Antyczne zainteresowania oraz inspiracje Wojciecha Bąka
DOI:
https://doi.org/10.12775/LC.2018.050Słowa kluczowe
Animula vagula blandula, Tyberiusz, orfizm, Arion/Arijon, Wojciech BąkAbstrakt
Antyczne zainteresowania oraz inspiracje Wojciecha Bąka wynikały z jego wychowania i ukształtowania w kulturze humanistycznej, opartej na tradycji chrześcijańskiej i grecko-rzymskiej. Spektakularnie nawiązywał do dziejów i dzieł starożytnych w dramatach, a w mniejszym stopniu w eseistyce. Intrygowało go wyłanianie się w kulturze początków ery chrześcijaństwa. Wierszy nie inkrustował antycznymi motywami. W liryce Bąka bezpośrednie nawiązania do klasyki greckiej i rzymskiej są nieliczne i nie mają charakteru językowo-stylizacyjnego. Poeta próbował twórczo kontynuować ideę orfizmu, która przybrała postać „śpiewnej samotności”, łączącej świat zmysłowy z rzeczywistością transcendentną. Podstawowymi celami poezji są: „pochwała” bytu, odsłanianie „przestrzeni wiecznej”, otwieranie nowych perspektyw duchowych. Należał do twórców niezłomnie wierzących w niezbywalność kulturowego dziedzictwa starożytnych jako fundamentu cywilizacji.
Bibliografia
Alkar [Aleksander Kraushar] 1866. Tytan. Arion z Koryntu. Lipsk: wyd. Paweł Rhode.
Banach, Witold 2005. Ostrów pod znakiem pegaza. Literacki przyczynek do dziejów miasta. Poznań–Ostrów Wielkopolski: Wydaw. Poznańskie, Muzeum Miasta Ostrowa Wielkopolskiego.
Bąk, Wojciech 1934. Brzemię niebieskie. Warszawa–Kraków: Wydawnictwo J. Mortkowicza, Towarzystwo Wydawnicze w Warszawie.
Bąk, Wojciech 1936. Śpiewna samotność. Warszawa–Kraków: Wydawnictwo J. Mortkowicza, Towarzystwo Wydawnicze w Warszawie.
Bąk, Wojciech 1937. „Tyberiusz. Dramat”. Prosto z Mostu 5–9, 11–14.
Bąk, Wojciech 1948. Twarze. Opowiadania. Łódź–Wrocław: Wydawnictwo Władysława Bąka.
Bąk, Wojciech 1958. Zastygłe chwile. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Bąk, Wojciech 1960. Szkice. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX”.
Bąk, Wojciech 1968. Wyznania i wyzwania. Wybór pism. Wyboru dokonał i przedmową poprzedził Stefan Jończyk. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX”.
Bąk, Wojciech 1971. O Bogu – Człowieku i apostołach. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX”.
Bąk, Wojciech 1979. Psalmy Dawidowe oraz Pieśni Brewiarza Rzymskiego. Tłum. i wstępem opatrzył W. Bąk. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”.
Bąk, Wojciech 1997. W samotności. Wybór, układ, posłowie Roman Bąk. Ostrów Wielkopolski–Poznań: Wydawnictwo „W drodze”.
Bąk, Wojciech 2007. Miasto mego dzieciństwa. Red. Przemysław Klimek. Ostrów Wielkopolski: Muzeum Miasta Ostrowa Wielkopolskiego.
Borkowska, Ewa 2012–2013. „Kilka uwag o dorobku niepoetyckim Wojciecha Bąka. Proza”. Spotkania Humanistyczne. Międzynarodowy Interdyscyplinarny Periodyk Naukowy. International Interdisciplinary Scientific Journal 2–3: 87–96.
Borkowska, Ewa 2016. „W kręgu pojęć poeta laureatus i poète maudit. Zapiski na marginesie życia i twórczości Wojciecha Bąka”. Inskrypcje 2: 71–82.
Borkowska, Ewa 2017. „Niedokończona autobiografia Wojciecha Bąka. Odczytanie z perspektywy zglobalizowanego świata”. W: Elżbieta M. Kur, Barbara Stelingowska (red.). Literatura i globalizacja. Siedlce: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo–Humanistycznego.
Chojnowski, Zbigniew 2011. „‘Tragiczny optymizm’ – ‘Rozważania prozatorskie’ Wojciecha Bąka”. W: Wojciech Bąk. Raje i apokalipsy. Studia i szkice o literaturze dwudziestowiecznej. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Czermińska, Małgorzata 1992. „Topos duszyczki we współczesnej poezji polskiej”. W: Alina Brodzka, Elżbieta Sarnowska-Temeriusz (red.). Topika antyczna w literaturze polskiej XX wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Czernik, Stanisław 1938. „Monologi anielskie”. Prosto z Mostu 14: 7.
Ćwiklak, Kornelia 2014. „Ostrów: miasto w twórczości pisarzy XX-wiecznych (Wojciech Bąk, Edzard Schaper, Jadwiga Żylińska i Kazimierz Radowicz)”. Rocznik Ostrowskiego Towarzystwa Naukowego 7: 9–26.
Herbert, Zbigniew 2008. Wiersze zebrane. Oprac. edytorskie Ryszard Krynicki. Kraków: Wydawnictwo a5.
Jaworski, Michał 2017. Nowoczesny Orfeusz. Interpretacja mitu w literaturze polskiej XX–XXI wieku. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Kempiński, Andrzej Maria 2002. Słownik mitów muzycznych. T. 1: Ludy indoeuropejskie. Poznań: „Ars Nova”.
Krawiecka, Ewa (red.) 2006. Z cienia niepamięci do światła: Wojciech Bąk, Kazimiera Iłłakowiczówna, Roman Brandstaetter. Poznań: Wydawnictwo UAM.
Krokiewicz, Adam 1995. Zarys filozofii greckiej. Od Talesa do Platona. Arystoteles, Pirron i Plotyn. Warszawa: Aletheia.
Kubiak, Zygmunt 1993. Przestrzeń dzieł wiecznych. Eseje o tradycji kultury śródziemnomorskiej. Kraków: Wydawnictwo „Znak”.
Kubiak, Zygmunt 2003. Literatura Greków i Rzymian. Warszawa: Świat Książki.
Kubski, Grzegorz 2006. „Zmienność form modlitewnych w powojennych wierszach Wojciecha Bąka”. W: Ewa Krawiecka (red.). Z cienia niepamięci do światła: Wojciech Bąk, Kazimiera Iłłakowiczówna, Roman Brandstaetter. Poznań: Wydawnictwo UAM.
Meller, Arkadiusz 2009–2010. „Sztuka pod dyktaturą Jerzego Waldorffa – szkic o relacjach między faszyzmem a kulturą na przykładzie Włoch Benito Mussoliniego”. Historia i Polityka 2–3: 105–121.
Morawiec, Arkadiusz 2016. „Tyberiusz według Jacka Bocheńskiego”. Zagadnienia Rodzajów Literackich 3: 31–39.
Morawski, Kazimierz 1893. Dwaj cesarze rzymscy Tyberyusz i Hadryan. Kraków: Księgarnia Spółki Wydawniczej Polskiej.
Pytel, Jan Kanty 2006. „Biblijno-teologiczne walory Psałterza w przekładzie Wojciecha Bąka”. W: Ewa Krawiecka (red.). Z cienia niepamięci do światła: Wojciech Bąk, Kazimiera Iłłakowiczówna, Roman Brandstaetter. Poznań: Wydawnictwo UAM.
Piotrowiak, Miłosz 2015. „Do-tkliwość wojny: Omijam czule trawy, kiedy idę drogą… Wojciecha Bąka i Drach Szczepana Twardocha”. W: Mariusz Jochemczyk, Magdalena Kokoszka, Beata Mytych-Forajter (red.). Balaghan: mikroświaty i nanohistorie. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Pyzik, Tomasz 2007. Twórczość poetycka Wojciecha Bąka. Ostrów Wielkopolski: Muzeum Miasta Ostrowa Wielkopolskiego.
Ratajczak, Józef 1993. „Ten wariat, Wojciech Bąk”. Kultura 1/2: 154–170.
Ratajczakowa, Dobrochna 2006. „Tomasz Morus – dramat Wojciecha Bąka”. W: Ewa Krawiecka (red.). Z cienia niepamięci do światła: Wojciech Bąk, Kazimiera Iłłakowiczówna, Roman Brandstaetter. Poznań: Wydawnictwo UAM.
Różewicz, Tadeusz 1946. „Na Wojciecha Bąka”. Szpilki 2: 6.
Siedlecka, Joanna 2005. Obława. Losy pisarzy represjonowanych. Warszawa: Wydawnictwo Prószyński i S-ka.
Sadowski, Witold 2009. „Kto i do kogo mówi w litanii poetyckiej? Wokół utworu Wojciecha Bąka Modlitwa do Marii Matki”. Prace Filologiczne 57: 31–48.
Sikorski, Tomasz 2016. Bal maskowy. Wojciech Bąk (1907–1961). Biografia pisarza. Szczecin–Kraków: Wydawnictwa Naukowego Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Szczecińskiego „Minerwa”.
Spólna, Anna 2007. Nowe „Treny”. Polska poezja żałobna po II wojnie światowej a tradycja literacka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Sterna-Wachowiak, Sergiusz 1996. „Wojciech Bąk. Żyć w wieczności i słyszeć bicie zegara”. W: Romana Brzezińska (red.). Poznaniacy. Portretów kopa i trochę. Poznań: „W drodze”.
Troczyński, Konstanty 1938. „Próba bilansu pokolenia ‘Skamandra’”. Tęcza 2: 27.
Troczyński, Konstanty 2003. Zoil. Pisarz i strategia. Sztuka, etyka, naród. Brzozowsciana. Podał do druku i oprac. Krzysztof Krasuski. Kraków: Wydawnictwo Arcana.
Trzeciakowski, Wiesław 2007. „‘Nie śmierci się boimy, ale umierania’. Analiza wiersza IV z cyklu Wiersze szpitalne Wojciecha Bąka w kontekście sytuacji umierającego człowieka”. Edukacja Humanistyczna 1: 121–126.
Waldorff, Jerzy 1939. Sztuka pod dyktaturą. Warszawa: Wydawnictwo: Biblioteka Polska.
Wiśniewski, Jerzy 1998. „Lira i struna w poezji Zbigniewa Herberta”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica 1: 109–126.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 589
Liczba cytowań: 0