Pierwszy po triumwirach, pierwszy po „Wiesławie” – Roman Zambrowski
DOI:
https://doi.org/10.12775/KH.2016.123.2.07Słowa kluczowe
Mirosław Szumiło, Roman Zambrowski, PPR, PZPR, PRLAbstrakt
Roman Zambrowski był w latach 1948–1963 jednym z najważniejszych polityków komunistycznych i działaczy gabinetowych PPR/PZPR, a więc zarazem postacią wartą opisu. Biografia pióra Mirosława Szumiły jest oparta na bardzo sumiennej, przemyślanej i z sukcesem przeprowadzonej kwerendzie archiwów polskich, rosyjskich, zbiorów prywatnych i relacji. Książka została napisana w układzie chronologicznym, który jest wielokrotnie przerywany obszernymi opisami historii środowisk komunistycznych. Opisy te są równie istotne, co wątek biograficzny. Od strony formalnej biografia jest podzielona na siedem rozdziałów, które poprzedzone są metodologicznym wstępem, a zwieńczone zakończeniem. Od strony rzeczowej (fakty, daty, obliczenia statystyczne i procentowe, nazwiska, struktury organizacji) praca prezentuje bardzo wysoki poziom. Miejscami jednak niedomaga narracja. Brakuje wykładu specjalisty, który tłumaczy i komentuje, co napisał, porównuje nowe ustalenia z dotychczasowymi i odkodowuje nowomowę partyjną, a dzięki temu wciąga czytelnika w świat przedstawiony i – przede wszystkim – pozwala w maksymalnym stopniu przyswoić efekty swojej pracy naukowej. Nie do końca przekonująca jest też konstrukcja pracy. Znajdziemy dużo ujęć, w których Zambrowski niknie w tłumie innych bohaterów, faktów, danych. Mamy do czynienia z połączeniem dwóch książek pisanych inną metodą i co innego mających za meritum: życie człowieka – rozwój organizacji. Wszystko to nie umniejsza wartości poznawczej książki, która stanowi już teraz jedną z najważniejszych prac niezbędnych do poznania struktur i mechanizmów władzy Polski Ludowej, a także do poznania biografii rządzących nią komunistów.
Bibliografia
Bordiugow, G.A., A. Kochański, A. Koseski, G.F. Matwiejew, A. Paczkowski, oprac. Polska–ZSRR. Struktury podległości. Dokumenty WKP(b) 1944–1949. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, 1995.
Eisler, Jerzy. Polski rok 1968. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2006.
Eisler, Jerzy. Siedmiu wspaniałych. Poczet pierwszych sekretarzy KC PZPR. Warszawa: Wydawnictwo Czerwone i Czarne, 2014.
Fijałkowska, Barbara. Borejsza i Różański. Przyczynek do dziejów stalinizmu w Polsce. Olsztyn: Wydawnictwo WSP, 1995.
Jedlicki, Witold. „«Chamy i Żydy»”. Kultura 12 (1962): 3–41.
Kołomejczyk, Norbert. PPR 1944–1945. Studia nad rozwojem organizacyjnym partii. Warszawa: Książka i Wiedza, 1965.
Kołomejczyk Norbert, Marian Malinowski. Polska Partia Robotnicza 1942–1948. Warszawa: Książka i Wiedza, 1986.
Krasucki, Eryk. Międzynarodowy komunista. Jerzy Borejsza. Biografia polityczna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2009.
Lesiakowski, Krzysztof. Mieczysław Moczar „Mietek”. Biografia polityczna. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, 1998.
Machcewicz, Paweł. Władysław Gomułka. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1995.
Nazarewicz, Ryszard. Komintern a lewica polska. Wybrane problemy. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, 2008.
Paczkowski, Andrzej. Trzy twarze Józefa Światły. Przyczynek do historii komunizmu w Polsce. Warszawa: Prószyński Media, 2009.
Prażmowska, Anita. Wladyslaw Gomulka. A Biography. London: I.B.Tauris & Co. Ltd., 2015.
Raina, Peter. Władysław Gomułka. Życiorys polityczny. Londyn: Polonia Book Fund Ltd., 1969.
Rechowicz, Henryk. Bolesław Bierut 1892–1956. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe; Katowice: Śląski Instytut Naukowy, 1975.
Shore, Marci. Nowoczesność jako źródło cierpień. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2012.
Skrzypek, Andrzej. Mechanizmy uzależnienia. Stosunki polsko-radzieckie 1944–1957. Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, 2002.
Sobór-Świderska, Anna. Jakub Berman. Biografia polityczna. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2009.
Spałek, Robert. „Działalność Wydziału Wojskowego KPP w Warszawie i dzielnicach podmiejskich (1927–1938). Zarys problemu”. W Komuniści w międzywojennej Warszawie, red. Elżbieta Kowalczyk, 137–150. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciw Narodowi Polskiemu, 2014.
Spałek, Robert. „Jakub Berman. Portret politycznego emeryta w materiałach SB (1966–1971)”. Pamięć i Sprawiedliwość 16 (2010): 353–387.
Spałek, Robert. Komuniści przeciwko komunistom. Poszukiwanie wroga wewnętrznego w partii komunistycznej w Polsce 1948–1956. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej; Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2014.
Syzdek Bronisław, Eleonora Syzdek. Cena władzy zależnej (szkice do portretów znanych i mniej znanych polityków Polski Ludowej). Warszawa: Comandor, 2001.
Syzdek Bronisław, Eleonora Syzdek. Cyrankiewicz. Zanim zostanie zapomniany. Warszawa: Projekt, 1996.
Szumiło, Mirosław. Roman Zambrowski 1909–1977. Studium z dziejów elity komunistycznej w Polsce. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2014.
Wegner, Jacek. Sternicy. Opowieść o dziesięciu przywódcach PPR-PZPR, od Nowotki do Rakowskiego. Warszawa: Arcana, 1997.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 347
Liczba cytowań: 0