyczaje rodzinne w powiecie Wysoko-Mazowieckim. Warszawa: Nakładem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.
ELIADE, M. (2009). Obrazy i symbole. Szkice o symbolice magiczno-religijne (przeł. M. i P. Rodakowie), Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
EURYPIDES. (1980). Bachantki. W Tragedie (przeł. J. Łanowski). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
FISCHER, A. (1926). Lud polski. Podręcznik etnografji Polski. Lwów-Warszawa-Kraków: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.
GAJ-PIOTROWSKI, W. (1993). Duchy i demony w wierzeniach ludowych z okolic Stalowej Woli – Rozwadowa i Tarnobrzega. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
GAWEŁEK, F. (2010). Przesądy, zabobony, środki lecznicze i wiara ludu w Radłowie. W Konik zwierzyniecki, wianki i sobótki. Wybór pism (red. F. Ziejka). Kraków: Księgarnia Akademicka, s. 185-238).
GONET, S. (1914-1918) Gadki z Inwałdu, w okolicy Andrychowa, Lud, XX, s. 265.
GUSTAWICZ, B. (1882). Podania, przesądy, gadki i nazwy ludowe w dziedzinie przyrody, część druga: Rośliny, Kraków:
KNOOP, O. (1894). Podania i opowiadania z Wielkiego Księstwa Poznańskiego. (Przeł. Z. A. Kowerska). Wisła VIII, 4, 719-774.
KNOOP, O. (1905). Sagen aus Kujawien. Zeitschrieft des Vereins für Volkskunde, XV, 102-103. Za Łysiak, W. (1993). W kręgu wielkopolskich demonów I przekazów niedemonicznych. Międzychód: Wydawnictwo „Eco”.
KOLBERG, O. (1962). Krakowskie. W: Dzieła wszystkie, 7, cz. 3. Wrocław-Poznań: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Polskie Wydawnictwo Muzyczne.
KOLBERG, O. (1967). Tarnowskie-Rzeszowski. W: Dzieła wszystkie, 48. Wrocław-Poznań: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Polskie Wydawnictwo Muzyczne.
KOWALIK, A. (2004). Kosmologia dawnych Słowian. Prolegomena do teologii politycznej dawnych Słowian. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
KRZYŻANOWSKI, J. (1962-1961). Polska bajka ludowa w układzie systematycznym, 1,2. Wrocław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
ŁYSIAK, W. (1993) W kręgu wielkopolskich demonów i przekonań niedemonicznych. Międzychód: Wydawnictwo „Eco”.
MALINOWSKI, L. (1901). Powieści ludu polskiego na Śląsku. MAAE, V, 3-262.
MATYAS, K. (1894). Śmierć w wyobraźni i ustach gminu. Przyczynek do studjum etnograficznego. Wisła, 8, 98-114.
MOSZYŃSKI, K. (1934). Kultura ludowa Słowian. Część II. Kultura duchowa. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
PALUCH, A. (1984). Świat roślin w tradycyjnych praktykach leczniczych wsi polskiej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
PEŁKA, L. J. (1987). Polska demonologia ludowa. Warszawa: Iskry.
Pełka, L. J. (1999). Diabeł podlaski. W: A. Stawarz (red.) Kultura ludowa Mazowsza i Podlasia. Studia i materiały, III, Warszawa: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Ludowe Towarzystwo Naukowo-Kulturalne, Mazowieckie Towarzystwo Kultury.
PIĄTKOWSKA, K. (1982). Cechy zewnętrzne postaci diabła w wierzeniach i epice ludowej – próba określenia kanonu. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Seria Etnograficzna, 23, 5-37.
PIOTROWSKI, R. (2009). Czart w kominie. Motyw ciasnoty i zamknięcia w kontekście demonicznych epifanii. Literatura Ludowa, 2, 47-54.
RYBOWSKI, M. (1906). Dyabeł w wierzeniach ludu polskiego. (Z okolic Biecza). Lud, XII, s. 212-232.
SALONI, A. (1903). Lud łańcucki. Materiały etnograficzne, MAAE, 6, s. 340-341.
SIMONIDES, D. (1977). Kumotry diobła. Opowieści ludowe Śląska Opolskiego. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
UDZIELA, S. (1899). Świat nadzmysłowy ludu krakowskiego, mieszkającego po prawym brzegu Wisły. Wisła, XIII, 193-222.
USPIENSKI, B. A. (1985). Kult św. Mikołaja na Rusi (przeł. E. Janus, M. R. Mayenowa, Z. Kozłowska). Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
WÓJCICKI, K. W. (1981). Klechdy. Starożytne podania i powieści ludowe. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
ZAŁUSKI, J. A. (2000). Tragedyja, nad wszystkie, co ich było, jest i będzie tragedyj, najokropniejsza o Sądzie Ostatecznym. W Tragedie duchowne (zestawił i wstępem opatrzył J. Lewański). Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
ZOWCZAK, M. (2000). Biblia ludowa. Interpretacje wątków biblijnych w kulturze ludowej. Wrocław: Funna.
Internet
PIETRZAK, E. (2015). Historyczne spojrzenie na mistyczne związki ludzi z drzewami. Maska, 27, 71-82.
ZADURSKA, O. Wisielec. Hasło w: Słownik polskiej bajki ludowej, http:// bajka.umk.pl, data dostępu 24.01.2018.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
1. The authors give the publisher (Polish Ethnological Society) non-exclusive license to use the work in the following fields:a) recording of a Work / subject of a related copyright;
b) reproduction (multiplication) Work / subject of a related copyright in print and digital technique (ebook, audiobook);
c) marketing of units of reproduced Work / subject of a related copyright;
d) introduction of Work / object of related copyright to computer memory;
e) dissemination of the work in an electronic version in the formula of open access under the Creative Commons license (CC BY - ND 3.0).
2. The authors give the publisher the license free of charge.
3. The use of the work by publisher in the above mentioned aspects is not limited in time, quantitatively nor territorially.
Stats
Number of views and downloads: 322
Number of citations: 0