Wielowymiarowa re-kreacja postaci literackich
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTh.2018.009Słowa kluczowe
narracja, postaci literackie, modele re-kreacji postaci literackichAbstrakt
Każdy czytelnik narracji biblijnych znajduje się w sferze oddziaływania autora/narratora i tekstu. Jedną z ważniejszych form tego oddziaływania są postaci literackie. Wnikliwe, wszechstronne i wyczerpujące re-kreowanie postaci opowiadania sprawia, że w pewnym momencie czytelnik odkrywa w swej świadomości jej obecność; zaczyna być ona postacią żywą i prowadzącą z nim intensywny dialog, oddziałującą na jego zachowanie, sposób myślenia i działania. W celu oddziaływania na czytelnika przez postać literacką autor/narrator ma do wykorzystania kilka modeli: postać kluczową dla przebiegu wątku narracji; postać przemienioną w toku fabuły, postać mającą wyjątkową specyfikę czy wreszcie postać silnie oddziałującą na inne postaci narracji jako protagonista lub antagonista.
Wielkie postaci literackie, stworzone przez autorów piszących z natchnieniem, a w szczególności przez autorów tworzących pod natchnieniem Ducha Bożego, spełniają cel (realizują strategię narracyjną), który postawił sobie i im autor/narrator: kształtują idealnego czytelnika nie tylko w pierwszym pokoleniu adresatów dzieła literackiego, ale przez wieki, i to pomimo zmieniających się okoliczności, uwarunkowań kulturowych czy środowiska ich życia. Czytelnik natomiast, otwierając się na oddziaływanie postaci literackiej, ma szansę odnieść podwójną korzyść z aktu lektury: po pierwsze, może głębiej wejść w świat opowiadania, aby lepiej zrozumieć złożoność prezentowanego problemu egzystencjalnego (najczęściej ponad-czasowego) i całego splotu działań potrzebnych do jego rozwiązania; po drugie, może lepiej zrozumieć siebie, sens swego życia, podejmowanych zmagań, doświadczanych przeżyć bądź lepiej poznać własne szczęście, jakie płynie z unikania zagrożeń i czynników destrukcyjnie ujawniających się w postaciach negatywnych, złych moralnie i duchowo.
Bibliografia
Aletti J-N., L’arte di raccontare Gesu Cristo. La scrittura narrativa del vangelo di Luca, Brescia 1999.
Alter R., L’arte Della narratica biblica, Querniana, Brescia 1990.
Auerbach E., Mimesis. Il realismo nella lettura occidentale, t. II, Torino 1964.
Austin J.L., How to Do Things with Words, Oxford 1962.
Bar Efrat S., Narrative Art in the Bible, (JSSOT SS 70), Almond Press Sheffield 1989, s. 47–92.
Bredin H., The Displacement of Character In Narrative Theory, British Journal of Aesthetics 1982, s. 295–296.
Chatman S., Storia e discorso. La struttura narrativa nel romanzo e nel film, Parma 1981.
Culler J., Sulla decostruzione, Milano 1988.
Culpepper R.A., Anatomy of the Fourth Gospel, Filadelfia 1983.
Grosser H., Narrativa, Milano 1986.
Forster E. M., Aspetti del romanzo, Milano 1968 .
Hamon P., Pour un statut sémiologique du personage, w: R. Barthes i inni (red.), Poétique du recit, Paris 1977, s. 115–180.
Mannucci V., Giovanni. Il Vangelo narrante. Introduzione all’arte narrativa deł Quarto Vangelo, Bologna 1983.
Propp W., Morfologia bajki, przeł. Wiesława Wojtyga-Zagórska, Warszawa 1976.
Propp W., Morfologia bajki magicznej, przeł. Paweł Rojek, Kraków 2011.
Ricoeur P., Soi-même comme un autre, Paris 1990.
Scholes R. – Kellog R., La natura della narrativa, (Saggi 154), Bologna 1970.
Ska J.L., „Our Fathers have Told Us”. Introduction to the Analysis of Hebrew Narratives, (Subsidia Biblica 13), Roma, PIB, 1990, s. 83–94.
Sonnet J. P., La parole consacrée. Théorie des actes de langage, linguistique de l’énonciaction et parole de la foi, Louvain–La-Neuve 1984.
Sternberg M., The Poetics of Biblical Narrative. Ideological Literature and the Drama of Reading, Ind. Un. Press, Bloomington 1987, s. 475–481.
Stibbe M.W.G., John as Storyteller. Narrative Criticism and fourth Gospel, Cambridge 1992 (SNTS MS 73).
Tilborg S. van, The gospel of John: communicative processes in a narrative, Neotestamentica 23 (1989), s. 19–32.
Vignolo R., Personaggi del Quarto Vangelo. Figure della fede in San Giovanni, Milano 1998.
Witczyk H., Czytelnik jako współkreator postaci, w: Język Biblii. Od słuchania do rozumienia (Studia Biblica 11), Kielce 2005, s. 70–89.
Uspensky B., A Poetics of Composition. The Structure of teh Artistic Text abd Typology of a Compositional Form, Berkeley–Los Angeles 1973.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 923
Liczba cytowań: 2